Bảo vệ lợi ích hợp pháp của nhà giáo
Theo TS Hoàng Hữu Niềm, nội dung quản lý nhà nước về nhà giáo (Điều 55) gồm 9 khoản như dự thảo Luật Nhà giáo là tương đối đầy đủ.
"Dự thảo Luật Nhà giáo đã cố gắng Luật hoá các quy định cơ bản về nhà giáo"- TS Hoàng Hữu Niềm cũng nhận thấy, các quy định tương đối đầy đủ, thống nhất và cụ thể hóa một số vấn đề trong Luật Giáo dục 2019.
Tuy nhiên theo TS Hoàng Hữu Niềm, về cấu trúc dự thảo, nên chuyển “Điều 6 - Nguyên tắc quản lý và phát triển nhà giáo” và “Điều 7 - Chính sách của nhà nước về xây dựng và phát triển đội ngũ nhà giáo” từ Chương I về chương VII này cho logic.
Liên quan đến thực trạng hoạt động quản lý đối với nhà giáo tại các cơ sở giáo dục tư thục. TS Hoàng Hữu Niềm nhận định, các cơ sở giáo dục tư thục cơ bản thực hiện đủ các quy định ghi tại Khoản 1 của Điều 58 trong dự thảo Luật Nhà giáo tuy có khác nhau ở các chi tiết cụ thể.
Tuy nhiên, thực tiễn cho thấy, các cơ sở giáo dục tư thục, chủ trường đều ký hợp đồng lao động với giáo viên và thực hiện các chế độ theo Bộ luật Lao động. Tuy nhiên, mỗi trường vận dụng các điều Luật khác nhau về nhiều nội dung như: thời hạn hợp đồng, mức lương khởi điểm, thời gian thử việc, đánh giá giáo viên, quy chế làm việc…
"Do quan hệ của các nhà giáo trong các trường tư thục nhiều khi mang tính chất cá nhân: nhà giáo với chủ trường, nên khi có xung đột, mâu thuẫn quyền lợi, nhiều khi nhà giáo không hiểu rõ về pháp luật, cũng không có tổ chức nào có trách nhiệm hỗ trợ, bảo vệ nên thường bị thiệt thòi", TS Hoàng Hữu Niềm nói.
Cùng với đó, hoạt động bồi dưỡng để nâng cao trình độ, năng lực chuyên môn, nghiệp vụ đi kèm với hoạt động thanh, kiểm tra, đánh giá nhà giáo ở một số cơ sở giáo dục tư thục chưa được quan tâm đúng mức nên dễ xảy ra những sự cố nghiêm trọng khi nhà giáo tác nghiệp.
Đặc biệt, mối quan hệ giữa nhà đầu tư (chủ trường) và hiệu trưởng các trường tư thục là mối quan hệ giữa người làm thuê với chủ trường nên nhiều khi xảy ra mâu thuẫn, xung đột về quan điểm, cách xử lý các tình huống liên quan đến chất lượng giáo dục và khi đó thường thì hiệu trưởng chịu thua.
Vì vậy nếu Luật nhà giáo làm rõ được việc thực hiện các điều khoản của Luật Lao động về quan hệ người lao động và người sử dụng lao động theo đặc thù công tác của nhà giáo, sẽ giúp được việc nâng cao chất lượng, bảo vệ lợi ích hợp pháp của nhà giáo tại các cơ sở giáo dục tư thục.
Thiết kế lại Điều 58 để làm tốt công tác quản lý nhà giáo
TS Hoàng Hữu Niềm cũng góp ý, cần thêm vào mục 2 - Hợp đồng nhà giáo, tại chương IV hoặc trong Điều 58 một điểm là Hợp đồng lao động giữa chủ trường và nhà giáo quản lý cơ sở giáo dục.
Theo TS Hoàng Hữu Niềm, cần xem xét lại khoản 2 và 3: tại khoản “2. Cơ sở giáo dục dân lập, tư thục, cơ sở giáo dục công lập tự bảo đảm chi… thực hiện các nội dung quản lý quy định tại khoản 1 Điều này. Người đứng đầu cơ sở giáo dục chịu trách nhiệm báo cáo cơ quan quản lý giáo dục trực tiếp về tình hình quản lý, sử dụng nhà giáo tại cơ sở”;
Còn khoản “3. Cơ sở giáo dục công lập… thực hiện các nội dung quản lý quy định tại khoản 1 Điều này theo quy định của pháp luật và theo sự phân cấp của cơ quan có thẩm quyền quản lý”.
“Vậy các trường ghi tại khoản 2 khi thực hiện việc ký hợp đồng với nhà giáo, chấm dứt hợp đồng… có phải theo quy định của pháp luật không?” - TS Hoàng Hữu Niềm nêu vấn đề.
Theo Hiệu trưởng Trường THPT Kinh Đô, cần thiết kế lại cơ bản Điều 58 này vì nó có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong luật này. Vì suy cho cùng thì hầu hết các vấn đề tác động trực tiếp (tốt hay xấu), ảnh hưởng đến chất lượng, hiệu quả giáo dục đối với nhà giáo là từ công tác quản lý nhà giáo tại cơ sở giáo dục.
Định nghĩa rõ ràng, đầy đủ về khái niệm Nhà giáo
Ngoài ra, tại Điều 2 Chương I của Dự thảo Luật Nhà giáo có quy định đối tượng áp dụng như sau: “Luật này áp dụng đối với 1. Nhà giáo trong các cơ sở giáo dục theo quy định tại Luật Giáo dục", song tại Điều 66 khoản 1 Luật Giáo dục 2019 lại ghi "Nhà giáo là người làm nhiệm vụ giảng dạy, giáo dục trong cơ sở giáo dục (trừ cơ sở giáo dục quy định tại điểm c khoản 1 Điều 65 Luật Giáo dục).
Theo TS Hoàng Hữu Điềm, ở đây có một số vấn đề như sau:
Tại sao nhà giáo tại "Viện Hàn lâm, viện do Thủ tướng Chính phủ thành lập theo quy định của Luật Khoa học và Công nghệ được phép đào tạo trình độ tiến sĩ" lại không được công nhận là "Nhà giáo” trong khi họ đào tạo tiến sĩ và như vậy, họ có được quyền đề nghị phong danh hiệu vinh dự của nhà giáo không (NGƯT, NGND).
Do đó, TS Hoàng Hữu Điềm cho rằng, Luật cần định nghĩa Nhà giáo thật rõ và đầy đủ. Nếu Luật Nhà giáo có chất lượng tốt, tính khả thi cao, sẽ là động lực lớn để đưa sự nghiệp giáo dục Việt Nam lên tầm cao mới.
