Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đánh giá cao chuyến thăm, làm việc của Chủ tịch JBIC kiêm Cố vấn đặc biệt Meadea Tadashi và các cuộc trao đổi hiệu quả với lãnh đạo Chính phủ, Ban Kinh tế Trung ương và một số bộ ngành của Việt Nam. Trong bối cảnh hai nước đang kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao (1973 - 2023), Chủ tịch Quốc hội cho rằng, chuyến thăm và các nội dung làm việc lần này góp phần thúc đẩy và làm sâu sắc hơn nữa quan hệ hai nước.
Chủ tịch JBIC Maeda Tadashi bày tỏ vui mừng được gặp lại Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ sau chuyến thăm Việt Nam vào tháng 7.2022; cho biết, sau chuyến thăm đã nhận nhiệm vụ làm cố vấn triển khai các sáng kiến của Thủ tướng Nhật Bản liên quan đến việc thúc đẩy trung hoà cacbon, do đó, chuyến thăm Việt Nam lần này ngoài lãnh đạo JBIC còn có đại diện các cơ quan quản lý của Nhật Bản.
Tại các cuộc họp của G20 trong năm 2022, Nhật Bản đã đề xuất sáng kiến Cộng đồng phát thải bằng 0 Châu Á (AZEC); Khối G7 cũng đang tập trung triển khai sáng kiến về chuyển đổi năng lượng công bằng (JETP). Chia sẻ một số thông tin về hai sáng kiến này và các hoạt động triển khai cụ thể của Nhật Bản, Chủ tịch JBIC cũng nhận định, JETP chủ yếu tập trung phát triển các nguồn năng lượng tái tạo trong khi lại chưa đưa vào nội dung trọng tâm về nghiên cứu ứng dụng, nâng cao các nguồn năng lượng hoá thạch, khí hoá lỏng, khí thiên nhiên...
Cùng với đó, cơ chế tài chính theo sáng kiến JETP hiện cũng chưa đủ rõ ràng, các con số cam kết trong JETP chủ yếu được từng quốc gia đưa ra trên cơ sở tình hình cụ thể của mình. Các tổ chức tài chính thực hiện JETP cũng rất hạn chế cho vay, đầu tư các dự án năng lượng hoá thạch. Nhiều cơ chế tài chính hiện nay cũng đang gặp khó khăn trong các hoạt động cho vay.
Trong bối cảnh đó, ông Meadea Tadashi cho biết, để triển khai thực hiện JETP, JBIC đã cam kết khoản hỗ trợ 300 triệu USD qua Ngân hàng Vietcombank để thực hiện các dự án năng lượng tái tạo. Nhật Bản cũng cam kết cho vay với mức lãi suất bằng 0 hoặc lãi suất rất thấp với điều kiện cho vay tốt hơn.
Đối với sáng kiến AZEC, ông Meadea Tadashi nêu rõ, hiện đang được phía Nhật Bản triển khai rất tích cực. Trong chuyến thăm, làm việc tại Việt Nam lần này, phía Nhật Bản đã đề xuất và mong muốn phía Việt Nam sớm thành lập nhóm công tác chung triển khai AZEC để có các kế hoạch, hành động cụ thể. Bên cạnh đó, với vị trí địa lý rất quan trọng của Việt Nam, Nhật Bản và Mỹ, Australia cũng sẽ có sự phối hợp, hỗ trợ Việt Nam khắc phục hậu quả của biến đổi khí hậu, Nhật Bản đã thành lập khuôn khổ để hỗ trợ Việt Nam về vấn đề này.
Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cảm ơn những chia sẻ của ông Meadea Tadashi về những vấn đề quan trọng hiện nay, đặc biệt là chuyển đổi năng lượng. Chủ tịch Quốc hội nêu rõ, chuyển đổi năng lượng là quá trình tất yếu, khách quan, đảm bảo mục tiêu phát triển bền vững và mang tính chất toàn cầu mà không nước nào đứng ngoài cuộc được. Xuất phát từ quan điểm đó, tại Hội nghị COP26, Việt Nam đã cam kết mạnh mẽ với cộng đồng quốc tế về việc đạt phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050.
Nhấn mạnh vấn đề bảo đảm an ninh năng lượng trong tiến trình chuyển đổi năng lượng, Chủ tịch Quốc hội cho rằng, nhiều diễn đàn quốc tế hiện mới chủ yếu đề cập đến chuyển đổi năng lượng mà chưa đề cập đến an ninh năng lượng, cân đối năng lượng - cân đối vĩ mô có thể xếp lên hàng đầu.
Khẳng định lại quan điểm chuyển đổi năng lượng phải là quá trình chuyển đổi công bằng, đảm bảo hài hòa lợi ích - chi phí không chỉ phải đối với Nhà nước mà còn với người tiêu dùng và cả các nhà đầu tư, các doanh nghiệp, Chủ tịch Quốc hội cho rằng, nếu theo đuổi chuyển đổi năng lượng mà gây ra bất ổn cho kinh tế vĩ mô, đặc biệt trong đời sống xã hội thì việc chuyển đổi sẽ không đạt mục tiêu.
Cùng với đó, theo Chủ tịch Quốc hội, chuyển đổi năng lượng phải đảm bảo tính khả thi và phù hợp với tình hình thực tiễn của mỗi quốc gia, không chỉ cần quan tâm đến các dự án về nguồn điện mà còn phải chú trọng các dự án về truyền tải điện.
Chủ tịch Quốc hội cũng nêu rõ, vì chuyển đổi năng lượng là vấn đề toàn cầu, nên các nước đang phát triển như Việt Nam phải có sự hỗ trợ từ cộng đồng quốc tế về 3 nội dung quan trọng là: xây dựng hệ thống thế chế, chính sách, pháp luật; công nghệ và kỹ thuật; tài chính. Nếu không có những sự hỗ trợ này, các nước như Việt Nam rất khó khăn trong việc thực hiện chuyển đổi năng lượng.
Cho biết Việt Nam đánh giá cao sáng kiến AZEC của Thủ tướng Kishida, Chủ tịch Quốc hội cũng chia sẻ, nội dung của sáng kiến này có nhiều điểm phù hợp với tình hình cụ thể và mục tiêu mà Việt Nam đang thực hiện. Hiện nay, Việt Nam cũng đang nỗ lực triển khai các hợp tác cụ thể với Nhật Bản trong khuôn khổ sáng kiến này.
Đồng ý với Chủ tịch JBIC về việc cần sớm thành lập nhóm công tác chung để triển khai AZEC là cần thiết, Chủ tịch Quốc hội cũng lưu ý, cần làm rõ nội hàm, cơ chế vận hành, mối quan hệ đối tác Việt Nam - Nhật Bản trong thực hiện sáng kiến; các thành viên các cơ quan của Quốc hội Việt Nam cũng sẵn sàng tham gia nhóm công tác.
Trong bối cảnh tình hình toàn cầu hiện đang có những diễn biến và thay đổi nhanh chóng, Chủ tịch Quốc hội cũng đề nghị, Việt Nam và Nhật Bản nên có những hợp tác thực chất hơn nữa để duy trì, gây dựng và phát triển các chuỗi cung ứng mang tính chiến lược, trong đó, chuỗi cung ứng về năng lượng rất quan trọng. Hai nước có nhiều tiềm năng trong phát triển điện sinh khối; hợp tác chuyển đổi nhà máy năng lượng than thành năng lượng sinh khối theo lộ trình nhất định; hợp tác trong chuỗi cung ứng dự án liên quan đến năng lương khí; hợp tác phối hợp phát triển năng lượng điện gió, điên mặt trời thích hợp với biến đổi khí hậu của Việt Nam và châu Á...
Chia sẻ các phân tích, lưu ý và đề xuất của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ, Chủ tịch JBIC cho rằng, khi thành lập Nhóm công tác chung sẽ cụ thể hoá các vấn đề này.
