Mỹ thuật ứng dụng trên đường tìm về bản sắc Việt

Làm sao để giữ gìn và bảo tồn bản sắc văn hóa Việt Nam trong mỹ thuật ứng dụng, đặc biệt là khi mỹ thuật ứng dụng Việt vẫn còn lúng túng trong đề tài, cách thể hiện và vẫn còn những sản phẩm mỹ thuật Việt phải vay mượn hình ảnh từ các điển tích nước ngoài?

Trăn trở của giới mỹ thuật

Tại Hội thảo “Mỹ thuật ứng dụng trên đường tìm về bản sắc Việt” diễn ra ngày 28.10, tại TP Hồ Chí Minh do Trường Đại học Văn Lang phối hợp với Hội Mỹ thuật TP Hồ Chí Minh tổ chức, các nhà nghiên cứu ngành mỹ thuật ứng dụng đã có dịp bày tỏ những trăn trở của mình đối với ngành mỹ thuật, đặc biệt là mỹ thuật ứng dụng - lĩnh vực phong phú về loại hình, chuyên ngành và có sự phổ cập sâu rộng trong việc gìn giữ bản sắc văn hóa Việt giữa những ảnh hưởng từ nước ngoài.

Thạc sỹ, họa sỹ Phan Quân Dũng, ĐH Văn Lang chia sẻ, hiện nay người dân thường trọng hàng ngoại hơn. Mặc dù hàng trong nước được sản xuất số lượng nhiều nhưng còn hạn chế và chưa đáp ứng được nhu cầu của thị trường, vẫn còn nhiều sản phẩm ngoại lai, lấy mẫu mã từ nước ngoài. Các sản phẩm vẫn chưa xây dựng được hình ảnh, đất nước, con người Việt Nam. Du khách nước ngoài đến Việt Nam muốn tìm kiếm những sản phẩm đặc trưng làm quà tặng cũng gặp nhiều khó khăn.

Cùng quan điểm, Chủ tịch Hội Mỹ thuật TP Hồ Chí Minh, ông Huỳnh Văn Mười cho rằng, một số hình thái văn hóa ngoại lai có vẻ đang lấn sân vào môi trường sống, sinh hoạt của người Việt như tình trạng các không gian thờ tự của Phật giáo Nam Tông đang được trang trí sử dụng tượng Phật ngoại, làm biến dạng phong cách dân tộc Việt hay như việc các sản phẩm thổ cẩm của dân tộc thiểu số đang mất dần bản sắc riêng vì không còn thực hiện cách tạo sợi, se sợi, nhuộm màu theo phương pháp truyền thống.

Pgs.Ts Huỳnh Quốc Thắng, Đại học KHXH và NV TP Hồ Chí Minh đánh giá: hàng thủ công mỹ nghệ Việt Nam đang thiếu và yếu trầm trọng cả về số lượng lẫn chất lượng, đặc biệt là những sản phẩm mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc.

Giữ hồn Việt trong sáng tác mỹ thuật ứng dụng

Những năm qua, sáng tạo mới độc đáo, hiện đại, mang chất Việt Nam đã được nhiều nghệ sỹ mỹ thuật ứng dụng, kiến trúc sư tìm tòi, nghiên cứu, sáng tác, thể hiện. Nhiều công trình, tác phẩm đã được quốc tế công nhận như thiết kế du lịch của KTS Nguyễn Trọng Nghĩa, tác phẩm của các nhà thiết kế thời trang Minh Hạnh, Lê Sĩ Hoàng ghi dấu ấn Việt rất đậm nét… Tuy nhiên, xu hướng hội nhập, toàn cầu hóa trên thế giới đã và đang đặt ra nhiều thách thức đối với nền mỹ thuật Việt Nam trước việc đưa tác phẩm Việt ra thế giới nhưng vẫn giữ được bản sắc văn hóa riêng.

Để gìn giữ và phát huy hơn nữa giá trị văn hóa và bản sắc dân tộc, ông Huỳnh Văn Mười cho rằng, giới mỹ thuật cần trao đổi, chia sẻ, tìm ra những biện pháp tư duy để thực hành sáng tạo, thiết kế mẫu mã, thi công, sản xuất nên những sản phẩm mỹ thuật ứng dụng có giá trị thẩm mỹ, giá trị kinh tế. Bên cạnh đó, ngành giáo dục cần tạo môi trường để sinh viên, nhà thiết kế, nghệ sỹ tương lai hiểu và nhận ra vai trò, nhiệm vụ chức năng đặc biệt của mình trong nền mỹ thuật của Việt Nam và thế giới trên cơ sở đạo đức nghề nghiệp, tinh thần sáng tạo, lòng tự trọng và tình yêu quê hương Việt Nam.

Đối với việc phát triển các sản phẩm thủ công truyền thống dân tộc, ông Phan Quân Dũng chia sẻ: làng nghề là nơi có khả năng tuyên truyền, giới thiệu tốt văn hóa vùng miền, là nơi tiềm năng, phát huy tối đa giá trị văn hóa bản địa. Tuy nhiên, điểm hạn chế của làng nghề là các mối quan hệ đối ngoại, sản xuất và xuất khẩu khi mở rộng quy mô. Vì vậy, nếu có chính sách cụ thể và hợp lý của chính quyền cùng với bàn tay của doanh nghiệp hỗ trợ thì các sản phẩm mang đậm nét văn hóa địa phương của Việt Nam sẽ được giới thiệu với nhiều nước trên thế giới.

Văn hóa

Ngày hội văn hóa, thể thao và du lịch các dân tộc vùng Đông Bắc lần thứ XI: Trải nghiệm nghi lễ văn hóa độc đáo
Văn hóa - Thể thao

Ngày hội văn hóa, thể thao và du lịch các dân tộc vùng Đông Bắc lần thứ XI: Trải nghiệm nghi lễ văn hóa độc đáo

Ngày 2.11, tại Công viên Chi Lăng, đường Hùng Vương, thành phố Lạng Sơn, Ban Tổ chức Ngày hội văn hóa, thể thao và du lịch các dân tộc vùng Đông Bắc lần thứ XI tại tỉnh Lạng Sơn năm 2024 tổ chức khai mạc các hoạt động văn hóa, thể thao và du lịch.

Sáng tạo dựa trên chiều sâu văn hóa
Văn hóa

Sáng tạo dựa trên chiều sâu văn hóa

Trước sự hội nhập quốc tế mạnh mẽ, nghệ thuật múa Việt Nam đang nỗ lực khẳng định bản sắc. Trong quá trình ấy, các nghệ sĩ phải vượt qua không ít thách thức để mang đến góc nhìn mới mẻ và độc đáo, hài hòa chiều sâu văn hóa và sáng tạo, chạm đến cảm xúc khán giả.

“Dòng chảy” của 3 nữ họa sĩ
Văn hóa - Thể thao

“Dòng chảy” của 3 nữ họa sĩ

Cuộc gặp gỡ hữu tình đầy duyên phận của ba nữ họa sĩ thuộc ba thế hệ: Đinh Thị Kim Liên (sinh năm 1967), Trang Thanh Hiền (1974), Hoàng Hương Giang (1988). Ba khuôn hình dẫu không giống nhau nhưng có chung niềm đồng cảm.

Tạo bước chuyển biến mạnh mẽ, toàn diện phát triển văn hóa
Văn hóa

Tạo bước chuyển biến mạnh mẽ, toàn diện phát triển văn hóa

Chiều nay, 1.11, Quốc hội sẽ thảo luận chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển văn hóa giai đoạn 2025 - 2035; nếu được Quốc hội thông qua, Chương trình được kỳ vọng sẽ có tác động tích cực trong bảo tồn và phát huy giá trị các di sản văn hóa đặc sắc của dân tộc; tập trung nguồn lực tạo bước chuyển biến mạnh mẽ, toàn diện phát triển văn hóa.

Khơi thông nguồn lực, lan tỏa "sức mạnh mềm" của Việt Nam ra quốc tế
Văn hóa

Khơi thông nguồn lực, lan tỏa "sức mạnh mềm" của Việt Nam ra quốc tế

Cùng với sự chung sức, đồng lòng của toàn xã hội, Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng bày tỏ mong muốn tại Kỳ họp thứ Tám, Quốc hội Khóa XV này, các ĐBQH sẽ ủng hộ các nội dung liên quan đến lĩnh vực văn hóa, cũng như chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển văn hóa giai đoạn 2025-2035… nhằm giúp khơi thông nguồn lực cho lĩnh vực này, hướng tới xây dựng nền văn hóa tiên tiến, giàu bản sắc, lan tỏa sức mạnh mềm của Việt Nam ra quốc tế.

Cân nhắc khả năng huy động nguồn lực, tạo cơ sở cho văn hóa phát triển
Văn hóa - Thể thao

Cân nhắc khả năng huy động nguồn lực, tạo cơ sở cho văn hóa phát triển

Cho rằng việc xây dựng Chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển văn hóa giai đoạn 2025 - 2035 đáp ứng đầy đủ căn cứ chính trị, pháp lý, khoa học và thực tiễn, tuy nhiên, nhiều đại biểu đề nghị cân nhắc khả năng huy động, bố trí nguồn lực, làm rõ quy mô đầu tư để bảo đảm khả thi, hiệu quả.