Đó là nhận định của Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Nguyễn Quốc Trị tại Hội nghị Tổng kết ngành lâm nghiệp năm 2023 và phương hướng, nhiệm vụ năm 2024 do Cục Lâm nghiệp, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tổ chức chiều 27.12.
Đạt được nhiều kết quả khả quan
Báo cáo kết quả năm 2023, ông Triệu Văn Lực, Phó Cục trưởng Cục Lâm nghiệp cho biết, năm qua, ngành lâm nghiệp triển khai thực hiện nhiệm vụ trong điều kiện đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức nhưng cũng đạt được nhiều kết quả quan trọng, góp phần vào tăng trưởng chung của ngành nông nghiệp.
Theo đó, có 250.000 ha rừng trồng mới, trồng phân tán 127 triệu cây; phát hiện 3.327 vụ phá rừng, diện tích rừng bị tác động là 1.047,8 ha; xảy ra 310 vụ cháy rừng, diện tích rừng bị ảnh hưởng là 674,5 ha. Trong đó, diện tích rừng có khả năng phục hồi khoảng 487,5 ha; chi trả dịch vụ môi trường rừng hơn 4.100 tỷ đồng.
Về xuất khẩu lâm sản, đạt 14,390 tỷ USD, giảm 15,8% so với năm 2022. Theo ông Lực, nguyên nhân giảm do thị trường có nhiều biến động bất ổn, bị ảnh hưởng từ xung đột chính trị Nga - Ukraine, người tiêu dùng tại thị trường Mỹ và EU đang thắt chặt chi tiêu đối với các sản phẩm không thiết yếu, trong đó có các sản phẩm gỗ.
Ông Lực nhấn mạnh, năm 2023, Cục Lâm nghiệp đã tham mưu Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn xây dựng Chương trình Phát triển Sâm Việt Nam đến năm 2030, định hướng đến năm 2045, trình Thủ tướng Chính phủ ban hành; hướng dẫn xây dựng và phê duyệt phương án quản lý rừng bền vững.
Đến nay, tổng số chủ rừng là tổ chức đã xây dựng, phê duyệt phương án quản lý rừng bền vững trong cả nước đạt 70% về số lượng chủ rừng và 80% về diện tích. Diện tích rừng được cấp chứng chỉ quản lý rừng bền vững là 465.000 ha, đạt 93,0% mục tiêu của giai đoạn 2021 - 2025.
Năm 2023, đánh dấu cột mốc rất quan trọng, lần đầu tiên tại Việt Nam trong lĩnh vực lâm nghiệp, đã hoàn thành các thủ tục để chuyển nhượng thành công lượng giảm phát thải 10,3 triệu tấn carbon cho Quỹ Đối tác carbon trong lâm nghiệp thông qua Ngân hàng Thế giới (WB) với đơn giá 5 USD/tấn CO2 tương đương 51,5 triệu USD.
Đến nay, Quỹ Bảo vệ và phát triển rừng Việt Nam đã tiếp nhận số tiền thanh toán đợt 1 từ WB là 41,2 triệu USD và đã giải ngân toàn bộ để các tỉnh khẩn trương lập kế hoạch chi trả cho các chủ rừng. Quỹ Bảo vệ và phát triển rừng Việt Nam đã thực hiện tạm ứng tương đương hơn 962 tỷ đồng giai đoạn 2023 - 2025 cho Quỹ Bảo vệ và phát triển rừng 6 tỉnh Bắc Trung Bộ. Cụ thể, tỉnh Thanh Hóa hơn 162,5 tỷ đồng; Nghệ An hơn 282,5 tỷ đồng; Hà Tĩnh gần 123 tỷ đồng; Quảng Bình gần 235,7 tỷ đồng; Quảng Trị hơn 51 tỷ đồng; Thừa Thiên Huế hơn 107 tỷ đồng.
Cùng theo lãnh đạo Cục Lâm nghiệp, trong năm 2023, Quỹ Bảo vệ và phát triển rừng đã chủ động phối hợp với các đơn vị liên quan tham mưu chỉ đạo, hướng dẫn tổ chức triển khai chính sách chi trả dịch vụ môi trường rừng ngay từ đầu năm; tham mưu ban hành văn bản đôn đốc các đơn vị sử dụng dịch vụ môi trường rừng nộp đúng, nộp đủ tiền dịch vụ môi trường rừng. Phấn đấu cả nước thu và tổ chức giải ngân kịp thời đúng đối tượng, đúng mục đích theo quy định hiện hành của nhà nước.
Báo cáo của Cục Lâm nghiệp cho biết, năm 2023, tổng nguồn thu từ các loại dịch vụ môi trường rừng năm 2023 là 4.130,40 tỷ đồng (thu từ thủy điện, nước sạch, công nghiệp, du lịch sinh thái là hơn 3.133 tỷ đồng; thu từ dịch vụ hấp thụ và lưu giữ carbon của rừng là 997,03 tỷ đồng)…
Việc ứng dụng khoa học, công nghệ trong lâm nghiệp cũng có bước phát triển mạnh, nhiều đề tài nghiên cứu đã thực sự đóng góp và áp dụng vào thực tiễn sản xuất. Hợp tác quốc tế về lâm nghiệp phát triển cả về chiều rộng và chiều sâu, qua đó tăng cường hợp tác phát triển sản xuất và thúc đẩy thị trường xuất khẩu lâm sản.
Vẫn còn tồn tại những khó khăn
Bên cạnh những kết quả đạt được, năm 2023, do ảnh hưởng của hiện tượng El Nino, thời tiết diễn biến bất thường, nắng nóng khô hanh kéo dài nên nguy cơ cháy rừng luôn ở mức cao. Theo đó, tồn tại những điểm nóng về phá rừng, mua bán, vận chuyển lâm sản trái phép ở một số địa phương, nhất là khu vực Tây Bắc, Tây Nguyên, Nam Trung bộ. Thực trạng lực lượng chuyên trách bảo vệ rừng bỏ việc, thôi việc xảy ra ở nhiều nơi, nhiều khu vực khó tuyển dụng lao động mới.
Kết cấu hạ tầng cho phát triển lâm nghiệp chưa được đầu tư đúng mức, nhất là tại các ban quản lý rừng, công ty lâm nghiệp hạ tầng cơ sở yếu kém, trang thiết bị, cơ sở vật chất phục vụ công tác nghiên cứu và sản xuất giống còn thiếu và lạc hậu.
Nền kinh tế thế giới tiếp tục gặp nhiều khó khăn, lạm phát cao tại một số quốc gia phát triển nên Chính phủ các nước đã ban hành nhiều chính sách thắt chặt tiền tệ, dẫn đến người tiêu dùng thắt chặt chi tiêu; xung đột Nga - Ukraine tiếp tục diễn biến phức tạp, kéo dài làm ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp... Người tiêu dùng tại thị trường Hoa Kỳ và EU đang thắt chặt chi tiêu đối với các sản phẩm không thiết yếu, trong đó có các sản phẩm gỗ.
Cùng với đó, chính sách bảo hộ của các quốc gia nhằm bảo hộ cho các sản phẩm, hàng hóa sản xuất trong nước, do vậy, đã ảnh hưởng tới thương mại sản phẩm gỗ của Việt Nam. Theo đó, xuất khẩu gỗ và lâm sản ước đạt 14,39 tỷ USD, giảm 15,8% so với năm 2022; trong đó, nhập khẩu ước đạt 2,191 tỷ USD. Toàn ngành xuất siêu ước đạt 12,199 tỷ USD.
Phát biểu tại Hội nghị, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Nguyễn Quốc Trị cho rằng, năm 2023 là năm có nhiều khó khăn, thách thức đối với ngành lâm nghiệp. Tuy nhiên, những kết quả đạt được đã góp phần giúp Bộ hoàn thành nhiệm vụ đã đề ra.
Bước sang năm 2024, Thứ trưởng Nguyễn Quốc Trị đề nghị, ngành lâm nghiệp quan tâm đến xây dựng văn bản quy phạm pháp luật, bảo đảm cơ chế chính sách được ban hành kịp thời. Đồng thời, cần dự báo tình hình xung đột kéo dài, thị trường xuất khẩu lâm sản còn khó đoán định, các yếu tố đầu vào, đầu ra của sản xuất còn nhiều biến động; để từ đó đưa ra mục tiêu về xuất khẩu lâm sản cụ thể, bám sát với tình hình thực tiễn.
Thứ trưởng cũng đề nghị, ngành lâm nghiệp cần tăng cường thực hiện tốt công tác chuyển đổi số nhằm giúp cho ngành nắm được thông tin kịp thời về biến động rừng, sản xuất lâm nghiệp…
