Cần thay đổi để nắm bắt thời cơ
Tổng cục Giáo dục nghề nghiệp (Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội) vừa phối hợp với Sở Lao động, Thương binh và Xã hội TP. Hồ Chí Minh và Trường Cao đẳng Kỹ thuật Cao Thắng tổ chức Hội thảo "Đào tạo nguồn nhân lực phục vụ ngành công nghiệp bán dẫn tại các trường cao đẳng".
Nhấn mạnh xu hướng phát triển công nghệ mới đã và đang đi vào đời sống hằng ngày như ứng dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo, công nghệ Internet vạn vật, công nghệ dữ liệu lớn, chuỗi - khối dữ liệu, bà Huỳnh Lê Như Trang, Phó Giám đốc Sở Lao động, Thương binh và Xã hội TP. Hồ Chí Minh cho rằng, các lĩnh vực như công nghiệp chip bán dẫn, chuyển đổi năng lượng, tín chỉ carbon, năng lượng hydrogen có nhu cầu nguồn nhân lực rất lớn trong thời gian tới.
Theo bà Huỳnh Lê Như Trang, cuộc đua chip toàn cầu đang nóng lên và Việt Nam có cơ hội đặc biệt để khẳng định mình là một trong những nước tham gia vào chuỗi giá trị ngành công nghiệp bán dẫn. Đây là cơ hội mang tới tiềm năng tăng trưởng kinh tế và xã hội chưa từng có. Do vậy, Việt Nam cần có những hành động quyết liệt và kịp thời hơn để phát triển một hệ sinh thái ngành công nghiệp bán dẫn và tận dụng những cơ hội to lớn trước mắt.
Nhu cầu thế giới ước tính sẽ cần thêm hơn 1 triệu nhân sự vào năm 2030 cho tất cả các khâu thiết kế, sản xuất, lắp ráp, đóng gói và kiểm thử chip. Với nguồn cung lao động dồi dào và lực lượng lao động có chất lượng, có thể khẳng định, nguồn nhân lực chính là lợi thế lớn nhất và nổi bật nhất của Việt Nam so với các quốc gia, nền kinh tế khác trên thế giới.
Trước những cơ hội và thách thức, nhất là đào tạo nguồn nhân lực bán dẫn tại Việt Nam, TS. Nguyễn Minh Sơn, Đại học Công nghệ Thông tin, Đại học Quốc gia TP. Hồ Chí Minh đề xuất, cần có chiến lược phát triển lâu dài trên 20 năm cho ngành công nghiệp vi mạch bán dẫn. Đặc biệt, Việt Nam cần xây dựng hệ sinh thái cho ngành công nghiệp vi mạch bán dẫn định hướng ATP & Design, thu hút Foundry, nhà đầu tư nước ngoài (FDI).
Đầu tư cho phát triển nhân lực và hạ tầng
Theo Tiến sỹ Lê Đình Kha, Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Kỹ thuật Cao Thắng chia sẻ, đây có thể nói là thời điểm "có một không hai" của Việt Nam để phát triển ngành công nghiệp bán dẫn. Bên cạnh việc hoàn thiện cơ chế, chính sách đặc thù bảo đảm cạnh tranh với các quốc gia trong khu vực; sự đồng bộ hạ tầng điện, nước, giao thông, cáp quang, công nghệ thông tin; thì việc chuẩn bị nguồn nhân lực đủ về số lượng, đáp ứng được yêu cầu kiến thức, kỹ năng để làm việc trong lĩnh vực này cần phải được ưu tiên thực hiện.
Còn theo Tổng cục trưởng Tổng cục Giáo dục nghề nghiệp Trương Anh Dũng, ngành công nghiệp bán dẫn là một trong những ngành quan trọng trong xu hướng mới. Việc nghiên cứu học tập để hiểu hơn về ngành công nghiệp bán dẫn không chỉ để ứng dụng vào việc làm mà còn để hoạch định, xây dựng chính sách, chiến lược phát triển của đơn vị, doanh nghiệp và cả quốc gia.
Thực tiễn, nhu cầu nguồn nhân lực bán dẫn không chỉ ở bậc đại học mà cả ở bậc cao đẳng để hình thành nguồn nhân lực làm việc trực tiếp trong lĩnh vực bán dẫn và vi mạch. Do vậy, các trường cao đẳng cần xác định nhu cầu nguồn nhân lực này; chủ động đầu tư trang thiết bị, nội dung chương trình đào tạo cung cấp nguồn nhân lực bán dẫn. Cùng với nhà trường, cơ quan quản lý nhà nước và doanh nghiệp cần tìm giải pháp để thúc đẩy phát triển đào tạo, cung ứng nguồn nhân lực có kiến thức, kỹ năng trong lĩnh vực bán dẫn và vi mạch để phục vụ cho sự phát triển của đất nước.
Theo các chuyên gia, bán dẫn là ngành công nghiệp rất lớn, gồm nhiều khâu từ nghiên cứu, phát triển và sản xuất vật liệu bán dẫn, thiết kế, chế tạo đến đóng gói. Để đào tạo nhân lực đáp ứng đúng và đủ cho nhu cầu thị trường, các đại biểu cho rằng, phải trả lời được câu hỏi doanh nghiệp nào đã và sẽ đầu tư vào Việt Nam, đầu tư vào phân khúc nào, thực hiện công đoạn nào trong quy trình công nghệ bán dẫn?
Từ góc độ doanh nghiệp, theo ông Nguyễn Quốc Tuấn, Giám đốc Công ty Cổ phần TUMIKI, các trường đại học và sau đại học sẽ phù hợp đào tạo quy trình thiết kế, trong khi đó, các trường cao đẳng nên đẩy mạnh đào tạo ATP (đóng gói, kiểm hàng). Ông đánh giá hiện nay, các thách thức trong việc đào tạo nhân lực nguồn bán dẫn hiện nay gồm, thiếu khung đào tạo chung và cơ sở hạ tầng đáp ứng cho thực hành.
Ngoài ra, thời gian đào tạo thực tế của các trường chỉ 3 năm trong khi thời gian đào tạo thực tế cần là 4 năm. Bên cạnh đó, mối quan hệ hợp tác giữa nhà trường và doanh nghiệp vẫn chưa chặt chẽ và chưa tối ưu việc cung cấp nhân lực.
Theo ông Tuấn, nhân lực Việt Nam phù hợp nhất với quy trình đóng gói, kiểm tra trong ngành bán dẫn. Để nâng cao năng lực trong thiết kế và sản xuất, các cơ sở giáo dục cần đầu tư thêm vào đào tạo chuyên sâu và hợp tác quốc tế, cũng như cơ sở hạ tầng và trang thiết bị. Tuy nhiên, nguồn kinh phí để thực hiện vẫn đang là vấn đề khó khăn mà các cơ sở phải đối mặt.
