Làm rõ khả năng sử dụng khoản kinh phí bổ sung
Trình bày Tờ trình của Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho biết, căn cứ Nghị quyết số 70/2022/QH15 ngày 11.11.2022 của Quốc hội về phân bổ ngân sách trung ương năm 2023, Thủ tướng Chính phủ giao Bộ Tài chính căn cứ dự toán chi ngân sách nhà nước năm 2023 đã được Quốc hội quyết định đối với số tiền tại Mục VI kèm theo Nghị quyết số 70/2022/QH15; đề nghị của các bộ, cơ quan trung ương, địa phương, tổng hợp trình Chính phủ báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Quốc hội xem xét, quyết định bổ sung dự toán cho các bộ, cơ quan trung ương, địa phương để thực hiện các chế độ, chính sách, nhiệm vụ khác của ngân sách trung ương. Trường hợp cấp bách, trong thời gian giữa hai kỳ họp Quốc hội, trình Chính phủ báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, quyết định các khoản chi nêu trên, báo cáo Quốc hội tại kỳ họp gần nhất.
Căn cứ đề nghị bổ sung dự toán chi thường xuyên ngân sách nhà nước năm 2023 của 32 Bộ, cơ quan ở trung ương với tổng kinh phí 4.642.858 triệu đồng, Bộ Tài chính đã có Tờ trình số 205/TTr-BTC ngày 2.10.2023 trình Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội, báo cáo Quốc hội bổ sung dự toán chi thường xuyên ngân sách nhà nước năm 2023 cho các bộ, cơ quan ở trung ương, các địa phương, tổng kinh phí là 2.508.087,24 triệu đồng. Căn cứ Nghị quyết số 70/2022/QH15 ngày 11.11.2022 của Quốc hội, Quyết định số 1506/QĐ-TTg ngày 2.12.2022 của Thủ tướng Chính phủ, Nghị quyết số 163/NQ-CP ngày 4.10.2023 của Chính phủ; Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội bổ sung dự toán chi thường xuyên ngân sách nhà nước năm 2023 cho các bộ, cơ quan ở trung ương, các địa phương là 2.508.087,24 triệu đồng.
Trên cơ sở nội dung báo cáo nêu trên, Bộ trưởng cho biết, Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, cho ý kiến về đề xuất bổ sung dự toán chi thường xuyên ngân sách nhà nước năm 2023 cho các bộ, cơ quan ở trung ương, các địa phương như nêu tại Tờ trình này; báo cáo Quốc hội cho ý kiến và thông qua dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về bổ sung dự toán chi thường xuyên ngân sách nhà nước năm 2023 cho các bộ, cơ quan ở trung ương, các địa phương. Thời gian dự kiến trình Quốc hội cho ý kiến và thông qua đối với dự thảo Nghị quyết tại Kỳ họp thứ Sáu tới đây.
Trình bày Báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách Lê Quang Mạnh cho biết, theo quy định tại khoản 10, Điều 3 Nghị quyết số 70/2022/QH15, việc Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, cho ý kiến để trình Quốc hội xem xét, quyết định bổ sung dự toán chi thường xuyên ngân sách nhà nước năm 2023 cho các bộ, cơ quan ở trung ương, địa phương là bảo đảm căn cứ pháp lý.
Về thời hạn và số kinh phí trình, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách nêu rõ, Nghị quyết của Quốc hội giao Chính phủ khẩn trương hoàn thiện thủ tục, điều kiện để phân bổ ngân sách nhưng đến nay gần kết thúc năm ngân sách 2023 (5.10.2023) Chính phủ mới trình bổ sung dự toán chi thường xuyên NSNN năm 2023 cho các bộ, cơ quan ở trung ương, các địa phương, chỉ bằng khoảng 3,5% tổng số tiền chưa phân bổ là quá muộn so với quy định, gây lãng phí nguồn lực NSNN.
Do đó, Ủy ban Tài chính - Ngân sách đề nghị Chính phủ chỉ đạo rút kinh nghiệm, không để tồn tại các khoản chi chưa xác định được nhiệm vụ, nội dung chi trong dự toán NSNN hàng năm để chờ phân bổ. Đồng thời, đề nghị Chính phủ báo cáo rõ về số kinh phí còn lại chưa trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Quốc hội, làm rõ về khả năng sử dụng khoản kinh phí này trong niên độ NSNN năm 2023. Trường hợp không sử dụng, đa số ý kiến đề nghị Chính phủ sớm nghiên cứu, báo cáo cấp có thẩm quyền điều chuyển cho các nhiệm vụ khác cần thiết, cấp bách, tránh gây lãng phí nguồn lực.
Bên cạnh đó, có ý kiến đề nghị, trường hợp không phân bổ, không còn nhu cầu sử dụng cần hủy dự toán, giảm bội chi ngân sách Trung ương để chủ động trong việc huy động nguồn lực bù đắp bội chi, giảm chi phí lãi vay.
Về nội dung trình, Chính phủ trình bổ sung dự toán chi thường xuyên cho 35 bộ, cơ quan trung ương và 14 địa phương. Đa số ý kiến trong Thường trực Ủy ban Tài chính - Ngân sách cho rằng, theo quy định tại khoản 5 Điều 19, khoản 4, Điều 25 Luật Ngân sách Nhà nước và quy định tại khoản 10, Điều 3 Nghị quyết số 70/2022/QH15, Quốc hội không phân bổ chi tiết cho từng nhiệm vụ chi cụ thể của từng bộ, cơ quan trung và địa phương.
Để bảo đảm đủ căn cứ xem xét, quyết định, đề nghị Chính phủ bổ sung thuyết minh chi tiết từng khoản chi (tài liệu kèm theo là các văn bản của Bộ Tài chính báo cáo Thủ tướng Chính phủ, không phải là tài liệu chính thức của Chính phủ để trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội). Đồng thời, dự kiến ngày 23.10 tới đây, Quốc hội sẽ khai mạc Kỳ họp thứ Sáu, do vậy để bảo đảm chặt chẽ theo quy định, đề nghị Chính phủ báo cáo Quốc hội xem xét, quyết định. Trên cơ sở tổng mức chi được Quốc hội quyết định, đề nghị giao Chính phủ rà soát, phân bổ chi tiết từng nhiệm vụ chi cụ thể cho từng bộ, cơ quan trung ương và địa phương bảo đảm đúng quy định pháp luật.
Nghiêm túc rút kinh nghiệm trong xây dựng dự toán, điều hành ngân sách
Phát biểu tại phiên họp, Phó Tổng Kiểm toán Nhà nước Đặng Thế Vinh cho biết, về cơ bản Kiểm toán Nhà nước đã thống nhất với nội dung Ủy ban Tài chính - Ngân sách vừa báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Kiểm toán Nhà nước đề nghị cần làm rõ việc bổ sung dự toán do những nhiệm vụ mới phát sinh hay các nhiệm vụ đã được xác định từ trước nhưng chưa có đủ hồ sơ để phân bổ ngay từ đầu năm 2023…; làm rõ trách nhiệm của các cơ quan tham mưu và các bộ, ngành, địa phương để rút kinh nghiệm cho các năm tiếp theo.
Kết luận nội dung thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải đề nghị Chính phủ tiếp thu ý kiến của cơ quan thẩm tra và Kiểm toán Nhà nước, rà soát, bổ sung đầy đủ hồ sơ tài liệu theo đúng quy định.
Phó Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh, Bộ Tài chính, Chính phủ cần nghiêm túc rút kinh nghiệm trong xây dựng dự toán, điều hành ngân sách, khắc phục tình trạng số kinh phí chưa phân bổ lớn như một khoản dự phòng thứ hai của ngân sách khi trình Quốc hội. Đồng thời, dự báo tính toán không sát dẫn đến gần hết năm, số ngân sách, kinh phí còn chưa có nhu cầu sử dụng, chưa đủ điều kiện phân bổ còn rất lớn, cần có giải pháp kịp thời tháo gỡ để bảo đảm sử dụng hợp lý các nguồn bố trí.
Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị, Chính phủ rà soát, trình Quốc hội và chịu trách nhiệm đối với từng khoản đề nghị bổ sung dự toán chi thường xuyên năm 2023 của các bộ, ngành, địa phương về tính chính xác của số liệu, sự cần thiết, tính đầy đủ, hợp lệ theo quy định của Luật Ngân sách nhà nước và pháp luật có liên quan.
