Đền Tranh hay còn gọi là đền Quan lớn Đệ ngũ Tuần Tranh, một di tích lịch sử, văn hóa quốc gia tọa lạc tại thôn Tranh Xuyên, xã Đồng Tâm, huyện Ninh Giang, tỉnh Hải Dương. Quần thể kiến trúc ở khu vực Đền Tranh bao gồm 34 gian với 07 gian tiền tế, 07 gian trung từ, 07 gian nhà nối, 03 gian cổ dải, 03 gian hậu vu và nhiều công trình phụ trợ khác.
Quan lớn Tuần Tranh là con thứ 5 của Vua cha Bát Hải Long Vương. Ông là một võ tướng tài ba thao lược, túc trí đa mưu, được giao cai quản ngã 3 sông Chanh, nơi giao nhau của 3 vùng đất Ninh Giang - Vĩnh Bảo - Thái Bình. Một vị quan mẫu mực, hết lòng vì dân, vì nước, bảo vệ vùng đất Ninh Giang, xây dựng cuộc sống ấm no cho người dân.
Để tưởng nhớ công đức to lớn của Quan lớn Tuần Tranh, chính quyền địa phương và những người con Ninh Giang đã xây dựng ngôi đền thờ ông theo kiến trúc thời Lê và thời Nguyễn.
Đặc biệt, đền còn bảo lưu được một số cổ vật có giá trị nghệ thuật như tượng Quan lớn Tuần Tranh bằng đồng nặng 200 kg, 04 pho tượng tứ trụ bằng đá, bát hương, đỉnh đồng, hạc đồng, cuốn thư,…
Với những giá trị mà di tích đền Tranh mang lại, năm 2009, đền Tranh vinh dự được xếp hạng Di tích lịch sử văn hóa cấp Quốc gia; ngày 04.4.2022, Lễ hội đền Tranh được Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đưa vào danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.
Trong những ngày lễ hội diễn ra sẽ tổ chức các trò chơi như đập niêu đất, bắt chạch trong chum, bịt mắt bắt dê, vật dân tộc, đi cầu kiều trên cạn, bóng bàn, bóng chuyền hơi nam - nữ, pháo đất, kéo co, cờ tướng, múa rối nước; lễ tế tạ.
Đặc biệt, năm nay trong lễ hội có phần trưng bày, quảng bá, giới thiệu các sản phẩm OCOP- sản phẩm đặc trưng của huyện Ninh Giang cũng như các huyện lân cận.
Trong phần lễ hội năm nay có phần giao lưu giữa hai di tích lịch sử văn hóa Quốc gia đều thờ Quan lớn Tuần Tranh đó là đền Tranh, xã Đồng Tâm, huyện Ninh Giang với Đền Kỳ Cùng thuộc phường Vĩnh Trại, thành phố Lạng Sơn.
Ông Nguyễn Thành Vạn, Phó Chủ tịch UBND huyện Ninh Giang cho biết, sự kiện được tổ chức nhằm bảo tồn và phát huy giá trị di tích lịch sử văn hóa, truyền thống tốt đẹp của lễ hội đền Tranh - di sản văn hóa phi vật thể quốc gia; thể hiện đạo lý "Uống nước nhớ nguồn", tôn vinh công lao các bậc tiền nhân, nhân vật được thờ tại di tích.
