Ngày 27.12, Bộ Biên tập Tạp chí Cộng Sản phối hợp với Thành ủy Đà Nẵng tổ chức Hội thảo khoa học: "Mô hình chính quyền đô thị ở Việt Nam hiện nay - Thực tiễn thành phố Đà Nẵng”.
Ủy viên dự khuyết Trung ương Đảng, Chủ tịch HĐND thành phố Đà Nẵng Lương Nguyễn Minh Triết và Bí thư Đảng ủy, Phó Tổng Biên tập, Phụ trách Tạp chí Cộng sản PGS.TS Phạm Minh Tuấn đồng chủ trì hội thảo.
Dự hội thảo có hơn 150 đại biểu là các nhà lãnh đạo, quản lý thuộc các sở, ban, ngành của thành phố Đà Nẵng; các chuyên gia, nhà nghiên cứu thuộc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Tạp chí Cộng sản, Viện Khoa học xã hội Việt Nam, Học viện Cán bộ thành phố Hồ Chí Minh, Đại học Quốc gia thành phố Hồ Chí Minh, Đại học Đà Nẵng, Đại học Huế...
Theo Phó Tổng Biên tập, Phụ trách Tạp chí Cộng sản PGS.TS Phạm Minh Tuấn, kể từ khi đất nước được đổi mới (năm 1986), bên cạnh nhiệm vụ đổi mới về kinh tế, Đảng và Nhà nước cũng tập trung tiến hành đổi mới trong lĩnh vực chính trị, nổi bật là hệ thống định chế, tổ chức và hoạt động của chính quyền địa phương.
Trong đó, vấn đề xây dựng chính quyền đô thị, như một hình thức chính quyền địa phương được thành lập ở các đô thị lớn (khác với chính quyền nông thôn) trở thành yêu cầu khách quan, tất yếu; Hướng tới bảo đảm việc nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động của hệ thống chính trị, sự quản lý nhà nước, phục vụ tốt hơn nữa nhu cầu của người dân, đáp ứng yêu cầu phát triển đô thị bền vững và hội nhập quốc tế trong bối cảnh mới.
PGS.TS Phạm Minh Tuấn nhìn nhận, từ khi thực hiện thí điểm đến nay, chính quyền đô thị tại các thành phố lớn (Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh và Đà Nẵng) từng bước được tiến hành đồng bộ, hoàn thiện, thống nhất về thể chế, chức năng, nhiệm vụ, tổ chức bộ máy, cơ chế hoạt động. Chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức ngày càng được nâng lên, đáp ứng yêu cầu của công cuộc xây dựng phát triển đất nước trong bối cảnh mới.
Tuy nhiên, quá trình tổ chức và hoạt động của chính quyền đô thị vẫn còn một số khó khăn, vướng mắc như: tình trạng di cư tự do, gia tăng dân số đô thị, biến đổi khí hậu, kết cấu hạ tầng lạc hậu, quá trình đô thị hóa nhanh chóng, chính sách chồng chéo, cải cách hành chính chậm so với yêu cầu phát triển, thẩm quyền ra quyết định những vấn đề cấp bách chưa thật rõ...
Bên cạnh đó, chức năng, nhiệm vụ của bộ máy chính quyền đô thị chưa được điều chỉnh, cải cách cho phù hợp với vai trò của các cấp chính quyền địa phương trong điều kiện phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Tổ chức bộ máy chính quyền đô thị còn nhiều tầng nấc, nhiều đầu mối, chưa bảo đảm sự tập trung, thống nhất, phân tán quyền lực, cũng như các nguồn lực.
PGS.TS Phạm Minh Tuấn dẫn chứng, khi thực hiện chuyển ngân sách quận, phường từ một cấp ngân sách thành đơn vị dự toán thì việc áp dụng văn bản quy phạm pháp luật hiện hành về ngân sách nhà nước chưa có quy định, nên việc thực hiện còn nhiều lúng túng.
Đối tượng giám sát trực tiếp của HĐND thành phố nhiều hơn, chức năng, nhiệm vụ của các Ban HĐND tăng thêm trong khi số lượng đại biểu không thay đổi, dẫn đến việc tiếp nhận ý kiến giữa đại biểu dân cử với cử tri, người dân có phần ít sâu rộng, cụ thể hơn so với trước…
Phát biểu tại hội thảo, Chủ tịch HĐND thành phố Đà Nẵng Lương Nguyễn Minh Triết cho biết, sau gần ba năm thực hiện thí điểm, mô hình chính quyền đô thị tại Đà Nẵng (không tổ chức HĐND quận, phường) đã bước đầu phát huy được nhiều tính ưu việt. Theo kết quả khảo sát, hơn 80% người dân đồng thuận với chủ trương thực hiện thí điểm tổ chức mô hình chính quyền đô thị trên địa bàn thành phố.
“Bên cạnh những kết quả đạt được, quá trình triển khai thực hiện thí điểm mô hình chính quyền đô thị trên địa bàn thành phố đã gặp phải một số khó khăn, lúng túng ban đầu về cơ chế quản lý tài chính - ngân sách, chế độ công vụ của cán bộ phường chưa thống nhất với công chức phường, quy định về tổ chức bộ máy của quận chưa linh hoạt với đặc thù từng quận... Một số cơ chế, chính sách đặc thù chưa triển khai, đang trong giai đoạn đề xuất hoặc chưa thực sự phát huy hiệu quả.
Do vậy, trên cơ sở kết quả sơ kết 3 năm triển khai thực hiện thí điểm, thành phố Đà Nẵng đã đề xuất sửa đổi và đã được Quốc hội thống nhất tại Nghị quyết Kỳ họp thứ 6 vừa qua về chủ trương điều chỉnh, bổ sung Nghị quyết số 119. Theo đó, Đà Nẵng sẽ đề xuất cấp thẩm quyền các cơ chế, chính sách nhằm khắc phục những vướng mắc, bất cập cũng như các điều kiện để triển khai hiệu quả tổ chức mô hình chính quyền đô thị trên địa bàn thành phố trong thời gian tới”, Chủ tịch HĐND thành phố Đà Nẵng Lương Nguyễn Minh Triết cho hay.
Hội thảo khoa học lần này tập trung làm rõ 4 nhóm vấn đề cụ thể, gồm:
Thứ nhất, làm rõ hơn các vấn đề lý luận về xây dựng chính quyền đô thị hiện nay ở Việt Nam; kinh nghiệm quốc tế; cơ sở pháp lý, chính trị, kinh tế - xã hội của việc thực hiện chính quyền đô thị.
Thứ hai, làm rõ quá trình thí điểm thực hiện chính quyền đô thị ở một thành phố hơn 2,5 năm qua. Chỉ rõ những thành công, hạn chế của quá trình này. Đánh giá tác động của áp dụng chính quyền đô thị đối với môi trường ổn định, phát triển tại các địa phương, trong đó có thành phố Đà Nẵng.
Thứ ba, làm rõ những yêu cầu, nhiệm vụ mới đặt ra trong việc tiếp tục thực hiện xây dựng mô hình chính quyền đô thị ở Việt Nam nói chung và thành phố Đà Nẵng nói riêng trong bối cảnh hiện nay.
Thứ tư, làm rõ những nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu nhằm xây dựng, hoàn thiện, nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của chính quyền đô thị ở nước ta trong giai đoạn hiện nay và thực tiễn thành phố Đà Nẵng.
