Có bỏ sót tội phạm hay không?
Trả lời chất vấn của ĐBQH Trịnh Xuân An (Đồng Nai) về cơ chế, công tác hướng dẫn, chỉ đạo, giám sát, kiểm tra của Bộ Y tế trong việc để xảy ra những sai phạm gần đây, Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long nêu rõ, sai phạm, vi phạm của một số cán bộ y tế bị xử lý, nhất là trong công tác đấu thầu, mua sắm thuốc men vật tư, trang thiết bị y tế - là vấn đề rất đau lòng.
Theo Bộ trưởng bên cạnh nguyên nhân chủ quan, có những nguyên nhân khách quan. Bộ Y tế đã ban hành nhiều văn bản để quy định, hướng dẫn trong lĩnh vực này. Thời gian tới, Bộ sẽ tiếp tục tăng cường thanh tra, kiểm tra, giám sát, để kịp thời phát hiện, ngăn ngừa, xử lý nghiêm các sai phạm. "Chúng tôi lên án, mặt khác tiếp tục rà soát những vấn đề phân cấp, phân quyền, kiểm tra, giám sát với các đơn vị để ngăn ngừa, phòng chống, đấu tranh các trường hợp vi phạm", Bộ trưởng Long nói.
Tranh luận lại với Bộ trưởng Nguyễn Thanh Long, ĐBQH Hoàng Văn Cường (TP Hà Nội) chỉ rõ, giải pháp Bộ trưởng đưa ra là chưa thỏa đáng. Ví dụ, Bộ trưởng cho biết có quy dịnh phân cấp cho một đồng chí phó chuyên phụ trách về kinh tế của bệnh viện. Tuy nhiên, dù phân công cho cấp phó trụ trách thì khi có sai phạm, cấp trưởng vẫn phải chịu trách nhiệm, vì đây là trách nhiệm của người đứng đầu. Có những việc phân quyền, phân cấp cho phó, nhưng trưởng vẫn không thể không quyết định trong tình huống khẩn cấp. Do vậy, trách nhiệm của cấp trưởng vẫn rơi vào sai phạm như thực tế thời gian qua.
Đại biểu Hoàng Văn Cường cũng cho biết, theo quy định, hàng năm cơ quan chủ quản, cơ quan kiểm toán, thanh tra đều phải tiến hành duyệt quyết toán đối với các nguồn vốn sử dụng ngân sách, còn các hoạt động từ nguồn vốn của bệnh viện, của đơn vị tự quyết định thì phải tiến hành thanh tra, kiểm tra, kiểm toán tài chính. Đây là những cơ quan có chức năng, có chuyên môn về quản lý kinh tế mà không phát hiện ra đơn vị đó sai phạm thì làm sao các giáo sư, tiến sỹ, bác sỹ chỉ biết đọc bệnh án, giáo án có thể phát hiện ra được việc làm đó đúng hay sai để tránh? Nếu như phát hiện ra từ trước, ngăn chặn, cảnh báo thì làm sao để xảy ra hậu quả như vừa qua? Nêu lại vấn đề này, Đại biểu Hoàng Văn Cường đề nghị, cần làm rõ trách nhiệm của các cơ quan chức năng thuộc Bộ Y tế. Thêm vào đó, Luật Phòng, chống tham nhũng đã quy định rõ, những sai phạm mà sau khi có thanh tra, kiểm tra, kiểm toán mới phát hiện ra, thì những người thực hiện chức năng này cũng phải chịu trách nhiệm. Vậy cơ quan công an, Tòa án, Viện kiểm sát khi điều tra, truy tố, xét xử những vụ án tham nhũng có bỏ sót tội phạm hay không?
Kiểm tra tài chính, mua sắm trang thiết bị, đấu thầu… là trách nhiệm của địa phương
Theo Bộ trưởng Nguyễn Thanh Long, quy định của Đảng, Nhà nước đã nêu rõ trách nhiệm của người đứng đầu chịu trách nhiệm toàn diện trong hoạt động đơn vị của mình, kể cả sai phạm trong đơn vị của mình. Phải rõ trách nhiệm của người đứng đầu trong việc thiết lập cơ chế làm việc, các quy định về mặt pháp luật để làm việc, vấn đề kiểm tra, giám sát. Do vậy, khi để xảy ra vụ việc, kể cả trực tiếp, gián tiếp thì người đứng đầu cũng phải chịu trách nhiệm.
Đối với trách nhiệm của các cơ quan, Bộ trưởng cho biết, quản lý của Bộ Y tế là theo địa bàn và lãnh thổ, tức là song trùng, Bộ Y tế chịu trách nhiệm chỉ đạo về mặt chuyên môn, kỹ thuật đối với các cơ sở y tế trên toàn quốc, bảo đảm theo đúng tinh thần, hướng dẫn chỉ đạo của Bộ Y tế. Trong vấn đề nhân sự, quản lý tài chính, thanh tra, kiểm tra là trách nhiệm UBND tỉnh, thành phố phải chỉ đạo kiểm tra, thanh tra, xử lý vi phạm ở những đơn vị y tế thuộc các tỉnh, thành phố quản lý.
Mặt khác, Bộ Y tế đã tổ chức các đoàn thanh tra, kiểm tra chuyên ngành, những vấn đề gì xảy ra bức xúc thì Bộ Y tế cũng thành lập Đoàn kiểm tra, nhưng chỉ kiểm tra về mặt chuyên môn; còn kiểm tra về mặt kinh tế, tài chính, mua sắm trang thiết bị, đấu thầu… là do địa phương triển khai thực hiện.
Trong lĩnh vực quản lý đấu thầu, mua sắm thời gian qua, Bộ Y tế đã thường xuyên có văn bản nhắc nhở đối với các địa phương, đơn vị của Bộ phải thực hiện nghiêm theo các quy định của pháp luật. Cũng theo quy định của pháp luật, chúng ta đã có Nghị quyết 30 của Quốc hội cho phép áp dụng một số cơ chế đặc thù, đặc cách, Nghị quyết 79 của Chính phủ, Nghị quyết 86 của Chính phủ cho phép áp dụng tình trạng khẩn cấp để mua sắm. Tuy nhiên các địa phương chưa áp dụng được triệt để, vẫn còn tình trạng ngại mua sắm. Tới đây, khi ban hành Nghị định về quản lý trang thiết bị y tế, kiểm soát giá, Bộ trưởng Bộ Y tế hy vọng, địa phương đẩy nhanh tốc độ mua sắm theo đúng quy định.
“Thủ tướng Chính phủ liên tục chỉ đạo, bảo đảm công khai, minh bạch, phòng, chống tham nhũng, lợi ích nhóm trong vấn đề mua sắm, chúng tôi trân trọng đề nghị các địa phương tăng cường kiểm tra, giám sát vấn đề này, khi có vi phạm phải xử lý đúng theo quy định của pháp luật. Dù rất đau đớn, nhưng phải làm để làm trong sạch, lành mạnh hóa các vấn đề đấu thầu, mua sắm trang thiết bị y tế, vừa bảo đảm công tác phòng, chống dịch, bảo đảo an toàn tính mạng, sức khỏe của nhân dân”, Bộ trưởng Nguyễn Thanh Long nhấn mạnh.
Phải làm rất rõ tiêu chuẩn, điều kiện người đứng đầu đơn vị y tế
Trao đổi một số nội dung liên quan, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà cho biết việc đại biểu đặt vấn đề "bác sĩ giỏi chưa chắc quản lý giỏi" rất hay và cần quan tâm.
Theo Bộ trưởng Bộ Nội vụ, việc xây dựng đội ngũ cán bộ nói chung và các đơn vị sự nghiệp y tế nói riêng được quán triệt theo các nghị quyết của Đảng. Trong đó nói rất rõ tiêu chuẩn, quy trình bổ nhiệm cán bộ quản lý ở các đơn vị sự nghiệp. Bộ Y tế cũng đã ban hành tiêu chuẩn, quy trình bổ nhiệm. Tuy nhiên, thực tiễn có một số cơ sở y tế, người quản lý có năng lực chuyên môn nhưng chưa có năng lực quản lý. Bộ Nội vụ tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội để xem xét, rà soát và có những điều chỉnh nhằm hướng đến việc bổ nhiệm cán bộ quản lý vừa có năng lực chuyên môn, vừa có năng lực quản lý. "Vấn đề quan trọng là làm rất rõ tiêu chuẩn, điều kiện của người đứng đầu các đơn vị y tế", Bộ trưởng Bộ Nội vụ nói.
Về phân cấp quản lý hệ thống y tế, Bộ trưởng Bộ Nội vụ thừa nhận còn có nhiều vướng mắc, phải rà soát, xem xét căn cơ, nhất là hệ thống y tế cấp tỉnh, cấp huyện. Sau kỳ họp, Bộ Nội vụ sẽ báo Chính phủ thực hiện phân cấp ngay. Ngoài ra, nghiên cứu phân cấp các cơ sở y tế mà Bộ Y tế đang quản lý cho các tỉnh theo hình thức phân cấp lãnh thổ.
