Hiệp hội Doanh nghiệp châu Âu tại Việt Nam (Eurocham) vừa công bố kết quả báo cáo Chỉ số Niềm tin kinh doanh (BCI) trong quý 2.2023. Khảo sát được thực hiện trong mạng lưới 1.300 thành viên Eurocham về thị trường Việt Nam.
Thủ tục hành chính, thị thực vẫn là thách thức
Theo báo cáo này, BCI quý 2 giảm nhẹ 4,5 điểm, còn 43,5 điểm so với quý trước. Các doanh nghiệp đang thận trọng đánh giá toàn cảnh, tập trung vào việc tối ưu hóa doanh thu và đơn hàng, với mức tăng nhẹ 4% trong tỷ lệ các công ty dự đoán sự sụt giảm trong hai lĩnh vực trên.
Ngoài ra, số lượng các công ty có kế hoạch quản lý chặt chẽ các khoản đầu tư trong quý tới đã tăng thêm 7%. Dù vậy, việc lập kế hoạch cho lực lượng lao động vẫn ổn định, phản ánh cam kết duy trì sự ổn định trong bối cảnh hiện tại.
Thủ tục hành chính vẫn tiếp tục là rào cản. Theo đó, có tới 53% doanh nghiệp cho rằng các quy định không rõ ràng và 50% cho rằng thủ tục hành chính rườm rà là những rào cản pháp lý chính hạn chế hoạt động của các doanh nghiệp tại Việt Nam.
Bên cạnh đó là vấn đề bảo đảm thị thực và giấy phép lao động cho lao động nước ngoài, với hơn 80% doanh nghiệp được khảo sát gặp khó khăn ở các mức độ khác nhau. Thời gian xử lý kéo dài là vấn đề cấp bách nhất.
Ngoài ra, gần một nửa số công ty được khảo sát gặp khó khăn với quy trình giải trình cho việc thuê lao động nước ngoài. Những trở ngại này ảnh hưởng tới việc chuyển giao kiến thức cho nhân sự Việt Nam và ảnh hưởng đến 3/4 số công ty được khảo sát.
Tình trạng thiếu điện cũng ảnh hưởng đáng kể đến các doanh nghiệp trong thời gian khảo sát. Mặc dù tình hình đã ổn định hơn nhờ những cơn mưa lớn, khoảng 60% số người tham gia khảo sát cho biết đã chịu ảnh hưởng bởi sự thiếu hụt điện đối với hoạt động kinh doanh của họ.
Theo đánh giá của các doanh nghiệp, thiếu hụt điện làm năng suất hoạt động và năng suất lao động giảm, sản xuất và dịch vụ bị gián đoạn. Do đó, bảo đảm các giải pháp dài hạn để giải quyết vấn đề ổn định nguồn cung cấp điện vẫn là ưu tiên hàng đầu để duy trì hiệu quả kinh doanh và khả năng phục hồi kinh tế tổng thể.
Cũng theo báo cáo này, 53% cho rằng cơ sở hạ tầng hiện tại "không tương xứng" hoặc "tụt hậu". Tuy nhiên, Chính phủ Việt Nam đã và đang tích cực thực hiện các biện pháp để giải quyết vấn đề này, đặc biệt là tập trung đẩy nhanh các dự án hạ tầng trọng điểm như lĩnh vực đường cao tốc.
Chỉ số Niềm tin Kinh doanh (BCI) được thực hiện hàng quý, là thước đo hàng đầu để đánh giá góc nhìn của cộng đồng doanh nghiệp và các nhà đầu tư châu Âu về thị trường Việt Nam. Bằng cách thu thập phản hồi từ mạng lưới rộng lớn gồm 1.300 thành viên của EuroCham Việt Nam trong nhiều lĩnh vực, báo cáo cung cấp những đánh giá sâu sắc về bối cảnh kinh doanh hiện tại ở Việt Nam và đưa ra cái nhìn tổng quan về những kỳ vọng trong tương lai.
48% doanh nghiệp kỳ vọng tăng đầu tư tại Việt Nam
Mặc dù phải đối diện với nhiều khó khăn, thách thức, song BCI cũng cho thấy những tín hiệu khích lệ. Theo đó, số lượng các nhà lãnh đạo doanh nghiệp đánh giá tích cực về triển vọng kinh doanh trong quý 3.2023 đã tăng 9% so với đánh giá của họ cho quý 2 vừa qua.
Có hơn một nửa số doanh nghiệp được khảo sát hưởng lợi từ Hiệp định Thương mại Tự do Việt Nam - Liên minh Châu Âu (EVFTA). Trong số đó, 35% lãnh đạo doanh nghiệp cho biết thu được lợi ích từ việc cắt giảm thuế quan.
Đáng chú ý, Việt Nam vẫn tiếp tục thu hút các nhà đầu tư nước ngoài, với 48% số người tham gia khảo sát kỳ vọng đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) của công ty họ vào Việt Nam sẽ tăng trong quý tới. Trong khi đó, 40% doanh nghiệp bày tỏ không có kế hoạch tăng FDI, đánh dấu mức tăng 4% so với BCI trước đó.
“Việt Nam vẫn củng cố vị trí một trong 5 điểm đến đầu tư hàng đầu của hơn 1/3 doanh nghiệp, cho thấy sức hấp dẫn lâu dài của đất nước”, đại diện Eurocham bình luận.
Giảm bớt khó khăn hành chính sẽ tạo động lực cho tăng trưởng
Theo Chủ tịch EuroCham Gabor Fluit, nền kinh tế Việt Nam chủ yếu dựa vào sản xuất và xuất khẩu, và đang phải chịu tác động lớn bởi tình hình khó khăn toàn cầu. Sự sụt giảm về xuất khẩu và các đơn hàng đã tác động lớn đến các doanh nghiệp châu Âu và cộng đồng doanh nghiệp nói chung. BCI đã cho thấy rõ viễn cảnh ảm đạm hiện nay.
Để giải quyết những thách thức này, Chính phủ đã nhanh chóng thực hiện các giải pháp thiết thực, đặc biệt là đẩy nhanh các dự án cơ sở hạ tầng quan trọng, điều này mang lại sự thúc đẩy đáng kể cho nền kinh tế trong dài hạn.
Tuy nhiên, để vượt qua khó khăn, thách thức, thúc đẩy tăng trưởng, đòi hỏi Chính phủ phải giải quyết được những vấn đề mà doanh nghiệp chỉ ra. Riêng với vấn đề thiếu điện, Chính phủ nên tập trung vào việc phát triển các kế hoạch dài hạn vì việc này có khả năng xảy ra theo chu kỳ.
“Bằng cách hành động nhanh chóng và toàn diện, chúng ta không chỉ thu hút đầu tư nước ngoài mà còn bảo đảm một nền kinh tế vững mạnh và có khả năng vượt qua trở ngại trong tương lai. Vấn đề thời gian rất quan trọng, vì vậy chúng ta phải hành động nhanh chóng và quyết liệt”, ông Gabor Fluit đề nghị.
Còn theo Giám đốc điều hành Decision Lab Thue Quist Thomasen, trong giai đoạn đầy thử thách này, kết quả khảo sát chỉ ra rằng lĩnh vực dịch vụ cho thấy khả năng phục hồi, trong khi lĩnh vực sản xuất vẫn tồn tại nhiều thách thức. “Điều quan trọng là phải giải quyết những hạn chế về quy định và cơ sở hạ tầng để thúc đẩy tăng trưởng bền vững và thu hút đầu tư nước ngoài”, ông nói.
Cùng với đó, việc giảm bớt khó khăn hành chính và nâng cao trình độ của lực lượng lao động sẽ tạo điều kiện cho tăng trưởng. Một lực lượng lao động chất lượng cũng rất quan trọng để các doanh nghiệp duy trì sự tự tin vào chính doanh nghiệp của họ và nền kinh tế.
Theo BCI, gần 40% số người tham gia khảo sát quan ngại về việc triển khai Thuế tối thiểu toàn cầu sắp tới. Tương tự, khoảng 42% doanh nghiệp cho biết họ chưa hiểu đầy đủ về Nghị định Bảo vệ dữ liệu cá nhân của Việt Nam, điều này cho thấy cần phải đào tạo và hướng dẫn thêm về vấn đề này.
