Theo thống kê của Bộ GD-ĐT, năm 2022, cả nước có 521.263 thí sinh nhập học vào các trường đại học. Trong đó, khối ngành Kinh doanh và Quản lý có tỷ lệ thí sinh trúng tuyển, xác nhận nhập học cao nhất (24,54%), gấp đôi khối ngành xếp ở vị trí thứ hai (khối ngành Máy tính và Công nghệ thông tin, chiếm 11,79%). Điều này cho thấy sức hút của các ngành kinh tế vẫn duy trì ổn định qua từng năm.

Vậy cơ hội việc làm của nhân lực khối ngành kinh tế trong thời gian tới thế nào, nhất là trong thời đại công nghệ số hiện nay?  Những ngành học kinh tế nào có nhiều tiềm năng phát triển?

Báo Đại biểu Nhân dân đã có cuộc trò chuyện với PGS.TS Bùi Huy Nhượng, Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Kinh tế Quốc dân để tìm hiểu rõ hơn về vấn đề trên.

Ngành học kinh tế nào nhiều tiềm năng phát triển?

- Thưa PGS.TS Bùi Huy Nhượng. Trong thời đại công nghệ số hiện nay, nhất là sau khi ChatGPT xuất hiện có ảnh hưởng nhiều tới việc làm của nhân lực trong khối ngành kinh tế hay không?

PGS.TS Bùi Huy Nhượng: Trong thời gian vừa rồi, trên các phương tiện thông tin đại chúng, báo chí có nói rất nhiều đến công cụ ChatGPT. Có rất nhiều quan điểm cho rằng, Chat GPT có thể ảnh hưởng đến việc làm nói chung, thậm chí có người còn cho rằng ChatGPT sẽ thay thế con người.

Theo quan điểm của tôi, ChatGPT chắc chắn sẽ có ảnh hưởng một phần đến thế giới việc làm và có lẽ ảnh hưởng nhiều hơn đối với các lao động giản đơn. Các ngành trong khối kinh tế cũng không nằm ngoài sự ảnh hưởng này.

Triết lý đào tạo của Trường Đại học Kinh tế quốc dân là “Kiến tạo con đường thông minh để mỗi người trở thành phiên bản tốt nhất của chính mình, mang lại giá trị cho cộng đồng”.

Trên cơ sở triết lý đào tạo đó, chúng tôi đã xác định rõ mục đích đào tạo, nội dung đào tạo và phương châm đào tạo. Từ đó, cung cấp cho sinh viên khả năng phân tích, phản biện, khả năng về tư duy đổi mới và cung cấp các kiến thức chuyên sâu về kinh tế, quản lý, quản trị kinh doanh.

Vì vậy, tôi cho rằng công cụ ChatGPT có thể có ảnh hưởng một phần đến các ngành khối kinh tế, tuy nhiên sẽ không thể thay thế hoàn toàn nhân lực khối kinh tế, quản lý và quản trị kinh doanh.

Nếu các bạn sinh viên muốn hạn chế sự ảnh hưởng của ChatGPT, cách tốt nhất là tích cực học tập, trau dồi kiến thức để trang bị cho mình một khả năng nền tảng vững vàng. Khi có khả năng phân tích, tư duy, phản biện, chúng ta cũng có thể sử dụng công cụ ChatGPT để hỗ trợ một phần trong công việc của mình. Như vậy, tôi nghĩ rằng hiệu quả công việc, kết quả công việc sẽ tốt hơn.

- Theo ông, trong khối ngành kinh tế hiện nay, những ngành học nào có nhiều tiềm năng phát triển và tạo nhiều cơ hội việc làm cho người lao động trong tương lai?

PGS.TS Bùi Huy Nhượng: Với Trường Đại học Kinh tế quốc dân, trong thời gian qua, chúng tôi có một số ngành truyền thống đã khẳng định được chất lượng nguồn nhân lực và đã được thế giới việc làm chấp nhận.

Tuy nhiên, trong xu hướng thời đại số và cách mạng công nghiệp 4.0 hiện nay, theo tôi, một số ngành có tính chất liên ngành, xuyên ngành, các ngành tích hợp các chứng chỉ tiếng Anh quốc tế và đào tạo bằng tiếng Anh sẽ đem đến nhiều lợi thế hơn cho sinh viên khi tốt nghiệp ra trường và tìm kiếm việc làm.

Tránh chỉ lựa chọn ngành nghề theo xu thế “hot trend”

- Vậy trong quá trình chọn ngành học nói chung và chọn các ngành học của Trường Đại học Kinh tế Quốc dân nói riêng, thí sinh cần quan tâm tới những yếu tố nào? Làm thế nào để xác định ngành học này có phù hợp với bản thân các bạn hay không, thưa ông?

PGS.TS Bùi Huy Nhượng: Tôi nghĩ rằng khi lựa chọn ngành nghề để theo học, thí sinh phải có sự cân nhắc toàn diện và dựa vào nhiều yếu tố khác nhau. Trước hết, phải tìm hiểu kỹ về chương trình đào tạo của ngành mà mình yêu thích, xem các thông tin về môn học, về nội dung đào tạo, về các chuẩn đầu ra,...

Thứ hai, các bạn phải cân nhắc dựa vào năng lực của bản thân mình, cũng như định hướng nghề nghiệp trong tương lai. Tôi có lời khuyên là thí sinh tránh lựa chọn ngành nghề chỉ vì chạy theo xu thế “hot trend”. Có một thực tế, nhiều bạn trẻ chỉ lựa chọn ngành nghề theo trào lưu, nhưng chưa thực sự yêu thích hoặc không có năng lực phù hợp để theo học.

Ví dụ, Trường Đại học Kinh tế Quốc dân có các chương trình giảng dạy hoàn toàn bằng tiếng Anh, sử dụng giáo trình nước ngoài, tài liệu nước ngoài. Nếu các bạn không có năng lực tiếng Anh tốt mà lại lựa chọn chương trình này, để theo học được sẽ là điều rất khó khăn.

Thứ ba, thí sinh cũng cần quan tâm đến mức học phí của từng chương trình. Hiện nay, tại Trường Đại học Kinh tế Quốc dân có 60 ngành và chương trình đào tạo khác nhau với mức học phí khác nhau. Tùy thuộc vào điều kiện của mỗi gia đình mà chúng ta lựa chọn những ngành học cho phù hợp.

Tôi nhấn mạnh lại rằng, việc lựa chọn ngành nghề đòi hỏi các bạn có một sự cân nhắc kỹ, phân tích, tổng hợp nhiều yếu tố, từ đó lựa chọn cho mình một ngành học phù hợp nhất với năng lực, với sở trường và điều kiện của bản thân.

Đăng ký các nguyện vọng thế nào để tăng cơ hội đỗ vào Trường Đại học Kinh tế Quốc dân?

- Với các bạn thí sinh rất yêu thích Trường Đại học Kinh tế Quốc dân và xác định sẽ đăng ký các nguyện vọng xét tuyển vào nhà trường trong năm nay, ông có thể tư vấn tới thí sinh, các bạn nên làm thế nào để tăng tối đa cơ hội trúng tuyển vào trường?

PGS.TS Bùi Huy Nhượng: Những năm qua, kinh nghiệm của chúng tôi cho thấy rằng, sau mỗi lần nhà trường công bố điểm xét tuyển, rất nhiều phụ huynh và đặc biệt là các bạn thí sinh buồn bã vì đã đăng ký nguyện vọng chưa đúng cách.

Lẽ ra, với số điểm đó, các bạn đã trúng tuyển vào Trường Đại học Kinh tế Quốc dân. Tuy nhiên, do cách thức đăng ký hồ sơ chưa phù hợp và tôi nghĩ rằng do các bạn thiếu kinh nghiệm nên đã không thể đỗ vào trường.

Để tăng tối đa cơ hội trúng tuyển vào Trường Đại học Kinh tế Quốc dân, tôi khuyên có một số điểm lưu ý thí sinh khi đăng ký xét tuyển.

Nguyên tắc thứ nhất, nên đăng ký càng nhiều ngành, càng nhiều chương trình hay nói tắt là càng nhiều nguyện vọng thì cơ hội đỗ vào Trường Đại học Kinh tế Quốc dân càng cao. Bởi trường hiện nay xét tuyển theo ngành, điểm chuẩn theo từng ngành và chương trình đào tạo. Chúng ta chưa thể biết mình sẽ đạt được kết quả thế nào, nên nếu các bạn xác định vào trường, lời khuyên của tôi là nên đăng ký tối đa các nguyện vọng được phép.

Thứ hai, thứ tự các nguyện vọng nên đặt theo nguyên tắc: những nguyện vọng yêu thích nhất, ngành nghề yêu thích nhất đặt lên trên cùng, lần lượt theo thứ tự từ trên xuống dưới. Theo nguyên tắc này, nếu các bạn đủ điểm trúng tuyển vào một ngành nào đó xếp ở những vị trí phía trên, các ngành xếp sau sẽ không được xét tuyển tiếp.

Thứ ba, nhà trường cho phép sinh viên sử dụng nhiều phương thức xét tuyển khác nhau để đăng ký đồng thời. Do đó, thí sinh nếu có thể xét tuyển bằng nhiều phương thức, hãy tận dụng tối đa cơ hội mình có.

Ví dụ, bạn có vừa có chứng chỉ tiếng Anh, vừa có chứng chỉ SAT, vừa có chứng chỉ thi đánh giá năng lực của Đại học Quốc gia Hà Nội, đánh giá tư duy của Đại học Bách khoa Hà Nội thì nên sử dụng đồng thời các phương thức khác nhau để xét tuyển. Như vậy, cơ hội trúng tuyển của các bạn sẽ cao hơn.

Một lời khuyên quan trọng tôi muốn nhắc nhở thí sinh là tại thời điểm này, chúng ta vẫn nên tiếp tục tập trung vào việc học tập để làm sao đạt được kết quả cao nhất trong kỳ thi tốt nghiệp THPT sắp tới.

Năm nay, tổng chỉ tiêu tuyển sinh dành cho phương thức xét tuyển dựa vào điểm thi tốt nghiệp THPT của Trường Trường Đại học Kinh tế Quốc dân là 25%. Tuy nhiên, nếu dựa vào tất cả các phương thức xét tuyển của Trường Đại học Kinh tế Quốc dân cũng như các tổ hợp xét tuyển thì có thể thấy: 55% số chỉ tiêu của nhà trường vẫn là xét tuyển dựa trên điểm thi tốt nghiệp THPT (bao gồm cả 2 nhóm xét tuyển kết hợp có kết hợp với điểm thi tốt nghiệp THPT).

Điều đó chứng tỏ rằng, điểm thi tốt nghiệp THPT vẫn có một vai trò quan trọng trong việc xét tuyển vào Trường Đại học Kinh tế Quốc dân.

- Xin trân trọng cảm ơn PGS.TS Bùi Huy Nhượng!