Theo Bộ GD-ĐT, ngày 30.5.1985, Hội đồng Nhà nước đã ban hành Pháp lệnh quy định danh hiệu vinh dự Nhà nước để tặng các nghệ sĩ, nhà giáo, thầy thuốc. Từ năm 1986 đến năm 2020, qua 15 lần xét tặng, Chủ tịch nước đã ký Quyết định phong tặng 650 Nhà giáo nhân dân và 9081 Nhà giáo ưu tú. Đây là sự quan tâm to lớn của Đảng, Nhà nước đối với ngành Giáo dục nói chung, đối với nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục nói riêng, thể hiện truyền thống tốt đẹp “Tôn sư trọng đạo” của dân tộc.

Đối với việc xét tặng lần thứ 16 vào năm 2023, thực hiện Nghị định số 27/2015/NĐ-CP ngày 10.3.2015 của Chính phủ quy định về xét tặng danh hiệu “Nhà giáo nhân dân”, “Nhà giáo ưu tú”, Bộ GD-ĐT đã hướng dẫn các Bộ, ban, ngành, Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương triển khai việc xét tặng danh hiệu Nhà giáo nhân dân, Nhà giáo ưu tú lần thứ 16.

Việc tổ chức xét tặng được triển khai thực hiện theo các cấp hội đồng từ Hội đồng cấp cơ sở (tại các cơ sở giáo dục từ mầm non đến đại học và cơ quan quản lý giáo dục từ Trung ương đến địa phương) đến Hội đồng cấp huyện, Hội đồng cấp tỉnh, Hội đồng cấp Bộ và Hội đồng cấp Nhà nước.

Theo đó, các nhà giáo đủ tiêu chuẩn, điều kiện về tài năng sư phạm, có công lao và thành tích đóng góp cho sự nghiệp giáo dục, đào tạo, có uy tín về chuyên môn, có ảnh hưởng trong ngành và lĩnh vực được lựa chọn để trình cấp có thẩm quyền xét, trình Chủ tịch nước phong tặng danh hiệu vinh dự Nhà giáo nhân dân, Nhà giáo ưu tú.

Đến Hội đồng cấp Nhà nước, Bộ GD-ĐT là cơ quan thường trực Hội đồng xét tặng danh hiệu Nhà giáo nhân dân, Nhà giáo ưu tú năm 2023 đã nhận được 1225 hồ sơ, trong đó có 24 hồ sơ đề nghị Nhà giáo nhân dân và 1201 hồ sơ đề nghị Nhà giáo ưu tú, trong đó, có 33 nhà giáo người dân tộc thiểu số. Căn cứ quy định của pháp luật hiện hành, Hội đồng cấp Nhà nước đã họp, bỏ phiếu, trình Thủ tướng Chính phủ xét, trình Chủ tịch nước.

Chủ tịch nước đã phong tặng danh hiệu Nhà giáo nhân dân cho 21 nhà giáo và Nhà giáo ưu tú cho 1.167 nhà giáo.

Đến nay, đã nhiều bộ, ban, ngành và địa phương tổ chức trao tặng danh hiệu Nhà giáo ưu tú cho các nhà giáo trực thuộc. Tại buổi lễ ngày hôm nay, thừa ủy quyền của Chủ tịch nước, Bộ GD-ĐT tổ chức Lễ trao tặng danh hiệu Nhà giáo nhân dân cho 21 nhà giáo thuộc các bộ, ngành, địa phương và trao tặng danh hiệu Nhà giáo ưu tú cho 65 nhà giáo trực thuộc Bộ GD-ĐT.

Theo Bộ GD-ĐT, ngoài danh hiệu Nhà giáo nhân dân, Nhà giáo ưu tú, từ năm 2017, Bộ GD-ĐT đã tổ chức xét chọn "Nhà giáo tiêu biểu của năm" nhằm ghi nhận, tôn vinh các nhà giáo và cán bộ quản lý cơ sở giáo dục có đóng góp đặc biệt xuất sắc, tạo ra những chuyển biến tích cực, hiệu quả trong đơn vị, có sức lan tỏa trong toàn ngành, qua đó tạo động lực thúc đẩy tinh thần đổi mới, sáng tạo của đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý cơ sở giáo dục trong cả nước, góp phần thực hiện thành công đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo.

Từ năm 2017 đến năm 2023, qua 7 lần xét chọn Nhà giáo tiêu biểu, Bộ trưởng Bộ GD-ĐT đã ký quyết định trao tặng Bằng khen cho 1600 nhà giáo.

Đến năm 2024, Bộ GD-ĐT ban hành Quyết định số 2040/QĐ-BGDĐT ngày 31.7.2024 về Quy chế xét chọn "Nhà giáo tiêu biểu" và được tổ chức 02 năm/lần, thực hiện từ năm 2024. Bộ GD-ĐT đã nhận được 252 hồ sơ xét chọn Nhà giáo tiêu biểu năm 2024. Hội đồng đã xét chọn 251 Nhà giáo tiêu biểu. Các nhà giáo được lựa chọn đều có thành tích tiêu biểu, nổi trội, xuất sắc trong nuôi dạy, giảng dạy, giáo dục, quản lý, tâm huyết, tận tụy với nghề, có uy tín về chuyên môn, ảnh hưởng rộng rãi trong ngành, lĩnh vực hoặc cấp huyện, cấp tỉnh.

Đồng thời, nhà giáo còn tích cực tham gia các hoạt động đoàn thể, xã hội, phục vụ cộng đồng hoặc hỗ trợ nuôi dạy, giảng dạy người học có hoàn cảnh đặc biệt vươn lên trong học tập, xây dựng trường, lớp, vận động được người học có hoàn cảnh đặc biệt, hoàn cảnh khó khăn đến trường và duy trì sĩ số học sinh, góp phần tạo ra những chuyển biến tích cực, hiệu quả trong đơn vị, có sức lan tỏa tại địa phương hoặc trong toàn ngành.

Đến năm 2024, sau 08 lần xét chọn Nhà giáo tiêu biểu, Bộ trưởng Bộ GD-ĐT đã ký quyết định tặng Bằng khen cho 1851 nhà giáo.

Bộ GD-ĐT nhận định: Lực lượng nhà giáo đông đảo về số lượng, và nhìn tổng thể luôn giữ gìn và phát huy phẩm chất của nhà giáo, luôn có tinh thần đổi mới, sáng tạo, đi đầu trong việc thực hiện trách nhiệm xã hội, hết lòng vì học sinh thân yêu. Còn nhiều nhà giáo chưa được vinh danh ngày hôm nay, nhưng các nhà giáo đã và đang âm thầm, miệt mài để truyền đạt kiến thức, truyền cảm hứng, bồi dưỡng nhân cách, gieo mầm tương lai cho các thế hệ học sinh.

Bộ GD-ĐT đã, đang và sẽ tiếp tục ghi nhận, động viên kịp thời các nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục trên khắp mọi miền của Tổ quốc đã có những thành tích xuất sắc, công lao đóng góp cho sự nghiệp giáo dục và đào tạo.