Đây là các ý kiến được các chuyên gia nêu ra tại Hội thảo “Ứng xử ra sao với sự cố y khoa?” do Báo Tiền Phong vừa tổ chức.

Nhiều nguyên nhân dẫn tới sự cố y khoa

Dẫn một khảo sát từ Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), bác sĩ Bùi Nguyễn Thành Long, Phó Trưởng phòng Nghiệp vụ Y, Sở Y tế TP. Hồ Chí Minh thông tin, sự cố y khoa là một trong 10 nguyên nhân gây tử vong hàng đầu thế giới. Tại Việt Nam, sự cố y khoa gây ra nỗi đau cho nhiều gia đình, cơ sở y tế. Sự cố y khoa được phân thành 3 nhóm: theo mức độ tổn thương, theo nhóm nguyên nhân và theo nhóm sự cố. Sai sót trong sự cố y khoa đến từ lỗi do cá nhân chiếm 30%, lỗi do hệ thống (quản trị, giám sát) chiếm đến 70%. 

Đồng tình với quan điểm đó, TS. Trần Chí Cường, Giám đốc Bệnh viện Đa khoa quốc tế S.I.S Cần Thơ cho hay, các sự cố y khoa có thể xảy ra bất cứ lúc nào trong quá trình tương tác giữa nhân viên y tế với người bệnh. Các biểu hiện của sự cố y khoa xuất hiện từ khi có nhu cầu khám, chữa bệnh, sử dụng dịch vụ y tế nói chung. Trong đó, nguyên nhân dẫn đến các sự cố y khoa, gồm: chẩn đoán chậm trễ; thiếu trang thiết bị, nhân lực phù hợp; thất bại trong thời gian theo dõi; tác hại do dùng quá nhiều loại thuốc; nhiễm trùng bệnh viện; phẫu thuật sai vị trí; thiếu trang thiết bị; huyết khối tĩnh mạch loét tì đè; sự cố do môi trường tương tác... Thậm chí, một sự cố mất điện đột ngột cũng có thể dẫn đến sự cố y khoa. Do đó, cần phải có hành lang pháp lý đủ mạnh để bảo vệ được cả đôi bên, bảo vệ được nguồn lực y tế và bệnh nhân khi xảy ra sự cố. 

Chia sẻ những sự cố y khoa trong lĩnh vực thẩm mỹ, TS. Nguyễn Phan Tú Dung, Giám đốc Bệnh viện Thẩm mỹ JW Hàn Quốc nêu con số đáng báo động, đó là trong 3 năm gần đây, Bệnh viện đã tiếp nhận khoảng 511 ca bệnh nhân đến điều trị vì biến chứng trong thẩm mỹ. Trong đó, phần lớn biến chứng từ tình trạng người dân đi làm đẹp ở cơ sở thẩm mỹ “chui”. Nhiều trường hợp không phải y bác sĩ hay người có trình độ y khoa nhưng lại tự ý mở spa, cơ sở làm đẹp để tiêm filler (chất làm đầy), tự ý tổ chức phẫu thuật và gây ra những tai biến, những sự cố y khoa đáng tiếc cho bệnh nhân. Sự cố y khoa gây nhiều đau đớn cho bệnh nhân, tuy nhiên, chế tài pháp luật hiện nay còn quá nhẹ với các trường hợp thẩm mỹ “chui”, tự ý dùng dao kéo can thiệp vào cơ thể của con người khi không có chuyên môn.

Kiểm soát thường xuyên, kịp thời và đột xuất

Bác sĩ Nguyễn Thanh Việt, Trưởng phòng Kế hoạch Tổng hợp, Bệnh viện Chợ Rẫy cho biết, sự cố y khoa là điều không thể tránh khỏi trong các bệnh viện. Vấn đề là xử lý làm sao và ứng xử hậu sự cố y khoa ra sao?

Phó Trưởng phòng Nghiệp vụ Y, Sở Y tế TP. Hồ Chí Minh Bùi Nguyễn Thành Long cho rằng, cần đơn giản hóa và chuẩn hóa các quy trình kỹ thuật chuyên môn; tập huấn, đào tạo cho đội ngũ nhân viên y tế. Bên cạnh đó, lãnh đạo đơn vị cần kiểm soát thường xuyên, kịp thời, đột xuất; đồng thời, trang bị, cải tạo cơ sở vật chất đáp ứng tốt nhu cầu điều trị, chăm sóc người bệnh. Ngoài ra, cần lưu ý phát huy tinh thần tự nguyện với văn hóa báo cáo sự cố y khoa, nhằm bảo đảm an toàn người bệnh, phòng tránh các lỗi sai, giúp cải tiến quy trình, nâng cao khả năng chăm sóc người bệnh.

TS. Trần Chí Cường, Giám đốc Bệnh viện Đa khoa quốc tế S.I.S Cần Thơ khẳng định, cùng với việc các bệnh viện thiết lập quy trình chuyên môn, vận hành, đầu tư đầy đủ trang thiết bị, điều kiện làm việc... thì nhân viên y tế cần có trình độ chuyên môn tốt, thái độ trung thực, cầu tiến và nhận biết trước được các sự cố y khoa có thể xảy ra. Đối với người bệnh, cần suy nghĩ thật kỹ trước khi lựa chọn phương pháp điều trị.

“Ngay tại thời điểm xảy ra sự cố y khoa, cần tập trung tất cả nguồn lực, nhân lực để giải quyết sự cố y khoa, ngăn chặn những trường hợp tương tự trong tương lai. Đồng thời, tăng cường khâu tổ chức, giám sát của bệnh viện, để ghi nhận đầy đủ về các sự cố y khoa. Từ đó, chú trọng công tác tập huấn, đào tạo, tạo dựng văn hóa an toàn người bệnh, lấy người bệnh làm trung tâm. Mặt khác, cũng cần có công cụ ghi nhận sự cố y khoa nhanh nhất, bên cạnh việc người lãnh đạo có cơ chế thưởng phạt phân minh trong sự cố y khoa” - Trưởng phòng Kế hoạch Tổng hợp, Bệnh viện Đại học Y Dược TP. Hồ Chí Minh Âu Thanh Tùng nhấn mạnh. 

Khẳng định khi xảy ra sự cố y khoa, các bệnh viện cần bình tĩnh, nhìn thẳng vào sự thật và công khai xin lỗi bệnh nhân, PGS.TS. Lương Ngọc Khuê, Cục trưởng Cục Khám, chữa bệnh (Bộ Y tế) cho rằng, khi xảy ra sự cố y khoa thì phòng Công tác xã hội của các bệnh viện là đầu mối giúp hòa giải giữa gia đình bệnh nhân với bệnh viện. Sự cố này là điều không ai mong muốn, nên cần sự chia sẻ với thầy thuốc, bệnh viện để họ cảm thấy an tâm khi hành nghề chứ không phải bỏ nghề sau sự cố y khoa.