PGS.TS Nguyễn Anh Tuấn, Trưởng khoa phẫu thuật tiêu hóa, Bệnh viện TƯQĐ 108 - chuyên gia đầu ngành trong phẫu thuật điều trị béo phì tại Việt Nam) cho biết, theo các thống kê mới nhất, hơn 30% dân số thế giới (tức khoảng 2.1 tỷ người) đang phải đối mặt với tình trạng thừa cân, béo phì.
Tại Việt Nam, tỷ lệ béo phì gia tăng nhanh, từ 2.6% năm 2010 lên đến 3.6% năm 2014, tương đương với tốc độ tăng là 38%. Một thống kê tại Việt Nam năm 2021 cho kết quả tỷ lệ thừa cân béo phì ở Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh chiếm 18% tổng số người thừa cân béo phì trên toàn quốc.
Đặc biệt, ở lứa tuổi học đường từ 5 - 19 tuổi, tình trạng béo phì tăng rất nhanh. Năm 2010, tỷ lệ này là 8.5%. Tới năm 2020, tỷ lệ này đã tăng gấp đôi, lên 19%. Trong đó, tỷ lệ thừa cân béo phì khu vực thành thị là 26.8%, nông thôn là 18.3% và miền núi là 6.9%.
Thế giới tiêu tốn khoảng 2.000 tỷ USD mỗi năm cho chi phí liên quan đến béo phì
Theo PGS Tuấn, béo phì không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe của cá nhân mà còn có tác động lớn đến toàn xã hội. Cụ thể:
Tăng chi phí chăm sóc sức khỏe: Những người béo phì có nguy cơ mắc các bệnh về tim mạch, tiểu đường, ung thư và các bệnh lý khác. Việc điều trị cho những bệnh này đòi hỏi chi phí rất lớn, do đó, tăng chi phí cho ngành y tế và cả cho hệ thống bảo hiểm y tế.
Tác động tới nền kinh tế: Béo phì cũng ảnh hưởng đến nền kinh tế thông qua sự mất công việc và sản xuất kinh tế do sức khỏe kém. Những người béo phì thường ít vận động và ít tham gia hoạt động ngoài trời, dẫn đến sự mất cân bằng giữa lực lượng lao động và nhu cầu sản xuất kinh tế.
Tác động đến môi trường: Việc sản xuất và tiêu thụ thực phẩm ảnh hưởng đến môi trường. Để sản xuất thực phẩm, cần sử dụng nhiều năng lượng và tài nguyên. Đồng thời, các thực phẩm nhanh và thực phẩm chế biến sẵn còn gây ra nhiều rác thải nhựa và bao bì.
Tác động đến xã hội: Béo phì có thể gây ra những phân biệt đối xử và cảm giác tự ti ở một số người, dẫn đến khó khăn trong việc tham gia xã hội và hoạt động công cộng.
Tác động đến tương lai của thế hệ trẻ: Tình trạng béo phì ở trẻ em có thể gây ra các vấn đề về sức khỏe và trì hoãn phát triển. Những trẻ béo phì cũng có nguy cơ trở thành người lớn béo phì và phát triển các bệnh lý liên quan đến béo phì.
“Theo một báo cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) năm 2020, toàn thế giới tiêu tốn khoảng 2.000 tỷ USD mỗi năm cho chi phí liên quan đến béo phì. Trong đó, chi phí y tế chiếm khoảng 7% (140 tỷ USD) và chi phí kinh tế do mất năng suất lao động chiếm khoảng 3,3% (680 tỷ USD)”, PGS Tuấn thông tin.
Theo đó, các chi phí y tế bao gồm chi phí điều trị bệnh liên quan đến béo phì như tiểu đường, bệnh tim mạch, bệnh gan, ung thư và các bệnh khác. Ngoài ra, chi phí còn bao gồm các chi phí khác như chi phí chăm sóc sức khỏe, phòng ngừa và quản lý béo phì.
Chi phí kinh tế do mất năng suất lao động bao gồm chi phí do thời gian làm việc bị gián đoạn hoặc nghỉ việc để điều trị bệnh liên quan đến béo phì, chi phí của nhà tuyển dụng để tìm và đào tạo nhân viên mới thay thế, chi phí do hiệu quả lao động giảm do tình trạng béo phì.
5 giải pháp ngăn chặn và kiểm soát béo phì
PGS.TS Nguyễn Anh Tuấn nhấn mạnh, tình trạng béo phì có tác động không chỉ đến sức khỏe của cá nhân mà còn đến toàn xã hội. Việc ngăn chặn và kiểm soát tình trạng béo phì là rất cần thiết để đảm bảo sức khỏe của cả cá nhân và cộng đồng. Ông đưa ra 5 giải pháp nhằm kiểm soát tình trạng béo phì.
Thứ nhất, tăng cường giáo dục và nâng cao nhận thức. Theo PGS Tuấn, giáo dục và nâng cao nhận thức về tác hại của béo phì là rất quan trọng. Những người có kiến thức về sức khỏe và dinh dưỡng sẽ có khả năng lựa chọn và tiêu thụ các loại thực phẩm tốt hơn và có lối sống lành mạnh hơn.
Thứ hai, thúc đẩy hoạt động thể chất. Thể chất là yếu tố quan trọng giúp giảm cân và duy trì sức khỏe tốt. Cần khuyến khích mọi người tham gia vào các hoạt động thể chất như tập thể dục, đi bộ, đạp xe, thể thao...
Thứ ba, điều chỉnh chế độ ăn uống. Đây cũng là yếu tố quan trọng để kiểm soát tình trạng béo phì. Cần tăng cường sử dụng các loại thực phẩm tươi, đầy đủ dinh dưỡng và giảm sử dụng các loại thực phẩm nhanh, chế biến sẵn và có chất béo cao.
Thứ tư, tăng cường quản lý các sản phẩm thực phẩm. Các sản phẩm thực phẩm cần được quản lý chặt chẽ hơn để đảm bảo chất lượng và an toàn thực phẩm. Cần đẩy mạnh việc kiểm tra chất lượng thực phẩm và quy định rõ ràng về hàm lượng chất béo và đường trong các sản phẩm thực phẩm.
Thứ năm, tăng cường nghiên cứu về béo phì. Việc nghiên cứu về béo phì rất cần thiết để hiểu rõ hơn về nguyên nhân và cách phòng ngừa béo phì. Các nghiên cứu cần tập trung vào cách ứng phó với béo phì trong từng đối tượng khác nhau, đặc biệt là trẻ em.
PGS Tuấn nhấn mạnh, béo phì không chỉ gây ảnh hưởng đến sinh hoạt, thẩm mỹ mà còn gây ra nhiều nguy cơ như mắc các bệnh lý về tim mạch, đái tháo đường, gan nhiễm mỡ, xơ gan, các bệnh lý cơ xương khớp, vô sinh,… Béo phì và thừa cân cũng làm tăng nguy cơ tử vong hơn so với những bệnh nhân có cân nặng bình thường.
Do đó, người dân cần tăng hoạt động thể lực hàng ngày để giúp kiểm soát cân nặng hiệu quả. Lưu ý, hiệu quả giảm cân của việc hoạt động thể lực hay tập thể dục thay đổi tùy mức độ và thời gian tập luyện, mức độ giảm cân cũng thay đổi tùy thuộc từng bệnh nhân.
Bên cạnh đó, không nên tự mua và sử dụng các loại thuốc giảm cân không rõ nguồn gốc trên thị trường vì sẽ gây ra những biến chứng và tác dụng không mong muốn có thể ảnh hưởng nặng nề đến sức khỏe.
Với những bệnh nhân béo phì có BMI (chỉ số khối cơ thể) trên 35 hoặc BMI trên 30 kèm theo bệnh lý, nếu không giảm cân sẽ gặp phải nhiều biến chứng nguy hiểm. Bệnh nhân cần thăm khám tại các cơ sở y tế chuyên khoa uy tín để được tư vấn kịp thời, can thiệp y khoa trong trường hợp cần thiết.
