Ủy viên Trung ương Đảng, Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Y Thanh Hà Niê Kđăm chủ trì Phiên họp.
Cùng dự có: Thứ trưởng, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Y Vinh Tơr; Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Trần Quốc Phương; đại diện Thường trực Ủy ban Kinh tế, Ủy ban Xã hội, Ủy ban Tài chính - Ngân sách…
Theo Tờ trình dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về một số cơ chế, chính sách đặc thù để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, đẩy nhanh tiến độ thực hiện các Chương trình mục tiêu quốc gia, do Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Trần Quốc Phương trình bày, Chính phủ trình Quốc hội quyết định 8 cơ chế, chính sách đặc thù.
Cụ thể là các quy định về: Phân bổ, giao dự toán chi thường xuyên ngân sách trung ương hàng năm; điều chỉnh dự toán ngân sách nhà nước, kế hoạch đầu tư vốn hàng năm của Chương trình mục tiêu quốc gia; ban hành quy định trình tự, thủ tục, tiêu chí, mẫu hồ sơ lựa chọn dự án phát triển sản xuất; sử dụng ngân sách nhà nước trong trường hợp giao chủ dự án phát triển sản xuất tự thực hiện việc mua sắm hàng hóa phục vụ hoạt động phát triển sản xuất; quản lý, sử dụng tài sản hình thành từ dự án hỗ trợ phát triển sản xuất; ủy thác vốn tự cân đối của ngân sách địa phương qua hệ thống ngân hàng chính sách xã hội; cơ chế thí điểm phân cấp cho cấp huyện trong quản lý, tổ chức thực hiện các Chương trình mục tiêu quốc gia; giao kế hoạch đầu tư công trung hạn, đầu tư vốn hàng năm đối với dự án đầu tư xây dựng có quy mô nhỏ, kỹ thuật không phức tạp, Nhà nước chỉ hỗ trợ đầu tư một phần kinh phí, phần còn lại do Nhân dân đóng góp, có sự tham gia giám sát của Nhân dân.
Trình bày dự thảo Báo cáo thẩm tra dự thảo Nghị quyết của Quốc hội, Phó Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Nguyễn Lâm Thành nêu rõ, các ý kiến đều nhất trí cao với việc ban hành dự thảo Nghị quyết, tuy nhiên để tránh việc hiểu với việc ban hành Nghị quyết này sẽ áp dụng cơ chế đặc thù cho các Chương trình mục tiêu quốc gia sẽ có trong tương lai, đề nghị chỉnh lý lại khoản a, Điều 1, dự thảo Nghị quyết theo hướng, “Nghị quyết quy định một số cơ chế, chính sách đặc thù để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, đẩy nhanh tiến độ thực hiện 3 Chương trình mục tiêu quốc gia đã được Quốc hội phê duyệt chủ trương đầu tư theo các Nghị quyết số 120/2020/QH15, Nghị quyết 24/2021/QH15 và Nghị quyết 25/2021/QH15”.
Tại khoản b, Điều 1, dự thảo Nghị quyết có nêu, “trường hợp có quy định khác nhau về cùng một vấn đề giữa Nghị quyết này với các luật, nghị quyết khác nhau của Quốc hội, các địa phương được lựa chọn áp dụng chính sách thuận lợi nhất cho việc tổ chức thực hiện các Chương trình mục tiêu quốc gia”. Phó Chủ tịch Hội đồng Dân tộc cho biết, quy định nêu trên sẽ tạo độ mở cho các địa phương lựa chọn chính sách khi áp dụng, nhưng sẽ dẫn đến tình trạng có cách hiểu và vận dụng khác nhau, dẫn đến không thống nhất, nảy sinh phức tạp trong quản lý. Do vậy, nên xác định, quy định cơ chế, chính sách đặc thù cần thiết, đầy đủ, rõ ràng, khả thi để thống nhất áp dụng thực hiện.
Tại phiên họp, các ý kiến tán thành với 8 cơ chế, chính sách đặc thù do Chính phủ đề xuất, tuy nhiên có ý kiến đề nghị làm rõ tính khả thi của từng cơ chế, chính sách đặc thù. Theo đó, đối với quy định về giao kế hoạch đầu tư công trung hạn, đầu tư vốn hàng năm đối với dự án đầu tư xây dựng có quy mô nhỏ, kỹ thuật không phức tạp, Nhà nước chỉ hỗ trợ đầu tư một phần kinh phí, phần còn lại do Nhân dân đóng góp, có sự tham gia giám sát của Nhân dân, cần làm rõ cách thức xác định dự án quy mô nhỏ, tỷ lệ Nhà nước tham gia hỗ trợ đầu tư một phần kinh phí là như thế nào?
Đối với cơ chế Trung ương phân bổ, giao dự toán chi thường xuyên ngân sách Trung ương hàng năm, để cơ chế này thực sự có ý nghĩa về phân cấp, tạo sự chủ động cho địa phương về phân bổ vốn sự nghiệp trong các Chương trình mục tiêu quốc gia, các ý kiến đề nghị, làm rõ căn cứ để HĐND cấp tỉnh phân bổ chi tiết. Và nên chỉnh lý theo hướng, HĐND cấp tỉnh khi phân bổ chi tiết thường xuyên ngân sách Trung ương hàng năm, thì có thể căn cứ vào tình hình thực tế tại địa phương (về đối tượng, địa bàn, nhu cầu, tập trung các hoạt động có hiệu quả, bảo đảm nguyên tắc chung nhất là trọng tâm, trọng điểm, ưu tiên vùng khó khăn và đặc biệt khó khăn) mà không nhất thiết phải tuân thủ theo các quy định chi tiết về tiêu chí phân bổ vốn trong các Quyết định của Thủ tướng Chính phủ về nguyên tắc, tiêu chí phân bổ vốn áp dụng cho từng Chương trình mục tiêu quốc gia.
Phát biểu chỉ đạo tại Phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương đề nghị, cơ quan soạn thảo và cơ quan chủ trì thẩm tra nghiên cứu tiếp thu ý kiến của các đại biểu, hoàn thiện hồ sơ theo nguyên tắc: “Cái gì đã rõ, đã chín, có tính khả thi, thì quy định trong Nghị quyết để triển khai và phải làm được. Những nội dung đã thống nhất thì đưa ra một phương án để báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội tại phiên họp tới đây. Nội dung nào khó, Chính phủ thiết kế 2 phương án và trong báo cáo thẩm tra của Hội đồng Dân tộc có phân tích cụ thể ưu, nhược điểm của từng phương án trình trước Ủy ban Thường vụ Quốc hội”.
Phó Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh “đã truy đến cùng thì phải kiến tạo đến cùng, không được bàn lùi”, nhất là chuyên đề giám sát 3 Chương trình mục tiêu quốc được đánh giá rất cao, đã chỉ rõ được các khó khăn, hạn chế, vướng mắc. Chúng ta đã làm tốt rồi, thì giờ phải làm tốt hơn nữa, phải tìm ra được phương án tối ưu để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc của 3 Chương trình mục tiêu quốc gia, đẩy nhanh tiến độ thực hiện. Và cố gắng để Quốc hội có thể xem xét, thông qua Nghị quyết theo thủ tục rút gọn tại một kỳ họp.
