Lượng máu tiếp nhận tăng đều qua các năm
Theo PGS.TS. Nguyễn Hà Thanh, Viện trưởng Viện Huyết học - Truyền máu Trung ương, trong 30 năm hình thành và phát triển phong trào hiến máu tình nguyện nước ta (1994 - 2024), lượng máu tiếp nhận được tăng đều qua các năm. Từ năm 2014 đến nay, mỗi năm, nước ta tiếp nhận trên 1 triệu đơn vị máu. Đồng thời, xây dựng và phát triển được hệ thống Ban Chỉ đạo vận động hiến máu tình nguyện từ Trung ương đến địa phương; thành lập được 5 Trung tâm truyền máu khu vực, nhiều trung tâm truyền máu vùng, từ đó nâng cao hiệu quả công tác tiếp nhận máu, xét nghiệm sàng lọc, điều chế các sản phẩm máu và đặc biệt là công tác điều phối máu giữa các địa phương.
TS. Trần Ngọc Quế, Giám đốc Trung tâm Máu quốc gia, Viện Huyết học - Truyền máu Trung ương thông tin thêm, cả nước có 77 cơ sở y tế (thuộc 44 tỉnh/thành phố) tham gia tiếp nhận máu, trong đó có 48 cơ sở y tế thuộc tuyến Trung ương/tuyến tỉnh thực hiện tiếp nhận máu thường xuyên, 29 cơ sở y tế tuyến huyện chủ yếu tiếp nhận máu phục vụ cấp cứu.
Năm 2023, toàn quốc đã tiếp nhận 1.587.890 đơn vị máu (gồm 1.481.729 đơn vị máu toàn phần và 106.161 đơn vị tiểu cầu gạn tách), tăng 6% so với năm 2022. Trung bình mỗi tháng, cả nước tiếp nhận gần 130.000 đơn vị máu. Số lượng đơn vị máu tiếp nhận thể tích từ 350ml trở lên chiếm 66% tổng lượng máu tiếp nhận. Tỷ lệ hiến máu nhắc lại gần 60%; tỷ lệ hiến máu tình nguyện đạt khoảng 97%.
Mặc dù tổng số có 77 cơ sở tiếp nhận máu trong cả nước, nhưng năm 2023, 91% lượng máu tiếp nhận lại tập trung ở 23 bệnh viện/Trung tâm truyền máu. Khu vực đồng bằng sông Hồng tiếp nhận số lượng máu nhiều nhất với 655.842 đơn vị máu. Trong đó, riêng Viện Huyết học - Truyền máu Trung ương đã tiếp nhận 485.432 đơn vị máu (bao gồm hơn 450.000 đơn vị máu toàn phần và hơn 35.000 đơn vị tiểu cầu gạn tách), chiếm 30% lượng máu tiếp nhận toàn quốc.
Quản lý chất lượng là nhiệm vụ hàng đầu
Một trong những vấn đề quan trọng để công tác truyền máu an toàn, bền vững là quản lý chất lượng. Theo đó, nhằm bảo đảm chất lượng xét nghiệm và phù hợp vào điều kiện cơ sở vật chất của các cơ sở truyền máu, việc xét nghiệm sàng lọc máu được thực hiện theo hướng tập trung hóa.
Thạc sĩ Nguyễn Thị Thanh Dung, Trưởng khoa Xét nghiệm sàng lọc máu (Viện Huyết học - Truyền máu Trung ương) cho biết, cả nước hiện có 46 cơ sở truyền máu triển khai hoạt động sàng lọc máu. Trong đó, 14 cơ sở triển khai đồng bộ các kỹ thuật xét nghiệm theo quy định, sàng lọc cho hơn 1,3 triệu đơn vị máu (chiếm 84% lượng máu tiếp nhận); 32 cơ sở truyền máu còn lại chỉ thực hiện kỹ thuật huyết thanh học và gửi mẫu tới các Trung tâm lớn để thực hiện xét nghiệm bằng kỹ thuật NAT, hoặc gửi mẫu xét nghiệm sàng lọc toàn bộ đơn vị máu.
Từ kết quả máu tiếp nhận được và có kết quả sàng lọc an toàn, các cơ sở truyền máu điều chế được 2.901.141 chế phẩm máu theo nhu cầu, tăng 15% so với năm 2022, chủ yếu là khối hồng cầu với gần 1,5 triệu đơn vị (chiếm 51,7%), huyết tương 820.305 đơn vị (chiếm 28,2%) và các chế phẩm khác như tủa lạnh giàu yếu tố VIII, khối tiểu cầu gạn tách, khối bạch cầu…
Chỉ ra những kết quả đạt được và một số tồn tại trong công tác quản lý chất lượng, PGS.TS. Nguyễn Quang Tùng, Phó Giám đốc Trung tâm Máu quốc gia, Viện Huyết học - Truyền máu Trung ương đề xuất, cần áp dụng ISO 9001 cho các cơ sở truyền máu; áp dụng chất lượng phòng xét nghiệm của Bộ Y tế và ISO 15189 cho phòng Xét nghiệm sàng lọc máu ở các Trung tâm tiếp nhận máu và phòng xét nghiệm cấp phát máu bệnh viện; kết nối dữ liệu người hiến máu giữa các Trung tâm/bệnh viện trên toàn quốc; tiếp tục triển khai đánh giá và hỗ trợ đào tạo, tập huấn quản lý chất lượng cho các cơ sở truyền máu…
Tăng cường kết nối
Đánh giá cao sự điều phối, tương trợ, chia lửa của các Trung tâm Truyền máu trên cả nước trong lúc khó khăn, TS. Nguyễn Trọng Khoa, Phó Cục trưởng Cục Quản lý Khám, chữa bệnh cho rằng, thời gian tới, cần rà soát quy hoạch, hệ thống văn bản, cơ sở pháp lý liên quan đến phát triển dịch vụ máu để đề xuất chỉnh sửa cho phù hợp với điều kiện thực tế. Đồng thời, đẩy mạnh việc nghiên cứu khoa học, hợp tác quốc tế; đào tạo, chuyển giao kỹ thuật hướng đến dịch vụ truyền máu ngày càng chất lượng - hiệu quả - bền vững.
Mặt khác, đặc biệt quan tâm đến việc ứng dụng chuyển đổi số y tế và đồng bộ hệ thống dữ liệu quốc gia vào quản lý dịch vụ máu, trước hết là người hiến máu; phát triển phần mềm trong quản lý, nâng cao sự kết nối giữa các cơ sở truyền máu. Các Trung tâm Máu cần quan tâm đến việc đào tạo, tuyển chọn nhân lực làm công tác truyền máu; bảo đảm thực hiện đấu thầu, mua sắm vật tư, hóa chất sinh phẩm, túi máu… không để gián đoạn hoạt động tiếp nhận và cung cấp máu trong thời gian tới.
Viện trưởng Viện Huyết học - Truyền máu Trung ương PGS.TS. Nguyễn Hà Thanh đề xuất, các cơ sở truyền máu cần phối hợp chặt chẽ, nhịp nhàng với Ban chỉ đạo Vận động hiến máu tình nguyện các cấp trong việc xây dựng chỉ tiêu hiến máu trong năm; các trung tâm, đơn vị cần sớm có kế hoạch dự trù trang thiết bị, nhân lực, mức độ ưu tiên đề xuất, báo cáo đơn vị chủ quản xem xét thực hiện sớm; tiếp tục duy trì các hoạt động giao ban, tổng kết định kỳ hàng năm và tăng cường các hoạt động phối hợp kết nối giữa các cơ sở truyền máu toàn quốc, giữa đơn vị vận động - tiếp nhận - sử dụng để nâng cao hiệu quả cung ứng chế phẩm máu.
Không ít ý kiến cho rằng, Bộ Y tế cần quan tâm cập nhật văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến hoạt động truyền máu; tạo điều kiện về nguồn lực, chương trình, dự án hỗ trợ cho các trung tâm để cải tạo cơ sở vật chất và tổ chức các hoạt động xây dựng mạng lưới truyền máu toàn quốc, chiến lược phát triển trong giai đoạn tiếp theo.
