Để có thể phần nào thể hiện một cách khá trọn vẹn hình ảnh của Aung San Suu Kyi, Dương Tử Quỳnh đã dành nhiều tháng học tiếng Miến Điện, cũng như bỏ công nghiên cứu về cuộc đời của người phụ nữ huyền thoại được mệnh danh là “đóa phong lan thép” của xứ sở Chùa Vàng.
 “Đóa phong lan thép” Aung San Suu Kyi |
Dương Tử Quỳnh khởi đầu sự nghiệp bằng mấy vai diễn trong các bộ phim điện ảnh hành động của Hongkong, chẳng hạn Thái Cực Trương Tam Phong (Tai Chi Master) trước khi có cơ hội xuất hiện trong “bom tấn” Hollywood thuộc chủ đề James Bond là Ngày mai không bao giờ chết (Tomorrow Never Dies) bên cạnh tài tử kỳ cựu người Ireland, Pierce Brosnan, và nhất là tác phẩm điện ảnh võ hiệp đoạt giải Oscar cho phim nước ngoài hay nhất năm 2000 Ngọa hổ tàng long (Crouching Tiger, Hidden Dragon). Nói về công sức bỏ ra trước khi phim Quý bà bấm máy, Dương Tử Quỳnh thổ lộ: “Bởi tôi muốn dùng hết khả năng của mình để thể hiện chân dung bà Suu Kyi, với tất cả tình yêu và tôn kính tôi dành cho bà”.
Bộ phim có nội dung bắt đầu vào năm 1988, khi bà Suu Kyi trở về Miến Điện (tên cũ là Burma) từ Anh Quốc để thăm người mẹ đang ốm ở bệnh viện thủ đô Yangon. Mạch phim còn tiếp tục đến tận 1999, khi chồng bà là Michael Aris qua đời vì bệnh ung thư. Bà đã dành hết mười năm sóng gió đó để tranh đấu cho nền dân chủ của Miến Điện trong hoàn cảnh bị giam lỏng tại nhà riêng, hầu như luôn phải xa cách chồng và hai người con trai, Alexander và Kim.
Bà Aung San Suu Kyi cuối cùng đã thoát cảnh bị giam lỏng vào năm 2010, mở đầu cho hàng loạt đợt cải tổ sâu sắc bên trong quốc gia vốn từ lâu bị cai trị bởi chính quyền quân phiệt, bao gồm việc trả tự do cho nhiều tù chính trị cùng sự công nhận hợp pháp đảng đối lập của bà Suu Kyi, đảng Quốc gia Dân chủ. Đầu năm 2012, bà Suu Kyi đã tuyên bố kế hoạch tranh cử vào một ghế tại Quốc hội Miến Điện vào tháng 4.2012.
Bộ phim do Luc Besson đạo diễn chiếu đầu tiên tại Hongkong hôm 9.2, sau đó sẽ lần lượt xuất hiện trên các màn bạc tại Singapore, Đài Loan và Hoa Kỳ. Tờ Wall Street Journal đã nghe Dương Tử Quỳnh, năm nay 49 tuổi, nói về công cuộc chuẩn bị cho vai diễn Daw Suu (“Daw” nghĩa là sự kính trọng trong ngôn ngữ Miến Điện), gặp gỡ người phụ nữ từng giành giải Nobel, cùng kỷ niệm trong khi quay phim.
 Dương Tử Quỳnh trong một cảnh quay |
Chị có cảm thấy bị áp lực khi phải thể hiện chân dung của một nhân vật quá nổi tiếng đối với cộng đồng quốc tế?
Chắc chắn là có. Bởi ai cũng kính yêu và tôn sùng bà Suu Kyi, đặc biệt bởi những gì bà đại diện: cuộc tranh đấu vì dân chủ theo đường lối bất bạo động. Là một diễn viên, bạn luôn hy vọng sẽ tìm được những vai diễn đủ thử thách chính mình với tư cách một nghệ sĩ. Và nếu đủ may mắn, bạn sẽ phát hiện ra những vai diễn này cũng chứa đựng thông điệp để bạn truyền tải cho người xem. Với Quý bà, chúng tôi cho thế giới hiểu được những gì mà Daw Aung San Suu Kyi đại diện, giải thích tại sao điều đó lại quan trọng, cũng như để tất cả chúng ta học được cách trân trọng nền dân chủ mà đôi khi thường bị xem thường, và một gia đình nhỏ đã phải hy sinh lớn lao đến mức nào…
Chị từng gặp gỡ Aung San Suu Kyi tại nhà riêng vào tháng 12.2010. Bà là người thế nào?
Trước đó tôi đã nghiên cứu và biết rằng bà là một con người vĩ đại, một nhân cách đầy vị tha, nhân ái, kiên cường và diễm lệ. Khi tôi biết mình sắp có cơ hội gặp bà, tôi đã rất lo lắng cũng như thích thú. Có người cho rằng không nên cố tìm gặp thần tượng làm gì, vì bạn có thể bị thất vọng. Nếu điều đó thật sự xảy ra, hẳn mọi thứ sẽ rất sụp đổ trong tôi.
Và cuộc gặp đã diễn ra thế nào?
Tôi đang không biết phải cư xử thế nào, thậm chí còn không biết có nên đưa tay ra hay không khi bà cất tiếng: “Xin chào”. Bạn hiểu khoảnh khắc tê liệt đó chứ? Rồi bà Suu Kyi chỉ nói: “Lại đây” và ôm lấy tôi thật chặt.
Chị học được gì trong quá trình tìm hiểu về bà Suu Kyi?
Có những loại cảm xúc bà thường không để lộ, bởi bà không phải týp phụ nữ hay cường điệu về phương diện biểu lộ xúc cảm. Bà không bao giờ phàn nàn về những khó khăn và gian khổ đã trải qua, vốn là điều mà con người bình thường sẽ làm. Chúng ta có xu hướng than vãn và kể công, để thu hút chú ý và cảm thông từ người khác. Song với Suu Kyi, đó là sự phù phiếm không cần thiết.
Chị có gặp những đứa con của bà Suu Kyi không?
Tôi chỉ gặp được Kim trong quá trình quay phim ở Anh, nơi cậu đang sống. Tôi cho rằng cuộc gặp gỡ đó là rất quan trọng.
Chị có gặp được những người bạn của bà Suu Kyi?
Phần lớn bạn bè của Suu Kyi đã không nhìn thấy bà trong nhiều năm trời. Đôi khi tôi có cảm giác rằng nếu tôi hỏi một số người bạn cụ thể của bà, họ sẽ cho ra những câu trả lời chung chung quen thuộc. Chúng tôi muốn đi xa hơn thế. Ai cũng khen ngợi sự kiên cường và mạnh mẽ của bà, song bà vẫn là một con người, đúng không? Trước hết và quan trọng nhất, bà vẫn là một người mẹ, và một người vợ.
Chị đã học tiếng Miến Điện để phục vụ cho vai diễn. Trải nghiệm của việc này ra sao?
Trong sáu tháng đầu mọi thứ rất khó khăn. Ngôn ngữ Miến Điện khác hẳn với tiếng Quan Thoại, Quảng Đông của Trung Quốc hay Anh ngữ. Tôi phải cố ghi nhớ hết mọi thứ. May mà tôi có một giáo viên nhiệt tâm và bản thân tôi cũng kiên trì trong việc học.
Trong phim, chị đã tái tạo bài phát ngôn lịch sử của bà Aung San Suu Kyi ở Miến Điện vào cuối những năm 1980?
Đó rõ ràng là thứ không thể vòng vo, bởi những thước phim tư liệu về cảnh tượng đó được bảo tồn rất tốt và đầy đủ. Bạn có thể nhìn thấy chính bà đứng trên bục phát biểu. Bạn có thể cảm nhận xúc cảm bà truyền vào trong bài diễn văn. Đó là lần đầu tiên bà nói chuyện trước công chúng, và bị kết án cho hành động đó. Mặc dù bà có những mẩu giấy ghi văn bản, song bà không hề nhìn vào đó trong suốt bài phát biểu. Và tôi đã cố gắng tái tạo giờ phút đó bằng hết khả năng của mình.
Khi quay cảnh trên bục diễn thuyết, chị nhớ nhất là chuyện gì?
Khoảnh khắc hạnh phúc nhất là khi Luc Besson đến cạnh tôi và tỏ ra lấy làm tiếc rằng cảnh phim phải quay lại một lần nữa, bởi người diễn viên Miến Điện đóng vai trợ lý của bà Suu Kyi đã bật khóc, trong khi đúng ra anh ta phải tỏ ra hồ hởi và vui mừng. Người này luôn miệng nói xin lỗi, và sau đó chúng tôi phát hiện ra vào năm 1988, chính anh đã có mặt trong đám đông khi bà Suu Kyi diễn thuyết. Đó là lúc bạn cảm ơn Chúa vì biết rằng tất cả công sức bỏ ra đã không hề uổng phí.
