Là một trong những địa phương có tốc độ phát triển công nghiệp nhanh, thuộc vùng kinh tế trọng điểm phía nam, việc quy hoạch, thu hút các dự án đầu tư luôn được tỉnh Long An quan tâm. HĐND tỉnh đã thông qua nhiều chủ trương chuyển mục đích sử dụng đất, thu hồi đất và chú trọng giám sát việc đưa đất vào sử dụng thực hiện các dự án đầu tư ngoài ngân sách.
Bám sát quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất
Thời gian qua, việc lập quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất của các địa phương trên địa bàn tỉnh Long An đã dần đi vào nền nếp, cơ cấu sử dụng đất được chuyển đổi phù hợp với quá trình chuyển đổi cơ cấu kinh tế của tỉnh từ đất trồng lúa sang các mục đích khác. Thực hiện Nghị quyết số 33/NQ-CP ngày 7.5.2018 của Chính phủ về điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất đến năm 2020 và Kế hoạch sử dụng đất kỳ cuối (2016 - 2020) của tỉnh Long An, hiện nay đất nông nghiệp thực hiện đến năm 2020 của tỉnh có 351.269ha, đạt 108,79%, cao hơn 28.867ha so với chỉ tiêu được duyệt giai đoạn 2016 - 2020; đất phi nông nghiệp có 98.209ha, đạt 77,57%.
UBND tỉnh đã chỉ đạo Sở Tài nguyên và Môi trường, các địa phương thực hiện tốt việc lập danh mục các dự án chuyển mục đích sử dụng đất trồng lúa, thu hồi đất nằm trong quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất được Chính phủ phê duyệt, trình HĐND tỉnh thông qua. Giai đoạn 2016 - 2021, có 83 dự án với diện tích đất lúa 4.220,8ha thuộc thẩm quyền phê duyệt của Thủ tướng Chính phủ; 1.412 dự án với diện tích đất lúa 2.754,89ha đề nghị HĐND tỉnh chuyển mục đích sử đụng đất trồng lúa; có 2.147 dự án thu hồi đất với tổng diện tích 26.749,26ha, trong đó có 365 dự án ngoài ngân sách với diện tích là 18.994,01ha. Trong 365 dự án ngoài ngân sách, có 297 dự án đã có quyết định thu hồi đất (chiếm 81,4% tổng số dự án được thông qua), với tổng diện tích 6.204,36ha (chiếm 32,7%); 68 dự án chưa thu hồi (chiếm 18,6% tổng số dự án được thông qua), với tổng diện tích đất 12.789,65ha (chiếm 67,3%), chủ yếu là các dự án có diện tích lớn và đang trong quá trình kê biên hoặc đang lập các thủ tục về đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư theo quy định.
Qua giám sát việc lập quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, Thường trực HĐND tỉnh Long An nhận thấy còn một số tồn tại, hạn chế nhất định. Đó là việc chuyển mục đích sử dụng đất trồng lúa để đầu tư các dự án ngoài ngân sách theo nghị quyết của HĐND tỉnh về số lượng dự án đạt khá (73,62%), nhưng về diện tích đạt chưa cao (52%), một số dự án chậm tiến độ so với quy định. Tiến độ thực hiện nghị quyết HĐND tỉnh về thu hồi đất tại một số dự án cũng chưa bảo đảm. Việc bố trí tái định cư thực hiện thu hồi đất tại một số dự án chưa đầy đủ, kịp thời. Một số địa phương cấp huyện chưa thực hiện tốt việc công bố điều chỉnh, hủy bỏ theo quy định đối với dự án quá 3 năm chưa có quyết định chuyển mục đích sử dụng đất trồng lúa, thu hồi đất theo chủ trương của Thủ tướng Chính phủ, nghị quyết của HĐND tỉnh.
Cần nghị quyết đẩy nhanh tiến độ các dự án
Để góp phần làm tốt việc chuyển mục đích sử dụng đất trồng lúa và thu hồi đất thực hiện các dự án ngoài ngân sách trên địa bàn, Đoàn giám sát Thường trực HĐND tỉnh đề nghị UBND tỉnh chỉ đạo, điều hành các sở, ngành, địa phương thường xuyên cập nhật các quy định pháp luật liên quan đến chuyển mục đích sử dụng đất trồng lúa, thu hồi đất để hướng dẫn, tổ chức triển khai thực hiện kịp thời, đầy đủ. Khi thẩm định nhu cầu sử dụng đất của các dự án phải đáp ứng đầy đủ các điều kiện về sự phù hợp quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất; năng lực thực tế của chủ đầu tư tại thời điểm xem xét đưa vào danh mục chuyển mục đích sử dụng đất, thu hồi đất.
Đoàn giám sát cũng đề nghị UBND tỉnh có giải pháp về cơ chế kiểm tra, theo dõi, cập nhật tiến độ của các dự án đầu tư ngoài ngân sách bảo đảm có tính hệ thống, đồng bộ, kịp thời gắn với lộ trình chuyển đổi số trên địa bàn, để kịp thời nhắc nhở, đôn đốc các dự án gần đến hạn và xử lý nghiêm, công bố đầy đủ, kịp thời theo quy định đối với các dự án quá hạn, góp phần tạo môi trường thu hút đầu tư lành mạnh. Nghiên cứu, đề xuất chính sách hỗ trợ khác khi Nhà nước thu hồi đất trên địa bàn tỉnh phù hợp, khả thi, đúng quy định của pháp luật, khắc phục những bất cập trong cơ chế chính sách tái định cư hiện nay, bảo đảm quyền lợi chính đáng cho người dân; khẩn trương ban hành cơ chế tạo quỹ đất sạch để thực hiện thống nhất, đồng bộ trên địa bàn.
Ngoài ra, Đoàn giám sát đề nghị UBND tỉnh nghiên cứu, đề xuất trình HĐND tỉnh ban hành nghị quyết chuyên đề về giải pháp đẩy nhanh tiến độ thực hiện các dự án đầu tư ngoài ngân sách nhà nước chậm triển khai trên địa bàn. Trong đó, cần phân loại dự án theo các nhóm giải pháp và quy định tiến độ thực hiện để kịp thời tập trung giải quyết, xử lý dứt điểm những khó khăn, vướng mắc. Theo đó, cần chia thành hai nhóm chính: Nhóm giải pháp đối với các dự án đã có quyết định chủ trương đầu tư đến nay đã quá tiến độ thực hiện nhưng chưa được Nhà nước giao đất, cho thuê đất; nhóm giải pháp đối với các dự án đã được Nhà nước giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất nhưng không thực hiện hoặc chậm tiến độ.
Thực hiện tốt các giải pháp kiến nghị nêu trên sẽ góp phần tích cực tháo gỡ vướng mắc, khắc phục hạn chế trong chuyển mục đích sử dụng đất, thu hồi đất, nhất là tình trạng lãng phí tài nguyên đất đai, lành mạnh hóa môi trường đầu tư, đẩy nhanh tiến độ thực hiện các dự án, góp phần thúc đẩy kinh tế - xã hội địa phương phát triển.
