Nguồn lực phát triển du lịch bền vững
Tại tọa đàm "Công nghiệp văn hóa, bứt phá cho du lịch" mới đây, GS.TS.KTS. Nguyễn Quốc Thông, Chủ tịch Hội đồng Kiến trúc, Hội Kiến trúc sư Việt Nam, cho biết, nhiều di sản văn hóa đã trở thành những sản phẩm văn hóa - du lịch hoàn chỉnh, vừa là động lực vừa là mục tiêu cho sự phát triển ngành kinh tế mũi nhọn du lịch. Đồng thời, từng bước làm thay đổi cơ cấu kinh tế của địa phương nơi có di sản, mang tới cho cộng đồng và địa phương những lợi ích thiết thực và bền vững.
Cả nước hiện có khoảng 40.000 di tích được kiểm kê, trong đó khoảng 10.000 di tích được xếp hạng cấp tỉnh, thành phố; trên 3.460 di tích cấp quốc gia; 107 di tích quốc gia đặc biệt, 164 bảo vật quốc gia... Với tiềm năng dồi dào như vậy, theo TS. Nguyễn Thu Hạnh, Chủ tịch Liên hiệp Khoa học phát triển du lịch bền vững (STDe), Việt Nam hoàn toàn có lợi thế để phát triển du lịch văn hóa. Văn hóa là một yếu tố đặc biệt quan trọng đối với du lịch. Truyền thống văn hóa lâu đời, bề dày lịch sử, bản sắc văn hóa các địa phương… là nền tảng vững chắc cho sự phát triển du lịch nói riêng, kinh tế - xã hội nói chung của đất nước.
Để di sản kể chuyện
Tuy nhiên, TS. Nguyễn Thu Hạnh nhìn nhận, mặc dù có nhiều lợi thế để phát triển du lịch văn hóa song ngành công nghiệp này chưa phát triển do những trở ngại về nhận thức. “Nhiều người chưa hiểu đầy đủ về khái niệm công nghiệp văn hóa, về vai trò của công nghiệp văn hóa trong sự phát triển kinh tế - xã hội, do đó chưa thật sự đầu tư cho các sản phẩm công nghiệp văn hóa. Hơn nữa, tính liên kết các cá nhân sáng tạo, tập thể sáng tạo đang bị hạn chế, không có sự liên kết sẽ không có chuỗi giá trị". Vì vậy, cá nhân, đơn vị, doanh nghiệp, nhà sáng tạo khi xây dựng sản phẩm du lịch phải kết hợp với các lĩnh vực thể thao, âm nhạc, điện ảnh, hội họa… để làm mới sản phẩm.
Kiến trúc sư trưởng Tập đoàn Hasco Land Kiến Lâm chia sẻ từng gặp nhiều khó khăn khi triển khai công trình kiến trúc tại các địa phương, đặc biệt là thiếu cơ chế, chính sách khuyến khích doanh nghiệp và người sáng tạo đầu tư sản phẩm văn hóa. Anh đã khảo sát và lựa chọn thực hiện các công trình du lịch tại Hà Giang, cụ thể là thiết kế các công trình kiến trúc của người Mông để kể lại câu chuyện của họ, về bản sắc văn hóa, lối sống, tập quán, sở thích… “Câu chuyện công nghiệp sáng tạo giúp du lịch bứt phá là các nhóm ngành nghề làm việc cùng nhau, cộng hưởng tạo ra đột phá, tương tác… Để làm được điều đó, chúng ta phải xây dựng được hệ sinh thái sáng tạo, xây dựng cộng đồng làm các sản phẩm sáng tạo và cộng đồng thụ hưởng…”, KTS. Kiến Lâm nhấn mạnh.
Tuy nhiên, theo bà Hảo, xây dựng sản phẩm du lịch dựa trên các giá trị văn hóa để tạo thành sản phẩm mới, với sự phong phú từ điểm đến, điểm lưu trú, dịch vụ mua sắm… mặc dù được cộng đồng dân cư sáng tạo từ nhiều đời nay song vẫn cần được hoàn thiện. “Với Hà Nội, chúng tôi dựa vào văn hóa cộng đồng địa phương để khai thác, sản phẩm dung dị và tự nhiên theo kiểu “di sản kể chuyện” chứ không thiên về công nghệ hiện đại. Sở Du lịch Hà Nội và các doanh nghiệp luôn đồng hành, tháo gỡ khó khăn, khuyến khích ý tưởng sáng tạo để có được các sản phẩm du lịch văn hóa đa dạng và phong phú”, bà Hảo thông tin.
