Với câu hỏi này, Luật sư Nguyễn Văn Điệp (Đoàn Luật sư TP. Hà Nội) tư vấn như sau:
Thuế thu nhập cá nhân (TNCN) với người trúng xổ số hiện nay
Khoản 6, Điều 3; Điều 15; Khoản 2, Điều 21; Điều 23 Luật Thuế thu nhập cá nhân 2007 quy định:
Thu nhập từ trúng thưởng, bao gồm: Trúng thưởng xổ số; Trúng thưởng trong các hình thức khuyến mại; Trúng thưởng trong các hình thức cá cược; Trúng thưởng trong các trò chơi, cuộc thi có thưởng và các hình thức trúng thưởng khác.
Thu nhập chịu thuế từ trúng thưởng là phần giá trị giải thưởng vượt trên 10 triệu đồng mà đối tượng nộp thuế nhận được theo từng lần trúng thưởng.
Thuế suất đối với thu nhập từ trúng thưởng: 10%.
Thời điểm xác định thu nhập chịu thuế từ trúng thưởng là thời điểm tổ chức, cá nhân trả thu nhập cho đối tượng nộp thuế.
Từ khi Việt Nam xuất hiện mô hình trả thưởng của xổ số điện toán Vietlot, có ý kiến cho rằng, cần nghiên cứu để có quy định thu thuế TNCN đối với người trúng thưởng loại hình này phù hợp hơn với lý do tỷ lệ đóng thuế ở Việt Nam quá ít so với các nước, ví dụ những người trúng độc đắc ở Mỹ... Vì vậy, cần thiết sửa đổi thuế suất đối với thu nhập từ trúng thưởng cho phù hợp.
Thuế TNCN với người trúng xổ số ở Mỹ
Tại Mỹ, thu nhập từ trúng xổ số ròng được coi là thu nhập chịu thuế thông thường, vì vậy, đối với nguồn thu nhập này, cá nhân chịu mức thuế suất ban đầu là 25%, phần còn lại sẽ được nộp bổ sung khi quyết toán thuế theo biểu thuế suất lũy tiến (mức thuế suất cao nhất là 37%).
Romania cũng áp mức thuế suất thuế TNCN 25%, Ba Lan là 10%, Italy là 6%, còn Hy Lạp quy định áp thuế suất thuế TNCN đối với tiền thưởng từ các trò chơi xổ số, các trò chơi ngẫu nhiên, cá cược bóng đá là 10%…
Tại Philippines, người trúng thưởng với mức thưởng dưới 10,000 PHP áp dụng mức thuế lũy tiến; trên 10.000 PHP áp dụng mức thuế suất 20%.
Ở các nước mà các trò chơi cá cược bị cấm như Trung Quốc và Ấn Độ, bất kỳ khoản tiền thưởng nào từ hoạt động cờ bạc đều được coi là bất hợp pháp.
Ngoài ra, ở Ấn Độ, tiền nhận được từ trúng xổ số, trò chơi truyền hình, câu đố ô chữ, đua ngựa… được xem như là các khoản thu nhập từ các nguồn khác.
Theo Luật thuế thu nhập, toàn bộ thu nhập từ các nguồn trên sẽ bị đánh thuế với mức thuế suất 30% cùng với một số loại phí, phụ phí. Điều này có nghĩa tổng mức thuế do trúng thưởng có thể lên tới 35,53% tùy thuộc vào loại thuế thu nhập.
Đề xuất tăng thuế với người trúng xổ số
Đề xuất này được nêu trong dự thảo Tờ trình Đề nghị của Chính phủ về Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2024; điều chỉnh Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2023.
Cụ thể, đề xuất sửa đổi thuế suất lũy tiến đối với thu nhập từ trúng thưởng theo mức lũy tiến, điều tiết ở mức thuế suất cao đối với phần thu nhập cao hơn thay cho một mức thuế suất như hiện hành.
Mức thuế suất cụ thể cần được nghiên cứu, đánh giá kỹ lưỡng, đảm bảo phù hợp với bối cảnh trong nước cũng như thông lệ quốc tế.
Việc sửa đổi thuế suất lũy tiến đối với thu nhập từ trúng thưởng sẽ góp phần điều tiết hợp lý thuế TNCN đối với thu nhập từ trúng thưởng, qua đó hỗ trợ cho quá trình tái cơ cấu lại ngân sách nhà nước theo các mục tiêu và định hướng đã đề ra.
Tuy nhiên, có thể có sự phản ứng của những người trúng thưởng ở mức cao nhưng khả năng này cũng ít xảy ra.
