Hai ba ngày, mụ qua hết lượt xóm núi, nghe được bao nhiêu chuyện. Cái Gái sắp lấy chồng Đài Loan, phải vay nợ đi xóa vết ve mắt. Ai ngờ phẫu thuật thẩm mỹ xong, hôn phu Đài Loan đã kịp về nước với cô vợ khác. Thằng Tí ra trường lái xe, bán nửa mảnh vườn lấy tiền nộp công ty ký quỹ hợp đồng. Người chủ mới khu vườn đào móng xây nhà, đào trúng được một hũ bạc hoa xòe, giá trị gấp mấy mươi lần tiền mua vườn. Thằng Tí chết đắng. Cô Bân giặt chăn ga cho một nhà hàng ngoài biển, đêm hôm nọ vớ được hai trăm đô la khách đánh rơi, bị gã chủ lột hết, lại còn vu cho ăn cắp. Cô Bân ức quá treo cổ tự tử. May có đứa con la làng đến cứu...
Gì chứ nhặt chuyện viết thì ối. Nhưng xem ra lũ mọt ngăn kéo quyết giữ cây bút mụ lại. Này mụ, đừng dại. Thừa hơi chẳng nói với mày. Mai tao đi cày tao nói với trâu...
Và dù có những bi kịch nhỏ bé ấy, chốn sơn khê của mụ vẫn rất lý tưởng, không khiến người ta khiếp đảm. Đâu có như cái đêm hãi hùng nọ...
Đêm ấy... Ngôi nhà mụ nằm trong ngõ nhỏ một khu cán bộ văn hóa cấp xoàng ngày xưa, gần trung tâm thành phố, trước kia có giá lắm. Giờ cư dân tạp nham, đi ra ngõ vẫn phải nhìn xuống chân tránh bao cao su vứt bừa bãi. Mụ ít khi ra cổng, chỉ ru rú tại nhà. Ấy bởi thỉnh thoảng gặp mấy quý tử hàng xóm mình trần trùng trục, đầu cạo trắng hếu, một bên tai đeo vòng bạc, trợn mắt nhìn mình, nửa chào hỏi lại nửa như đe dọa, mụ thấy ngán lắm. Còn may cả khu toàn nhà nghèo, chưa xảy điều gì nghiêm trọng, ngoại trừ vài chiếc xe đạp mất cắp, vài bộ quần áo phơi hớ hênh bị bay hơi. Và nhà nào biết nhà nấy, không ai nhòm ngó ai. Bà ăn thịt voi hay đi cấp cứu cũng mặc xác bà.
Đêm ấy mụ vừa chợp ngủ thì tiếng la hét rầm rĩ ngay ngoài cửa khiến mụ run cầm cập, ngồi bật dậy. Sao thế? Sao có tiếng kêu la đau đớn lẫn tiếng đánh đập huỳnh huỵch thế? Mụ luýnh quýnh chạy ra bật đèn ngoài hiên, mở cửa nhìn. Khung sắt cửa ngõ vẫn đóng nên mụ không lo lắm. Nhưng cảnh tượng chứng kiến khiến tim mụ muốn rụng xuống. Ba thằng thanh niên lực lưỡng của khu ngõ, những thằng đeo khuyên tai, cánh tay cuồn cuộn nổi hình đại bàng, chúng cùng hai gã trung tuổi làm nghề thu mua chó, kẻ giữ người đánh một thanh niên gày gò ốm o đang kêu la van lạy như tế sao.
- Ôi giời ơi, con van các ông, con chết mất.
- Mẹ mày, chúng ông quyết đánh chết mày, không đưa đi đâu cả.
- Ối bà con ơi, cứu con với, con có làm gì đâu.
- Này cứu này, này cứu này!
Mụ níu lấy chấn song cửa, gào toáng cho những người đang hờ hững đứng xúm lại xem quanh đó.
- Các ông các bà can họ đi chứ. Giời ơi, đánh chết người ta kìa!
Nhưng tất cả giương mắt nhìn mụ lặng thinh. Một thằng đeo khuyên tai chắc còn nể mụ vì ở ngay cạnh nhà, vẫn thường nhờ vả, dừng tay quay nhìn mụ trừng trừng, quát:
- Bà vào nhà đi, không liên can gì đến bà, đừng rách việc!
Mụ sợ đến mức giọng run rẩy líu lại, nhưng cố van nài:
- Nó tội gì các anh giải nó lên đồn công an, chứ đánh hội đồng thế kia nó chết mất.
- Đêm hôm lảng vảng đến đây không ăn trộm thì làm gì? Khu này mới mất xe tối hôm nọ, bà không biết hả? Việc gì phải giải đi đâu!
Gã thanh niên bị đánh thấy có người lên tiếng can thiệp liền lấy hết sức tàn hét lên:
- Con không ăn trộm... Con đi tìm nhà người quen, lạc vào khu này thôi. Con lạy các ông các bà...
Gã chưa kịp nói hết câu đã bị một thằng to khỏe nhất bọn bóp cổ ằng ặc, đập đầu vào tường.
Mụ rú lên khi thấy máu me vọt ra. Gã thanh niên héo rũ như tàu lá úa, ngã xuống bất tỉnh.
... Hôm sau mụ ra ngoài chợ cóc, nghe người ta kháo nhau có một xác chết vô thừa nhận bị vứt ngay cạnh mương nước, vừa được mang đi.
Chấm hết. Ngay lập tức mụ khóa cửa lên trú ngụ ở nhà con gái. Chẳng biết có công an đến dò hỏi vụ việc ấy không. Vả nếu có, liệu mụ dám báo cho họ biết sự tình, chỉ mặt những thằng đeo khuyên bạc giết người ở cạnh nhà mụ? Xem ra mụ cũng như tất cả mọi người trong khu này đều sẽ im như thóc.
Mấy đêm liền mụ không ngủ được. Hơi có tiếng động lạ bên ngoài lập tức mụ chồm dậy hốt hoảng. Mụ hình dung đâu đó những gã thanh niên tiêm chích, cờ bạc, lang thang vạ vật từ những xóm nghèo ngoại ô, từ mảnh ruộng vườn khô cằn ra tỉnh làm cửu vạn, những sinh linh khốn khổ khốn nạn của Chúa, đang sống hết kiếp đọa đầy trước sự dửng dưng tàn bạo của đồng loại đô thị. Cuối cùng chúng sẽ bị vứt còng queo ở những bờ mương, xó rãnh thôi... Chúa ơi là Chúa, vậy Chúa lên thánh giá, chịu đóng đinh câu rút đỡ tội cho nhân thế, nhưng không dành chút ơn phước tí xíu nào phần những con chiên ghẻ ư?
Sau đêm ấy, mụ bị khủng hoảng thần kinh. Mụ nhớ lại từng dòng báo chí khiếp đảm đã đọc qua. Tội ác ngày càng... trẻ hóa! Hai đứa bé hơn mười tuổi giết chết bé năm tuổi vì muốn đòi tiền chuộc. Cháu thắt cổ bà, con đâm bố, thiếu nữ cứa cổ người tình... Thì đấy, người ta sẵn sàng đập chết một con người ngay trước mắt mụ, chẳng cần phải biết kẻ ấy có tội hay không. Chỉ vì họ mất cái xe, bộ quần áo đấy.
Và mụ quyết rời bỏ thành phố đi về chốn sơn khê hoang sơ sống nốt quãng đời còn lại. Chí ít cũng tránh được ưu phiền vì phải chứng kiến nỗi con người sống với nhau ngày càng dữ dằn, khốc liệt.
Mụ vẫn lấy làm may mắn đã không khó khăn khi mua được ngôi nhà xóm núi ở đây. Dù mấy ngày qua đôi vợ chồng chim bìm bịp biến mất khiến xóm núi lạnh lẽo hẳn đi, nhưng không sao, mụ sẽ mua một đôi chim cu gáy treo trước hiên thay thế chúng. Mụ hồ hởi nghĩ đôi bìm bịp chỉ đang ấp trứng đâu đó... Mong sao đời cứ bình yên đơn giản thế này thôi.
Nhưng hôm nay mới bảnh mắt đã thấy bà Thản, một người đàn bà xóm núi, khóc mếu bước thấp bước cao chạy đến nhà mụ.
- Bà ơi, bà cứu cháu mấy. Bà có chữ nghĩa, may ra bà cứu được mẹ con cháu. Bà viết cho cháu nó cái đơn, trình bày sao để cháu nhẹ bớt tội đi.
Tức chuyện thằng Tí, con rể bà Thản, chạy xe gạo chẳng may cán chết người. Giờ nó phải tường trình khai báo trước khi người ta đưa ra tòa.
- Bà cứ bảo nó sang đây kể đầu đuôi tôi nghe đã.
Thằng Tí sang, kể lại đầu đuôi câu chuyện bằng giọng ầng ậng nước mắt. Nó tránh đường cho xe cẩu, bị lạng tay lái, cán chết người đàn ông thồ xe rau. Nhưng mắc ở chỗ nó không giải thích được chuyện xe nó lùi lại, cán thêm lần thứ hai qua người nạn nhân.
- Bà viết hộ cháu, vì cuống quá đã mất trí, lùi xe lại. Liệu thế có được không hở bà?
- Cậu mất trí? Tội nghiệp ông ta. Giá cậu dừng lại kịp, có thể ông ấy không chết.
Tí im lặng một chút rồi nhìn thẳng vào mắt mụ, khẽ trả lời rất thành thực:
- Cháu phải làm thế chính vì biết ông ta vẫn còn ngắc ngoải. Lần thứ hai bị nghiến qua người, ông ta mới chết hẳn. Việc ấy nhiều người trông rõ rành rành... thành thử cháu phải khai thế nào cho thật khéo...
- Sao lại thế ?
- Theo luật, cán chết người chúng cháu phải đền có hăm nhăm triệu thôi bà ạ. Nhưng lỡ họ chỉ tàn tật, hay bán thân bất toại, mình phải chạy chữa đền bồi, thuốc thang nuôi nấng gấp mấy lần hăm nhăm triệu cơ.
Mụ đánh rơi cây bút. Người ta có thể tính toán như thế thật sao?
Ngay lúc mụ đang còn sởn cả chân tóc thì bất chợt nghe tiếng kèn đám ma réo rắt nổi lên. Từ khi về đây mụ chưa một lần thấy kèn đám ma. Mụ cứ nghĩ dân xóm núi lo hiếu sự qua quýt, không ai cầu kỳ cái chuyện kèn trống. Nhà nào lại đình đám thế?
Tí thấy mụ lắng tai nghe liền mau miệng kể:
- Nhà ông Thuấn, cái nhà xây đá ong cuối xóm vừa có đám bà ạ.
- Ai chết hở cậu?
- Chính ông Thuấn đấy. Ông ấy làm chức gì to lắm ở huyện, mắc chuyện tiền nong đất cát khó gỡ tội nên về nhà treo cổ tối hôm kia.
Giời ơi, chốn sơn khê thế này sao? Đây có còn là nơi người ta nghĩ chuyện ở ẩn không ?
*
* *
Những ngày tháng bảy mưa Ngâu buồn bã. Ngồi bên khung cửa sổ nhìn núi non mưa giăng giăng, mụ mơ màng chợt nhớ có người mách một mảnh đất tận Tân Sơn - Lục Ngạn, cũng núi, cũng suối, rất thơ mộng, nghe giới thiệu vậy. Nhưng biết sơn khê ấy có còn xịn hơn đây không?
Rồi mùa thu đến nhanh quá đi thôi. Trăng xóm núi thật dịu dàng trong vắt. Trăng núi thế chứ... Mùa thu gợi nhớ đến một đêm trăng sáng vằng vặc, có người đàn ông yêu dấu đã nồng nàn hỏi: em ơi, em làm vợ anh nhé? Người đàn bà run rẩy trong đêm, khẽ gật. Ôi những đêm tháng tám mùa thu năm xa xưa! Tại sao nó lẩn quất trở lại, hôi hổi như người ta mới sống ngày hôm trước? Nó khiến mụ lãng đãng trong kỷ niệm suốt mùa thu, không lòng dạ nào nghĩ đến chuyện gì khác.
Mùa đông qua đi vẫn thấy mụ trụ lại xóm núi. Cho đến khi cây gạo phía sau nhà nở hoa đỏ rực, thắp muôn vàn ngọn lửa giữa buổi sớm chưa dứt mưa xuân... Mụ đứng lặng, ngây người ngắm nó. Từ khi chuyển về chốn sơn khê, mụ chưa có dịp chứng kiến mùa hoa gạo nở, giờ nó bỗng đỏ bùng lên, đỏ thổn thức bên triền núi xanh yên tĩnh.
“Không, dù thế nào thiên nhiên xóm núi cũng nhân ái đến nỗi không cho ai dứt tình mà đi!’’
Mụ biết chắc mình không cầm lòng được, sẽ lại lôi bức toan trắng với hộp sơn dầu cất trong xó nhà, khai bút đầu xuân. Nao nức đầy tự tin! Với cây gạo mùa xuân, mụ không phải do dự né tránh các công trình phụ của những người đẹp...
