Tiếp tục chương trình Phiên họp thứ 28, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã cho ý kiến về dự thảo Nghị quyết Chương trình công tác của Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) năm 2024.
Năm 2024, tổ chức 12 phiên họp thường kỳ và 2 phiên họp chuyên đề pháp luật
Trình bày Tờ trình về dự thảo Nghị quyết Chương trình công tác của UBTVQH năm 2024, Tổng Thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Bùi Văn Cường nêu rõ, thực hiện Nghị quyết số 674/NQ-UBTVQH15 ngày 26.12.2022 về Chương trình công tác của UBTVQH năm 2023, tính đến tháng 12.2023, UBTVQH đã chỉ đạo chuẩn bị và tổ chức thành công 2 kỳ họp thường lệ và 3 kỳ họp bất thường của Quốc hội; đã tiến hành 16 phiên họp, trong đó có 10 phiên họp thường kỳ, 1 phiên họp chuyên đề pháp luật, 2 phiên họp giữa hai đợt của Kỳ họp thứ Sáu, Kỳ họp thứ Bảy và 3 phiên họp khác; xem xét 181 nội dung (bao gồm 168 nội dung xem xét tại phiên họp, 13 nội dung xem xét, cho ý kiến bằng văn bản), trong đó, có 85 nội dung được bổ sung mới so với dự kiến ban đầu trong Nghị quyết số 674/NQ-UBTVQH15.
Bên cạnh đó, UBTVQH đã tổ chức 2 Hội nghị đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách và nhiều hội nghị quan trọng khác; đã ban hành 1 pháp lệnh, 547 nghị quyết (trong đó có 10 nghị quyết quy phạm pháp luật, 10 nghị quyết về giám sát và 527 nghị quyết về các vấn đề quan trọng, bảo đảm điều kiện hoạt động của đại biểu Quốc hội và công tác khác thuộc thẩm quyền); thực hiện toàn diện, hiệu quả các nhiệm vụ về lập pháp, giám sát, quyết định các vấn đề quan trọng, công tác đối ngoại và các công tác khác theo thẩm quyền.
Tổng Thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội cho biết, các nội dung trình UBTVQH đều được xem xét, thảo luận kỹ lưỡng, đánh giá toàn diện tại phiên họp hoặc được gửi xin ý kiến bằng văn bản, bảo đảm sự đồng thuận, thống nhất cao khi quyết định, tuân thủ nghiêm túc nguyên tắc làm việc theo chế độ tập thể và quyết định theo đa số. Với những vấn đề lớn, quan trọng, còn ý kiến khác nhau liên quan đến đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước, UBTVQH đã xem xét nhiều lần để bảo đảm sự thận trọng, kỹ lưỡng và kịp thời báo cáo, xin ý kiến cấp có thẩm quyền. Chủ tịch Quốc hội, các Phó Chủ tịch Quốc hội đã chỉ đạo sát sao, bố trí nhiều cuộc làm việc với tinh thần vào cuộc “từ sớm, từ xa” để nghe các cơ quan báo cáo về công tác chuẩn bị, thẩm tra, tiếp thu chỉnh lý các dự án luật, nghị quyết, bảo đảm chất lượng trước khi trình UBTVQH…
Tổng Thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội cũng chỉ rõ, đến tháng 12.2023, vẫn còn 11 nội dung đã có trong Chương trình công tác năm 2023, nhưng chưa được xem xét, phải chuyển sang năm 2024. Trong quá trình tổ chức triển khai nhiệm vụ cụ thể còn một số nội dung chưa bảo đảm thời hạn trình UBTVQH xem xét, phải lùi so với dự kiến (do các cơ quan trình không chuẩn bị kịp tài liệu). Việc ban hành một số văn bản của UBTVQH quy định chi tiết nội dung được giao trong luật còn chưa bảo đảm tiến độ đề ra trong Chương trình công tác, chưa bảo đảm có hiệu lực đồng thời với luật. Việc đề nghị điều chỉnh chương trình phiên họp diễn ra khá thường xuyên. Tình trạng chậm gửi tài liệu phục vụ phiên họp của UBTVQH chưa được khắc phục, dẫn đến khó khăn cho công tác nghiên cứu, thẩm tra của Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội, việc xem xét, cho ý kiến của các thành viên UBTVQH.
Đối với dự thảo Nghị quyết Chương trình công tác của UBTVQH năm 2024, Tổng Thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội cho biết, dự kiến, UBTVQH tổ chức 12 phiên họp thường kỳ (từ phiên họp thứ 29 đến phiên họp thứ 40) và 2 phiên họp chuyên đề pháp luật (tháng 4 và tháng 8), xem xét, cho ý kiến, quyết định 115 nội dung tại phiên họp và cho ý kiến bằng văn bản đối với một số nội dung khác (chưa bao gồm các nội dung dự phòng xem xét trong trường hợp được bổ sung vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2024).
Trong đó: Phiên họp giữa 2 đợt của Kỳ họp thứ Bảy và thứ Tám được xác định là phiên họp thường kỳ hằng tháng của UBTVQH để bảo đảm thực hiện quy định tại khoản 1 Điều 61 của Luật Tổ chức Quốc hội: “UBTVQH họp thường kỳ mỗi tháng một phiên”. Các phiên họp tháng 4, tháng 8 bố trí theo hướng: Tổ chức phiên họp chuyên đề pháp luật vào đầu tháng để UBTVQH cho ý kiến đối với các dự án luật, dự thảo nghị quyết trình Quốc hội thông qua nhằm bảo đảm thời gian cho các cơ quan tiếp thu, chỉnh lý, kịp trình Hội nghị đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách và gửi xin ý kiến Đoàn đại biểu Quốc hội, các cơ quan; Tổ chức phiên họp thường kỳ vào nửa cuối của tháng và sắp xếp, bố trí thời gian tổ chức Hội nghị đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách vào cuối tháng.
Ngoài ra, dự kiến UBTVQH sẽ tổ chức: Hội nghị quán triệt, triển khai các luật, nghị quyết được Quốc hội thông qua (dự kiến tổ chức vào sau các kỳ họp Quốc hội); Tổ chức rà soát các nội dung giao UBTVQH quy định chi tiết trong luật, nghị quyết được thông qua tại Kỳ họp thứ Năm và Kỳ họp thứ Sáu (thực hiện vào đầu năm 2024).
Đáng lưu ý, trên cơ sở tổng hợp ý kiến đề xuất của các cơ quan, hiện nay có 12 dự án luật, 1 dự án pháp lệnh, 1 dự thảo nghị quyết của Quốc hội chưa có trong Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh của Quốc hội năm 2024 nhưng được đề xuất đưa vào Chương trình công tác của UBTVQH năm 2024 (đề nghị của Chính phủ; Thường trực các Ủy ban: Tư pháp; Tài chính, Ngân sách; Quốc phòng và An ninh; Văn hóa, Giáo dục).
Về vấn đề này, để bảo đảm tính thống nhất giữa Chương trình công tác của UBTVQH và Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh, đồng thời, bảo đảm Chương trình công tác mang tính dự báo và bao quát các công việc dự kiến sẽ được thực hiện trong năm 2024, tạo sự chủ động cho các cơ quan trong việc triển khai, Tổng Thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội đề nghị thực hiện thống nhất theo nguyên tắc xây dựng dự thảo Nghị quyết, trong đó: đối với các dự án luật, nghị quyết của Quốc hội, pháp lệnh, nghị quyết của UBTVQH được các cơ quan đề xuất nhưng chưa có trong Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2024 thì đưa vào nội dung dự phòng và sẽ bổ sung vào chương trình chính thức của phiên họp khi các cơ quan của Quốc hội thẩm tra, khẳng định đủ điều kiện và được bổ sung vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh.
Truy cứu trách nhiệm, kiên quyết xử lý
Phát biểu tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ khẳng định, chương trình công tác của UBTVQH năm 2023 đã được hoàn thành với tinh thần hết sức tích cực, nỗ lực tối đa, đáp ứng các yêu cầu cấp thiết và trước mắt, bằng chứng là số kỳ họp thường kỳ và số kỳ họp bất thường cũng gần bằng nhau.
Cho rằng, việc điều chỉnh chương trình công tác là đương nhiên do dự kiến và thực tiễn khác nhau, tuy nhiên, Chủ tịch Quốc hội lưu ý, việc điều chỉnh chương trình quá nhiều, thậm chí theo hàng tháng là trách nhiệm đầu mối của các Ủy ban, cần rút kinh nghiệm để phối hợp với các cơ quan của Chính phủ. “Sau này có lẽ phải kiểm điểm lại theo từng tháng, bao nhiêu đầu việc chậm, phải điều chỉnh, do bộ phận nào chịu trách nhiệm”. Nhấn mạnh điều này, Chủ tịch Quốc hội đề nghị, các Ủy ban của Quốc hội và các cơ quan của Chính phủ “tuy hai mà một” cần đốc thúc, nhắc nhở nhau.
"Chương trình công tác năm 2024 cần siết chặt lại việc điều chỉnh chương trình, truy cứu trách nhiệm của các cá nhân, tổ chức liên quan để xảy ra chậm trễ và kiên quyết xử lý, đồng thời, phải hết sức thận trọng, đưa vào nội dung nào phải chắc chắn nội dung đó, đưa vào chương trình năm, nhưng phải có cả chương trình quý để xác định nội dung nào phát sinh, chính sách, thể chế, pháp luật không thể làm ẩu được", Chủ tịch Quốc hội nêu rõ.
Quan tâm đến phiên họp tháng 1.2024, Chủ tịch Quốc hội nêu rõ, tinh thần phiên họp này là chỉ ưu tiên các nội dung liên quan đến Kỳ họp bất thường, ưu tiên tập trung vào các dự án Luật Đất đai (sửa đổi), dự án Luật Các tổ chức tín dụng (sửa đổi), dự thảo Nghị quyết về cơ chế, chính sách đặc thù tháo gỡ vướng mắc 3 Chương trình mục tiêu quốc gia, nếu các nội dung này không kịp, không đảm bảo chất lượng thì lùi lại đến Kỳ họp gần nhất.
Chủ tịch Quốc hội đề nghị Tổng Thư ký Quốc hội phối hợp với các Ủy ban của Quốc hội để chuẩn bị kỹ các nội dung, nếu chưa thống nhất thì tiếp tục họp để cho ý kiến, trước mắt là nhanh chóng tập trung chuẩn bị kỹ lưỡng cho Kỳ họp bất thường vào tháng 1 tới.
Phát biểu kết luận phiên thảo luận, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn nêu rõ, các ý kiến cơ bản nhất trí với nguyên tắc, cách thức xây dựng dự kiến Chương trình, đồng thời cho rằng dự kiến chương trình đã được chuẩn bị kỹ lưỡng, công phu, trách nhiệm. Các nội dung được bố trí trong từng phiên họp đều thuộc thẩm quyền xem xét, cho ý kiến của UBTVQH, đều là các nội dung cụ thể hóa từ các văn bản quan trọng, có tính chất định hướng trong thời gian tới, thực hiện theo các quy định của các luật, nghị quyết có liên quan… Tuy nhiên, cần lưu ý những vấn đề cơ bản, căn cứ theo chương trình công tác năm và phải xây dựng thành kế hoạch quý; tính toán, sắp xếp, bố trí nội dung, thời gian hợp lý của từng phiên họp, nhất là phục vụ cho những nhiệm vụ phải mất nhiều thời gian như cho ý kiến sắp xếp các đơn vị hành chính cấp huyện, vấn đề xin ý kiến tại Hội nghị đại biểu Quốc hội chuyên trách và kỳ họp bất thường (nếu có).
Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho biết, các ý kiến đều thể hiện sự nhất trí cao về việc tăng cường kỷ luật, kỷ cương trong thực hiện Chương trình, nhất là ý kiến của Chủ tịch Quốc hội quán triệt tinh thần siết chặt lại kỷ luật, kỷ cương, yêu cầu các cơ quan, tổ chức có liên quan thực hiện đầy đủ, nghiêm túc các quy định về gửi tài liệu phiên họp, trong đó cần chú trọng về công tác chuẩn bị hồ sơ, tài liệu đạt chất lượng, đúng tiến độ, đảm bảo thời gian để Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội thẩm tra và các thành viên của UBTVQH nghiên cứu tài liệu kỹ lưỡng, góp phần nâng cao chất lượng phiên họp, kỳ họp.
Đối với các dự án luật, pháp lệnh, nghị quyết của Quốc hội, UBTVQH do các cơ quan đề xuất nhưng chưa có trong Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2024, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội đề nghị các cơ quan khẩn trương hoàn thiện hồ sơ, đề nghị bổ sung trước khi bố trí chính thức trong Chương trình công tác của UBTVQH năm 2024.
Trên cơ sở các ý kiến tại phiên họp, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn đề nghị Tổng thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội tiếp tục tổ chức các cuộc họp với Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội, các đơn vị có liên quan để rà soát kỹ lưỡng lại một lần nữa; nghiên cứu, tiếp thu đầy đủ, nghiêm túc để hoàn thiện dự thảo Nghị quyết chương trình công tác của UBTVQH năm 2024, sau đó gửi xin ý kiến UBTVQH bằng văn bản trước khi trình Chủ tịch Quốc hội cho ý kiến.
