Bị mảnh gỗ đâm vào ngón tay phải, ông H. (65 tuổi, Bắc Ninh) tự xử lý bằng nước và băng keo cá nhân, dẫn đến vết thương mưng mủ. 8 ngày sau, bệnh nhân đi khám tại cơ sở y tế trong tình trạng khó há miệng, cứng hàm, nghi mắc uốn ván, được giới thiệu lên Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương điều trị.
Người bệnh nhập viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương trong tình trạng uốn ván toàn thể rõ rệt với biểu hiện cứng hàm, miệng há 1cm, tăng trương lực cơ toàn thân mức độ nặng (co cứng cơ toàn thân), có khởi phát cơn co giật và chẹn ngực gây khó thở (dấu hiệu của tổn thương cơ hô hấp).
Ngay lập tức, bệnh nhân được các bác sĩ khoa Cấp cứu đặt ống nội khí quản cấp cứu, sử dụng nhiều loại thuốc an thần giảm đau, giãn cơ để kiểm soát cơn co giật.
Trực tiếp điều trị cho trường hợp này, bác sĩ Nguyễn Đức Minh, khoa Cấp cứu - Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương cho biết, trong giai đoạn đầu của bệnh uốn ván (giai đoạn cấp tính), tình trạng co giật, rối loạn trương lực cơ và rối loạn thần kinh thực vật rất nặng. Bệnh nhân co giật liên tục dẫn đến tình trạng tiêu cơ vân cấp, gây tắc ống thận và suy thận.
Các bác sĩ tiến hành lọc máu (do bệnh nhân bị suy thận), kết hợp với kiểm soát an thần, kiểm soát tình trạng co giật bằng nhiều loại thuốc an thần, giãn cơ, giảm đau khác nhau và sử dụng kháng sinh để điều trị nhiễm khuẩn.
Sau một tháng điều trị tích cực, bệnh nhân đã dần ổn định, dừng hoàn toàn các loại thuốc an thần, giãn cơ, chấm dứt tình trạng co cứng và co giật cơ. Chức năng thận cũng đã trở về bình thường. Bệnh nhân đã có thể tự thở, kiểm soát được các vấn đề nhiễm trùng và rối loạn chức năng kèm theo.
Bên cạnh trường hợp trên, thời gian qua, các bác sĩ khoa Cấp cứu, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương đã điều trị cho gần 10 trường hợp bệnh nhân mắc uốn ván nặng. Đặc điểm chung của những ca bệnh này là chưa tiêm phòng vaccine và đều bị các vết thương hở nhưng tự xử lý tại nhà không triệt để, dẫn đến nhiễm vi khuẩn uốn ván. Khi có biểu hiện cứng hàm, bệnh nhân mới nhập viện điều trị.
Đơn cử như nam bệnh nhân 66 tuổi, mắc uốn ván sau khi bị gai đâm vào chân và tự xử lý tại nhà; hay nam bệnh nhân 44 tuổi, ở Thanh Hóa, bị đinh đâm vào chân nhưng không tiêm phòng uốn ván và tự vệ sinh tại nhà.
Theo bác sĩ Nguyễn Đức Minh, người mắc bệnh uốn ván thường có biểu hiện ban đầu là cứng hàm và khó há miệng, sau đó lan xuống các cơ khiến bệnh nhân không thể đi lại được.
Trong trường hợp nặng, bệnh có thể dẫn đến co giật cứng, nếu không được điều trị kịp thời sẽ dẫn đến suy hô hấp và nhanh chóng tử vong do ngực bị chẹn cứng, gãy xương, đứt cơ.
Thời gian ủ bệnh uốn ván có thể kéo dài từ vài ngày đến vài tháng. Vì vậy người dân cần chú ý đến việc tiêm phòng uốn ván, đặc biệt khi bị các vết thương hở. Việc tự xử lý vết thương tại nhà có thể dẫn đến những biến chứng nghiêm trọng và nguy hiểm đến tính mạng. Trong trường hợp nghi ngờ mắc uốn ván, cần đến ngay cơ sở y tế để được khám và điều trị kịp thời.
Đối với người mắc uốn ván sau khi ra viện, bác sĩ Minh khuyên người bệnh cần tiêm nhắc lại vaccine sau 1 tháng ra viện và nhắc lại sau mỗi năm hoặc 10 năm, hoặc ngay sau khi có vết thương hở nhiễm bẩn mới.
Bác sĩ Minh cho biết thêm, uốn ván có 3 giai đoạn: giai đoạn cấp tính, giai đoạn phục hồi và dự phòng sau phục hồi để tránh bệnh tái phát. Mức độ nặng nhẹ khi tái phát sẽ phụ thuộc vào cơ địa của bệnh nhân và tính chất nhiễm bẩn của vết thương.
Hầu như các bệnh nhân uốn ván đều gặp phải tình trạng yếu cơ do nằm lâu, dinh dưỡng kém, rối loạn hấp thu trong bệnh lý uốn ván và tình trạng teo, co cứng các cơ. Những trường hợp này thời gian phục hồi cũng khá lâu. Vì vậy, bệnh nhân cần bổ sung dinh dưỡng tích cực bằng đường ăn, đường truyền và tập phục hồi.
