Tỷ lệ giải ngân nguồn vốn sự nghiệp còn thấp
Trên cơ sở kết quả ghi nhận được qua giám sát tại các địa phương trên địa bàn, Đoàn giám sát HĐND tỉnh Bắc Kạn đã làm việc với các sở, ngành liên quan nhằm đánh giá tiến độ, hiệu quả và những khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai Chương trình MTQG phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng DTTS và miền núi giai đoạn 2021 – 2025 trên địa bàn.
Tại buổi làm việc, đại diện Đoàn giám sát HĐND tỉnh đã thông tin chi tiết về những khó khăn, vướng mắc và bất cập được ghi nhận thông qua quá trình giám sát tại các huyện. Một trong những vấn đề nổi cộm là tỷ lệ giải ngân nguồn vốn sự nghiệp còn thấp, chỉ đạt trung bình 55,9%. Tình trạng này kéo theo việc phải điều chỉnh kinh phí nhiều lần, làm chậm tiến độ triển khai thực hiện các dự án; từ đó, chưa thực sự phát huy được hiệu quả nguồn vốn đầu tư từ chương trình.
Một vấn đề đáng lưu ý khác là sự thiếu thống nhất trong cách hiểu và triển khai các văn bản hướng dẫn về hỗ trợ đất ở, đất sản xuất giữa các đơn vị và địa phương. Điều này dẫn đến tình trạng nhiều dự án liên kết sản xuất và tiêu thụ sản phẩm theo chuỗi giá trị không thực hiện đủ chu kỳ theo phê duyệt ban đầu. Thực tế giám sát cho thấy, số lượng dự án hỗ trợ phát triển sản xuất theo chuỗi giá trị trên địa bàn tỉnh còn quá ít, thậm chí nhiều xã không có dự án nào. Đại diện Sở Nông nghiệp và Môi trường đã làm rõ một số nội dung theo yêu cầu của Đoàn giám sát, tuy nhiên, những bất cập này cần phải có hướng dẫn chi tiết, cụ thể hơn trong quá trình triển khai.
Đối với các dự án cộng đồng, Đoàn giám sát ghi nhận nhiều khó khăn trong nghiệm thu, đánh giá hiệu quả thực tế. Bài toán đầu ra cho sản phẩm và việc duy trì, nhân rộng các mô hình, dự án hiệu quả vẫn còn là thách thức lớn. Thực tế cho thấy, thu nhập của người dân sau khi tham gia các dự án còn hạn chế; việc thoát nghèo cũng chưa thực sự bền vững. Thêm vào đó, cấp kinh phí cho các địa phương hàng năm thường xuyên bị chậm trễ, gây ảnh hưởng không nhỏ đến việc triển khai các dự án theo đúng thời vụ, nhất là trong lĩnh vực nông nghiệp.
Nâng cao hiệu quả, tính bền vững của chương trình
Kết quả giám sát của HĐND tỉnh Bắc Kạn cho thấy, còn những khó khăn, thách thức trong việc triển khai Chương trình MTQG phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi. Những kiến nghị được đưa ra sẽ là cơ sở quan trọng để các cấp, các ngành chức năng của tỉnh có những điều chỉnh, giải pháp kịp thời; bảo đảm chương trình được thực hiện hiệu quả, mang lại lợi ích thiết thực, bền vững.
Theo đánh giá của Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Phó Chủ tịch Thường trực HĐND tỉnh Trần Thị Lộc, hiệu quả thực hiện một số nội dung còn thấp và thiếu tính bền vững có nguyên nhân xuất phát từ công tác đánh giá thực trạng ban đầu chưa đầy đủ, rõ ràng. Vẫn còn nhiều dự án bị chậm trễ về hồ sơ và kinh phí, thậm chí không thể thực hiện được. Việc tổ chức thực hiện các dự án ở nhiều địa phương còn lúng túng, thiếu kinh nghiệm, dẫn đến hiệu quả cuối cùng chưa đạt được như kỳ vọng.
Để khắc phục những tồn tại và nâng cao hiệu quả của chương trình, Phó Chủ tịch Thường trực HĐND tỉnh đề nghị, Sở Dân tộc và Tôn giáo với vai trò là cơ quan thường trực thực hiện dự án tăng cường chỉ đạo các địa phương, đơn vị kiện toàn Ban chỉ đạo cấp cơ sở; phát huy tối đa vai trò và trách nhiệm của Ban chỉ đạo trong việc điều phối và giám sát thực hiện chương trình. Bên cạnh đó, cần đẩy mạnh tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho cả người dân và cán bộ về mục tiêu, ý nghĩa và cách thức triển khai chương trình...
Đối với Sở Nông nghiệp và Môi trường, cần nghiên cứu, lựa chọn các loại cây trồng đa mục đích, phù hợp với điều kiện thổ nhưỡng, tập quán sản xuất của từng địa phương. Việc đưa đến cho người dân những loại cây trồng vừa bảo đảm thực hiện mục tiêu của dự án, vừa mang lại thu nhập ổn định sẽ góp phần quan trọng vào mục tiêu giảm nghèo bền vững ở cơ sở.
