Mỹ thuật ứng dụng trên đường tìm về bản sắc Việt

Làm sao để giữ gìn và bảo tồn bản sắc văn hóa Việt Nam trong mỹ thuật ứng dụng, đặc biệt là khi mỹ thuật ứng dụng Việt vẫn còn lúng túng trong đề tài, cách thể hiện và vẫn còn những sản phẩm mỹ thuật Việt phải vay mượn hình ảnh từ các điển tích nước ngoài?

Trăn trở của giới mỹ thuật

Tại Hội thảo “Mỹ thuật ứng dụng trên đường tìm về bản sắc Việt” diễn ra ngày 28.10, tại TP Hồ Chí Minh do Trường Đại học Văn Lang phối hợp với Hội Mỹ thuật TP Hồ Chí Minh tổ chức, các nhà nghiên cứu ngành mỹ thuật ứng dụng đã có dịp bày tỏ những trăn trở của mình đối với ngành mỹ thuật, đặc biệt là mỹ thuật ứng dụng - lĩnh vực phong phú về loại hình, chuyên ngành và có sự phổ cập sâu rộng trong việc gìn giữ bản sắc văn hóa Việt giữa những ảnh hưởng từ nước ngoài.

Thạc sỹ, họa sỹ Phan Quân Dũng, ĐH Văn Lang chia sẻ, hiện nay người dân thường trọng hàng ngoại hơn. Mặc dù hàng trong nước được sản xuất số lượng nhiều nhưng còn hạn chế và chưa đáp ứng được nhu cầu của thị trường, vẫn còn nhiều sản phẩm ngoại lai, lấy mẫu mã từ nước ngoài. Các sản phẩm vẫn chưa xây dựng được hình ảnh, đất nước, con người Việt Nam. Du khách nước ngoài đến Việt Nam muốn tìm kiếm những sản phẩm đặc trưng làm quà tặng cũng gặp nhiều khó khăn.

Cùng quan điểm, Chủ tịch Hội Mỹ thuật TP Hồ Chí Minh, ông Huỳnh Văn Mười cho rằng, một số hình thái văn hóa ngoại lai có vẻ đang lấn sân vào môi trường sống, sinh hoạt của người Việt như tình trạng các không gian thờ tự của Phật giáo Nam Tông đang được trang trí sử dụng tượng Phật ngoại, làm biến dạng phong cách dân tộc Việt hay như việc các sản phẩm thổ cẩm của dân tộc thiểu số đang mất dần bản sắc riêng vì không còn thực hiện cách tạo sợi, se sợi, nhuộm màu theo phương pháp truyền thống.

Pgs.Ts Huỳnh Quốc Thắng, Đại học KHXH và NV TP Hồ Chí Minh đánh giá: hàng thủ công mỹ nghệ Việt Nam đang thiếu và yếu trầm trọng cả về số lượng lẫn chất lượng, đặc biệt là những sản phẩm mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc.

Giữ hồn Việt trong sáng tác mỹ thuật ứng dụng

Những năm qua, sáng tạo mới độc đáo, hiện đại, mang chất Việt Nam đã được nhiều nghệ sỹ mỹ thuật ứng dụng, kiến trúc sư tìm tòi, nghiên cứu, sáng tác, thể hiện. Nhiều công trình, tác phẩm đã được quốc tế công nhận như thiết kế du lịch của KTS Nguyễn Trọng Nghĩa, tác phẩm của các nhà thiết kế thời trang Minh Hạnh, Lê Sĩ Hoàng ghi dấu ấn Việt rất đậm nét… Tuy nhiên, xu hướng hội nhập, toàn cầu hóa trên thế giới đã và đang đặt ra nhiều thách thức đối với nền mỹ thuật Việt Nam trước việc đưa tác phẩm Việt ra thế giới nhưng vẫn giữ được bản sắc văn hóa riêng.

Để gìn giữ và phát huy hơn nữa giá trị văn hóa và bản sắc dân tộc, ông Huỳnh Văn Mười cho rằng, giới mỹ thuật cần trao đổi, chia sẻ, tìm ra những biện pháp tư duy để thực hành sáng tạo, thiết kế mẫu mã, thi công, sản xuất nên những sản phẩm mỹ thuật ứng dụng có giá trị thẩm mỹ, giá trị kinh tế. Bên cạnh đó, ngành giáo dục cần tạo môi trường để sinh viên, nhà thiết kế, nghệ sỹ tương lai hiểu và nhận ra vai trò, nhiệm vụ chức năng đặc biệt của mình trong nền mỹ thuật của Việt Nam và thế giới trên cơ sở đạo đức nghề nghiệp, tinh thần sáng tạo, lòng tự trọng và tình yêu quê hương Việt Nam.

Đối với việc phát triển các sản phẩm thủ công truyền thống dân tộc, ông Phan Quân Dũng chia sẻ: làng nghề là nơi có khả năng tuyên truyền, giới thiệu tốt văn hóa vùng miền, là nơi tiềm năng, phát huy tối đa giá trị văn hóa bản địa. Tuy nhiên, điểm hạn chế của làng nghề là các mối quan hệ đối ngoại, sản xuất và xuất khẩu khi mở rộng quy mô. Vì vậy, nếu có chính sách cụ thể và hợp lý của chính quyền cùng với bàn tay của doanh nghiệp hỗ trợ thì các sản phẩm mang đậm nét văn hóa địa phương của Việt Nam sẽ được giới thiệu với nhiều nước trên thế giới.

Văn hóa

Chiêm ngưỡng “Bộ sưu tập mũi khoan đá Thác Hai” - bảo vật quốc gia đầu tiên của tỉnh Đắk Lắk
Văn hóa - Thể thao

Chiêm ngưỡng “Bộ sưu tập mũi khoan đá Thác Hai” - bảo vật quốc gia đầu tiên của tỉnh Đắk Lắk

Sáng 22.11, tại Bảo tàng tỉnh Đắk Lắk, UBND tỉnh khai mạc triển lãm thành tựu kinh tế - xã hội tỉnh Đắk Lắk chào mừng kỷ niệm 120 năm Ngày thành lập tỉnh Đắk Lắk (22.11.1904 - 22.11.2024); 80 năm Ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam (22.12.1944 - 22.12.2024) và 35 năm Ngày hội Quốc phòng toàn dân (22.12.1989 - 22.12.2024).

Hình ảnh tại triển lãm 3D. ảnh: TTLTI
Văn hóa - Thể thao

Lịch sử Kiên Giang qua hình ảnh và tài liệu lưu trữ

Với hơn 200 tài liệu, bản đồ lần đầu tiên được công bố, triển lãm 3D trực tuyến “Giới thiệu hình ảnh, tài liệu lưu trữ về địa giới hành chính tỉnh Kiên Giang xưa và nay” nhằm lan tỏa giá trị của tài liệu lưu trữ, tạo thuận lợi cho người xem dễ dàng tiếp cận thông tin về địa giới hành chính Kiên Giang qua các thời kỳ.

Khi sắc màu và cảm xúc thăng hoa
Văn hóa - Thể thao

Khi sắc màu và cảm xúc thăng hoa

Triển lãm "Colors in Bloom - Sắc màu bừng nở" quy tụ các nghệ sĩ: Nguyễn Phương, Minh Đàm, Thanh Hà, Đình Đức, Phương Thảo và Đức Tiến. Đây là không gian để công chúng chiêm ngưỡng vẻ đẹp tinh tế và độc đáo của nghệ thuật màu nước.

Xây dựng nền “văn hóa Hòa Bình” mãi trường tồn, lan tỏa
Địa phương

Xây dựng nền “văn hóa Hòa Bình” mãi trường tồn, lan tỏa

Nhằm phát huy giá trị di sản văn hóa truyền thống, nhất là các di tích thuộc nền “Văn hóa Hòa Bình”, tỉnh Hòa Bình xác định, phát triển văn hóa sẽ là một trong 5 đột phá chiến lược và sẽ tiếp tục triển khai hiệu quả các giải pháp nhằm bảo tồn, phát huy giá trị di tích gắn với phát triển du lịch, giúp di sản mãi trường tồn và lan tỏa. Từ đó, góp phần xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc.

Chuyện làng, chuyện phố
Văn hóa

Chuyện làng, chuyện phố

Ngày hội Di sản văn hóa năm 2024 với chủ đề Chuyện làng, chuyện phố sẽ được Bảo tàng Đà Nẵng tổ chức vào ngày 22 - 23.11.

Kết nối và mở rộng mạng lưới mỹ thuật
Văn hóa - Thể thao

Kết nối và mở rộng mạng lưới mỹ thuật

Hoạt động sáng tạo của nghệ sĩ thiên về tính cá nhân nhưng cũng rất cần môi trường để cập nhật thông tin, giao lưu sáng tác... Các sự kiện kết nối quốc tế không chỉ tạo cơ hội cho nghệ sĩ trong và ngoài nước được gặp gỡ, học hỏi mà còn góp phần quan trọng thúc đẩy phát triển mỹ thuật Việt Nam.

Tôn vinh truyền thống hiếu học, nuôi dưỡng khát vọng lớn lao
Văn hóa

Tôn vinh truyền thống hiếu học, nuôi dưỡng khát vọng lớn lao

Mỗi dịp 20.11, ngày Nhà giáo Việt Nam, ký ức tuổi thơ của tôi lại tràn về với hình ảnh của bố tôi - một người thầy được học trò yêu quý và kính trọng. Những bó hoa tươi thắm, những món quà nhỏ tuy giản dị nhưng đong đầy tình cảm học trò dành tặng thầy, cùng không khí rộn rã của lớp học với lũ học trò "nhất quỷ nhì ma" in sâu trong tâm trí của tôi. Bố tôi vẫn thường nói, nghề giáo không chỉ là dạy chữ, mà là vun đắp tâm hồn, truyền đạt những giá trị làm người, và kết nối với học trò ở những cảm xúc sâu sắc nhất; tôi rất xúc động khi thấy, sau 30 - 40 năm, vẫn có những học trò vượt hàng trăm cây số, quay lại thăm thầy cũ để hàn huyên đủ chuyện - từ gia đình, công việc cho đến những hoài niệm về thời đi học. Những cuộc trò chuyện như thế vượt lên trên mối quan hệ thầy trò thông thường, gắn bó như cha với con, tạo nên một tình nghĩa khó phai mờ.

Vượt qua rào cản khi sáng tạo với di sản
Văn hóa - Thể thao

Vượt qua rào cản khi sáng tạo với di sản

Di sản văn hóa phi vật thể đang góp phần quan trọng làm nên những sản phẩm độc đáo của công nghiệp văn hóa. Nhiều ý kiến cho rằng, không chỉ cần sự sáng tạo mà còn phải hiểu biết thấu đáo về truyền thống để giữ bản sắc nhưng vẫn mang lại nguồn lợi kinh tế.