Cần giải pháp lâu dài
Theo đại diện chương trình phát triển Liên Hợp Quốc Christopher Paterson đưa Chương trình Giảm phát thải từ mất rừng và suy thoái rừng (REDD+) đã được đưa vào chương trình nghị sự thế kỷ tại COP Paris. Đồng thời, hàng trăm công ty và Chính phủ các nước đã tổ chức nhiều đối thoại và đưa ra các cam kết hành động. Tuy nhiên, các công ty đang gặp nhiều khó khăn để thực hiện cam kết giảm chặt phá rừng hướng đến sản xuất bền vững như chính sách không đầy đủ, thiếu quy hoạch sử dụng đất, năng suất của các hộ sản xuất nhỏ, thiếu truy xuất nguồn gốc và các ưu đãi tài chính. Bên cạnh đó, Chính phủ các nước cũng chưa có những cải cách về chính sách, quy định để khuyến khích sản xuất bền vững và hợp tác với khu vực tư nhân, xã hội dân sự.
 Toàn cảnh diễn đàn |
Diễn đàn là cơ hội để các quốc gia chia sẻ kinh nghiệm thực hiện hành động giảm chặt phá rừng từ chuỗi cung cấp hàng hóa. Theo Bộ trưởng Bộ Môi trường và Lâm nghiệp Indonesia Ir.Agus Justianto: Năm 2009, sau cam kết giảm lượng khí nhà kính bằng một dự án kéo dài tới năm 2020, Tổng thống Susilo Bambang Yudhoyonob đã dừng hoàn toàn việc cấp phép khai thác và trồng cây công nghiệp trên hơn 14 triệu hecta rừng và đất ngập nước, đồng thời thúc đẩy cải cách bộ máy quản lý rừng. Ban đầu, những nỗ lực này bị phản đối quyết liệt bởi các bên hưởng lợi từ rừng. Tuy nhiên gần đây một loạt doanh nghiệp kinh doanh dầu cọ lớn tại Indonesia đã ký cam kết sau khi Chính phủ Indonesia kêu gọi áp dụng các chính sách hỗ trợ bảo vệ rừng. “Để thực hiện cam kết này, không chỉ có sự tham gia của Chính phủ mà còn huy động sự tham gia của các bộ, ngành, doanh nghiệp và người trồng cọ tại địa phương”, Bộ trưởng Ir.Agus Justianto nhấn mạnh.
Còn đại diện GEF cho rằng, khai thác bền vững là mong ước và cũng là trăn trở của nhiều người dân sống dựa vào tài nguyên rừng, biển, đất. Theo đó, năm 2017, GEF đã hỗ trợ một sáng kiến mới với tên gọi “Hợp tác tăng trưởng tốt”. Dựa trên các yếu tố sản xuất, tài chính và nhu cầu, GEF đã hỗ trợ các giải pháp tạo ra sự thay đổi lâu dài, biến đổi trong ba chuỗi cung ứng hàng hóa toàn cầu gồm đậu nành, thịt bò và dầu cọ ở Brazil, Indonesia, Liberia và Paraguay.
Việt Nam cam kết thực hiện
Nhận thức được vấn đề trên, Việt Nam cam kết chấm dứt nạn phá rừng từ các chuỗi cung ứng hàng hóa. Cụ thể, thực hiện Chỉ thị số 13-CT/TW về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác quản lý, bảo vệ và phát triển rừng và Thông báo 191/TB-VPCP về các giải pháp khôi phục rừng bền vững vùng Tây Nguyên nhằm ứng phó với biến đổi khí hậu giai đoạn 2016 - 2020, các bộ, ngành đã tiến hành rà soát quy hoạch các loại cây trồng để trả đất rừng hoặc sử dụng các biện pháp nông lâm kết hợp trong đó bảo đảm các mật độ được coi là rừng. Trưởng Bộ môn nghiên cứu kinh tế tài nguyên và môi trường, Viện chính sách và chiến lược phát triển nông nghiệp nông thôn Trần Đại Nghĩa cho biết, Việt Nam đang xây dựng các chuỗi hàng hóa nói không với “mất rừng”, tiêu biểu như sản phẩm cà phê. Thực tế hạn hán ở Tây Nguyên càng gay gắt khiến quỹ đất sản xuất cà phê càng ngày càng bị thu hẹp. Chi phí lao động cho nông nghiệp cũng ngày càng cao. Bảo đảm sản lượng cà phê mà không phá hủy rừng, Việt Nam có rất nhiều chương trình, tái canh cho cây cà phê nâng cao năng suất, giá trị để giảm sức ép về thu nhập, giảm nhu cầu phá rừng, mở rộng diện tích của người nông dân.
Để thực hiện tầm nhìn REDD+ giai đoạn 2016 - 2020, Việt Nam dự kiến 3 gói giải pháp: Thứ nhất, rà soát, điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất tổng thể để đạt được mục tiêu 16,24 triệu hecta đất cho lâm nghiệp vào năm 2020; thúc đẩy sản xuất nông nghiệp và nuôi trồng thủy sản bền vững không gây mất rừng; cải thiện quản trị rừng và sinh kế cho người dân sống trong và gần rừng; tăng cường thực thi pháp luật về rừng. Thứ hai, bảo tồn, nâng cao trữ lượng carbon rừng và quản lý rừng bền vững. Theo đó, sẽ nhân rộng các mô hình kinh doanh rừng có hiệu quả; thí điểm mô hình làm giàu rừng tự nhiên bền vững, bảo vệ và bảo tồn rừng; cải thiện môi trường kinh doanh và tài chính cho lâm nghiệp. Thứ ba, thực hiện REDD+ và từng bước cải thiện. Việt Nam sẽ hoàn thiện và nâng cấp các công cụ REDD+ theo lộ trình; thực hiện các cơ chế quản lý cho REDD+; tăng cường hợp tác quốc tế và khu vực để thúc đẩy REDD+, làm giảm nguy cơ dịch chuyển phát thải; điều phối, hỗ trợ, tuyên truyền, nâng cao năng lực thực hiện và giám sát tiến trình thực hiện chương trình quốc gia về REDD.
