Cơ chế gặp gỡ giữa Lãnh đạo Nghị viện các nước AIPA và người đứng đầu Nhà nước/Chính phủ các nước ASEAN được tổ chức lần đầu tiên tại Thái Lan, trong khuôn khổ các Hội nghị Thượng đỉnh ASEAN-14 tại Thái Lan (năm 2009). Đây là hoạt động có ý nghĩa quan trọng của Quốc hội/Nghị viện các nước ASEAN nhằm tăng cường sự gắn kết, tương tác giữa kênh lập pháp và hành pháp trong ASEAN, góp phần thực hiện mục tiêu chung là xây dựng Cộng đồng ASEAN đoàn kết, vững mạnh và tự cường.
Theo thông lệ, trước khi diễn ra Cuộc gặp Lãnh đạo ASEAN - AIPA, các Đoàn Đại biểu Nghị viện AIPA sẽ họp trù bị dưới sự chủ trì của Chủ tịch AIPA để thảo luận và thống nhất thông qua các nội dung trong dự thảo Thông điệp của Chủ tịch AIPA. Thông điệp này sẽ được Chủ tịch AIPA thay mặt các thành viên gửi tới các Lãnh đạo ASEAN tại Cuộc gặp Lãnh đạo ASEAN - AIPA.
Thông điệp của Chủ tịch AIPA đánh giá cao Tổng thống Indonesia với vai trò Chủ tịch ASEAN đã chèo lái con thuyền ASEAN đạt được hòa bình và ổn định, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế khu vực vì sự thịnh vượng của người dân; nêu bật vai trò và những đóng góp của AIPA trong khu vực và thế giới; vai trò quan trọng của AIPA với tư cách như một đối tác của ASEAN giúp thúc đẩy đoàn kết, hiểu biết, hợp tác, đưa ra những chính sách và sáng kiến nhằm bảo đảm hòa bình, ổn định và thịnh vượng trong khu vực ASEAN; giải thích việc lựa chọn chủ đề của AIPA năm nay về “Các nghị viện chủ động thích ứng vì một ASEAN ổn định và thịnh vượng”, phù hợp với chủ đề của ASEAN và nhấn mạnh đối thoại và tham vấn ASEAN và AIPA giúp tăng cường hợp tác đối tác và củng cố vị thế, vai trò trung tâm của ASEAN.
Đoàn ĐBQH Việt Nam đã tham gia và đóng góp trực tiếp vào thông điệp của Chủ tịch AIPA, trong đó, nêu bật vai trò và đóng góp của AIPA sau hơn 45 năm hình thành và phát triển. AIPA không chỉ lớn mạnh về mặt tổ chức mà còn có những đóng góp tích cực vào việc xây dựng Đông Nam Á thành khu vực hòa bình, ổn định, hợp tác và phát triển. AIPA đã thực sự trở thành diễn đàn quan trọng để các nghị sĩ trao đổi quan điểm, chính kiến của mình về các vấn đề khu vực và quốc tế cùng quan tâm, qua đó tăng cường sự hiểu biết và tin cậy lẫn nhau giữa cơ quan lập pháp và nhân dân các nước ASEAN, giữa ASEAN với cộng đồng quốc tế. Những kiến nghị của AIPA trên nhiều lĩnh vực đã và đang tác động tích cực tới việc hoạch định chính sách, xây dựng và giám sát việc thực thi pháp luật của các nước thành viên ASEAN; thể hiện sự ủng hộ các cơ chế duy trì ổn định chính trị trong khu vực, góp phần củng cố hòa bình, an ninh và sự hợp tác trong khu vực và trên thế giới, giải quyết các vấn đề toàn cầu như: ngăn ngừa xung đột, chủ nghĩa khủng bố, cường quyền áp đặt; đảm bảo các quan hệ quốc tế được xây dựng dựa trên các nguyên tắc căn bản của luật pháp quốc tế và Hiến chương Liên Hợp Quốc.
Bên cạnh đó, đoàn Việt Nam đề xuất đề xuất một số khuyến nghị với các nhà lãnh đạo ASEAN, cụ thể là: Tiếp tục duy trì hòa bình, đoàn kết, vai trò trung tâm và sức sống của ASEAN, coi đây là nhân tố bảo đảm hòa bình, ổn định và thịnh vượng ở khu vực. Thúc đẩy tăng trưởng kinh tế mạnh mẽ và bền vững ở khu vực, nâng cao năng lực ứng phó và tự cường của ASEAN, chú trọng an ninh năng lượng, an ninh lương thực trong bối cảnh khu vực và toàn cầu đầy biến động. Nâng cao hiệu quả hoạt động của các cơ chế của ASEAN và giữa ASEAN với các đối tác, trong đó có AIPA. Tiếp tục thúc đẩy đầu tư xanh và khuyến khích tài chính xanh, công bằng và bền vững, xây dựng lộ trình, khuôn khổ pháp lý và chính sách để đạt được Thỏa thuận xanh trong ASEAN. Thúc đẩy đổi mới sáng tạo, chuyển giao, ứng dụng và phát triển khoa học và công nghệ phục vụ tăng trưởng và phát triển bền vững.
+ Bên lề Cuộc gặp các nhà lãnh đạo ASEAN-AIPA, ngày 10.5, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải đã có các cuộc gặp song phương với Phó Chủ tịch Quốc hội Lào Sounthone Xayachack và Phó Chủ tịch Hạ viện Indonesia Rachmad Gobel; gặp Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại hợp tác quốc tế, thông tin và truyền thông Quốc hội Campuchia Sous Yara.
