Sáng 12.2, sau khi làm việc tại Hội trường, Đoàn ĐBQH TP. Cần Thơ và các tỉnh Điện Biên, Kon Tum, Vĩnh Long (Tổ 8) thảo luận ở tổ về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức Quốc hội và dự án Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật (sửa đổi).
Phát biểu tại đây, Thủ tướng Phạm Minh Chính cho rằng, trong quá trình phát triển luôn sinh ra các mâu thuẫn mới, chúng ta phải giải quyết mâu thuẫn mới thì mới tiếp tục phát triển được. Vì vậy, việc sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện các luật là bình thường; yêu cầu đặt ra là làm sao quy định đơn giản, dễ hiểu và giải quyết được những vấn đề mà thực tiễn đặt ra.
Theo Thủ tướng, lần này, chúng ta đang tiến hành cuộc cách mạng tinh gọn bộ máy hiệu lực, hiệu quả, nâng cao chất lượng cán bộ công chức, viên chức. Đây là chủ trương lớn của Đảng. Trên thực tế chúng ta đã làm sắp xong, trong tháng 2 cố gắng xong tất cả các tổ chức để tháng 3 bắt đầu vận hành. Khi mới vận hành, có thể có thuận lợi, cũng có thể có vướng mắc, trục trặc, thì chúng ta tiếp tục điều chỉnh.
Sửa các luật lần này hướng tới “đúng vai thuộc bài”, phân biệt rõ cơ quan hành pháp, lập pháp, phân định càng rõ thì càng dễ đánh giá, dễ xác định trách nhiệm. Đồng thời, phân cấp theo tinh thần địa phương quyết, địa phương làm đi đôi với phân bổ nguồn lực, nâng cao năng lực thực thi, tăng cường kiểm tra, giám sát; giảm thủ tục hành chính, giảm chi phí tuân thủ của người dân; bám sát thực tiễn, tôn trọng thực tiễn, xuất phát từ thực tiễn, lấy thực tiễn làm thước đo, từ thực tiễn thấy cái gì vướng mắc phải sửa.
Đi vào vấn đề cụ thể, Thủ tướng cho rằng, dự thảo Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật (sửa đổi) phân định rõ quy trình chính sách và quy trình soạn thảo là sự "đổi mới".
“Phân định như vậy để rõ trách nhiệm, song vẫn phải có sự phối hợp chặt chẽ, hiệu quả giữa cơ quan trình và cơ quan thẩm tra như hiện nay”, Thủ tướng nói.
Vấn đề thứ hai được Thủ tướng đề cập là xây dựng, ban hành chính sách như thế nào để đáp ứng yêu cầu thực tiễn trong bối cảnh diễn biến cuộc sống rất nhanh.
Ví dụ trong chưa đầy một tháng qua, tình hình thế giới đã có nhiều đảo lộn. Hoặc, thực tiễn cũng đặt ra nhiều bài học, kinh nghiệm như trong phòng chống dịch Covid - 19, cơn bão Yagi với nhiều quyết sách rất khó khăn, cân não.
Có những vấn đề cá biệt, đặc biệt, phải xử lý ngay, Chính phủ có thể họp trong 1 tiếng, ngay trong đêm để quyết định, nhưng ban hành văn bản ra mà không có tính pháp quy thì không ai dám làm. Trong khi đó, nghị định dù ban hành theo trình tự, thủ tục rút gọn vẫn phải mất nhiều thời gian, quy trình hơn trong lấy ý kiến.
Thực tiễn đặt ra những vấn đề cụ thể, cấp bách trong một thời gian ngắn thì chúng ta phải giải quyết, xử lý ngay, do đó quy định nghị quyết của Chính phủ có giá trị pháp quy là rất cần thiết, Thủ tướng phát biểu.
Cũng theo Thủ tướng, những gì đã rõ, đã chín, được thực tiễn chứng minh là đúng, thực hiện có hiệu quả, đa số ý kiến đồng tình thì chúng ta luật hóa, tiếp tục thực hiện. Còn những gì còn biến động, nhất là những vấn đề kinh tế thì trao quyền cho cơ quan hành pháp, trên cơ sở đó mới xử lý linh hoạt, kịp thời và báo cáo lại Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội.
Thủ tướng dẫn các ví dụ "muôn hình muôn vẻ" từ thực tiễn như phòng chống dịch Covid - 19, trong phòng chống thiên tai, đặc biệt trong siêu bão Yagi, cho thấy nhiều vấn đề không dự báo hết được khi xây dựng luật.
Vì vậy, quy định trong luật cần mang tính khung, tính nguyên tắc; nếu cần thì cho thí điểm, trên cơ sở thí điểm thì nghiên cứu đưa vào luật để dư địa cho cơ quan hành pháp thực hiện linh hoạt, hiệu quả, để không gian cho các cơ quan, đơn vị, địa phương, người dân, doanh nghiệp đổi mới sáng tạo.
Thủ tướng cho rằng, chúng ta chấp nhận rủi ro, vừa khuyến khích và bảo vệ người đổi mới, sáng tạo, vừa phòng chống tham nhũng, tiêu cực, lãng phí, lợi ích nhóm; vừa đề cao trách nhiệm cá nhân, đồng thời không xử lý, truy tố những người không có động cơ cá nhân, vụ lợi.
Đơn cử, trong bão Yagi tại Lào Cai, khi nhận thấy nguy cơ khẩn cấp, người dân có thể gặp nguy hiểm do sạt lở đất, trưởng thôn Kho Vàng (xã Cốc Lầu, huyện Bắc Hà, tỉnh Lào Cai) đã quyết định di dời người dân.
"Người dân an toàn thì không sao, nhưng nếu không may trong quá trình di chuyển lại vào chỗ sạt lở mà người dân bị vùi lấp thì trưởng thôn thành tội đồ. Nhưng cách làm của ông rất sáng tạo, rất vô tư và ông sẵn sàng chịu trách nhiệm. Thế thì luật pháp phải bảo vệ những người như ông ấy", Thủ tướng phát biểu.
Bên cạnh đó, Thủ tướng đề nghị dự thảo Luật quy định theo hướng: Ủy ban Thường vụ Quốc hội là cơ quan trình báo cáo thẩm tra các văn bản quy phạm pháp luật trước Quốc hội thay vì đại diện một Ủy ban của Quốc hội như hiện nay.
“Cơ chế tham vấn chuyên gia, nhà khoa học cũng rất cần thiết, bản thân tôi cũng hay hỏi chuyên gia, nên bổ sung vào dự thảo Luật”, Thủ tướng đề xuất.
