Đối mặt nhiều thách thức

Cục Công nghiệp (Bộ Công thương) cho biết, đến nay cả nước có khoảng hơn 5.000 doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ tham gia sản xuất cung cấp linh kiện phụ tùng cho nhóm ngành hàng ô tô, điện tử, cơ khí, dệt may, da giày. Tuy nhiên, mới có khoảng 30% doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ đã tham gia chuỗi sản xuất, chuỗi giá trị toàn cầu.

Theo ông Phạm Minh Thắng, Giám đốc Công ty P&Q Solutions – đơn vị hoạt động trong lĩnh vực tư vấn và đào tạo các hệ thống quản lý theo tiêu chuẩn quốc tế, các doanh nghiệp ngành công nghiệp hỗ trợ Việt Nam còn nhiều vấn đề cần giải quyết để gia nhập chuỗi sản xuất toàn cầu. Cụ thể, thị trường các sản phẩm công nghiệp chưa nhiều nguồn cung dẫn đến giá đầu ra cao, hệ thống chất lượng kém tin cậy là hai nguyên nhân chính khiến các doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ, nhất là các doanh nghiệp quy mô nhỏ và vừa không tham gia được vào chuỗi sản xuất toàn cầu.

Mặt khác, các doanh nghiệp còn phải đối mặt với nhiều thách thức khi chu trình vòng đời sản phẩm ngày càng ngắn lại; chủng loại sản phẩm ngày càng đa dạng nhưng số lượng mỗi loại lại ít đi; nhu cầu thị trường cũng nhanh chóng thay đổi… điều này dẫn đến chi phí vốn của các doanh nghiệp cao trong khi áp lực sinh lời lớn hơn.

Trong bối cảnh sản phẩm công nghiệp hỗ trợ thiếu các đòn bẩy, ông Phạm Minh Thắng cho rằng, để cạnh tranh mạnh mẽ và phát triển bền vững, doanh nghiệp cần phải giải quyết vấn đề hiệu quả trong sản xuất và tránh lãng phí. Cùng với đó, các doanh nghiệp phải đảm bảo chất lượng, giao hàng kịp thời, linh hoạt thích ứng và thỏa mãn toàn diện yêu cầu của khách hàng.

Ông Nguyễn Vân, Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp Công nghiệp hỗ trợ TP. Hà Nội (HANSIBA) cho biết, Chính phủ, các bộ ngành và địa phương đều đã ban hành nhiều hướng dẫn nhằm hỗ trợ phát triển ngành công nghiệp hỗ trợ, tạo điều kiện để các doanh nghiệp đẩy mạnh sản xuất, xuất khẩu, tham gia vào chuỗi sản xuất toàn cầu.

Trong đó, đáng chú ý, Bộ Công thương đã ban hành quy định về trình tự, thủ tục xác nhận ưu đãi và hậu kiểm ưu đãi đối với các dự án sản xuất sản phẩm công nghiệp hỗ trợ thuộc danh mục sản phẩm công nghiệp hỗ trợ ưu tiên phát triển. Nhưng theo ông Nguyễn Vân, sau 7 năm chính sách được ban hành, nhiều doanh nghiệp vẫn chưa biết đến và chưa tiếp cận được cơ chế chính sách.

Ông Nguyễn Vân cho biết thêm, việc áp dụng hệ thống quản lý đáp ứng yêu cầu của các chuỗi sản xuất toàn cầu trong quản trị doanh nghiệp, quản trị sản xuất cho doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ là nội dung quan trọng mà hầu hết các doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ tại Hà Nội nói riêng và Việt Nam nói chung còn đang lúng túng để đáp ứng chuỗi sản xuất toàn cầu cũng như tiếp cận những gói ưu đãi. Do đó việc trang bị kiến thức, kinh nghiệm cho lãnh đạo và cán bộ quản lý các doanh nghiệp là rất cần thiết.

Liên quan đến việc áp dụng hệ thống quản lý đáp ứng yêu cầu chuỗi sản xuất toàn cầu, Giám đốc P&Q Solutions Phạm Minh Thắng chỉ ra bối cảnh của chuỗi cung ứng và xu hướng toàn cầu liên quan đến chuỗi cung ứng sản phẩm, những khó khăn, thách thức mà doanh nghiệp Việt Nam đang gặp phải. Ông Thắng đưa ra một số tiêu chuẩn phổ biến cho các doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ như ISO 9001; ISO 14001; ISO 45001; IATF 16949 để áp dụng cho các doanh nghiệp với những mục đích khác nhau.

Ngoài ra, vị chuyên gia này cũng chỉ ra những vấn đề thường gặp trong triển khai các hệ thống quản lý chất lượng ISO, trong đó có việc không thích hợp với tổ chức, thiếu sự tham gia đầy đủ của toàn tổ chức, thiếu khả năng duy trì và cải tiến sau chứng nhận, thiếu sự tích hợp với các lĩnh vực khác và không giúp cải tiến hoạt động.

Nhiều cơ chế, chính sách hỗ trợ

Thời gian qua, các cơ chế, chính sách phát triển công nghiệp hỗ trợ của TP. Hà Nội đã được Sở Công thương Hà Nội chủ động phối hợp với các đơn vị triển khai đến các doanh nghiệp và phát huy tác dụng tích cực. Các doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ trên địa bàn Thành phố liên tục tăng cả về số lượng, quy mô, chất lượng, lĩnh vực, tập trung vào 3 nhóm ngành nghề: sản xuất linh kiện, phụ tùng; sản phẩm phục vụ ngành dệt may - da giày; sản phẩm cho công nghiệp công nghệ cao, tập trung vào các lĩnh vực công nghiệp chế tạo.

Thành phố hỗ trợ từ phát triển thương hiệu đến ứng dụng khoa học kỹ thuật, tham gia các chương trình xúc tiến thương mại, khuyến công trong và ngoài nước… các doanh nghiệp của thành phố có thể kết nối với doanh nghiệp trong khu vực châu Á và trên thế giới.

Thực tế có nhiều doanh nghiệp đã mạnh dạn chuyển đổi số, liên kết với các đối tác đến từ Nhật Bản, Hàn Quốc nhằm hỗ trợ kỹ thuật, nâng cao năng lực sản xuất. Đơn cử như các doanh nghiệp như TOMECO, PMTT Group, HIKARI P&T, INDEMA, ốc vít Brother, Trí Cường, cơ khí Hà Nội CNC… đã duy trì được sự tăng trưởng, thực hiện có hiệu quả các đơn hàng cung ứng sản phẩm ra thị trường trong nước và xuất khẩu.

Các doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ Hà Nội cũng nhanh chóng bắt nhịp, tận dụng mọi cơ hội để theo kịp và tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu. Đơn cử, Công ty CP Tập đoàn kỹ thuật và công nghiệp Việt Nam (Intech Group) cũng mới ra mắt hệ thống robot tự hành AGV và hệ thống kho Shuttle.

Hệ thống robot tự hành AGV có thể vận chuyển hàng hóa từ điểm A sang điểm B, việc vận chuyển được thực hiện chu trình liên tục sẽ giúp tăng năng suất cũng như đảm bảo an toàn trong khâu vận chuyển hàng hóa trong nhà máy. Còn hệ thống kho Shuttle giúp tối ưu hóa không gian lưu trữ cho nhà máy, có thể tăng sức chứa lên gấp đôi so với phương pháp thông thường.