Nếu như năm 2008, toàn quốc có 39,7 triệu người tham gia BHYT, tỷ lệ bao phủ đạt 46,1% dân số, đến năm 2015 đạt tỷ lệ 74.87%, thì đến hết năm 2023 đạt tỷ lệ bao phủ 93,35% dân số (tương ứng với 93,6 triệu người tham gia BHYT). Đặc biệt, trong giai đoạn 2022 đến nay, mặc dù còn tồn tại một vài nguyên nhân dẫn đến khó khăn trong công tác phát triển đối tượng nhưng nhìn chung, diện bao phủ BHYT vẫn tăng hàng năm.
Hầu hết tất cả các nhóm người có thu nhập thấp, người nghèo, người yếu thế trong xã hội đều đã được tham gia BHYT; được ngân sách Nhà nước, ngân sách địa phương hoặc huy động từ các nguồn lực khác để đóng, hỗ trợ đóng BHYT.
Trên thực tế, hệ thống cơ sở y tế ngày càng được mở rộng. Hiện nay, cả nước có gần 13 nghìn cơ sở khám, chữa bệnh BHYT (gồm khoảng 2.897 cơ sở khám, chữa bệnh và gần 10.000 trạm y tế xã). Hệ thống khám, chữa bệnh BHYT được tổ chức từ trung ương đến địa phương, gồm cả các cơ sở công lập và ngoài công lập đã giúp người dân thuận lợi trong tiếp cận, sử dụng các dịch vụ khám, chữa bệnh BHYT.
Số lượt người có thẻ BHYT đi khám, chữa bệnh tăng qua từng năm. Trong 15 năm đã có trên 2.120 triệu lượt người khám, chữa bệnh BHYT. Năm 2023 có trên 174 triệu lượt khám, chữa bệnh BHYT (tăng gần 2 lần so với năm 2009) của trên 39 triệu người sử dụng thẻ BHYT.
Y tế cơ sở (gồm tuyến huyện và tuyến xã) chiếm 95% số cơ sở khám, chữa bệnh BHYT. Giai đoạn 2018 - 2023, số lượt khám, chữa bệnh tại tuyến y tế cơ sở chiếm khoảng gần 75% trong tổng số lượt khám, chữa bệnh BHYT; số chi khám, chữa bệnh BHYT tại tuyến này chiếm khoảng 34% tổng số chi khám, chữa bệnh BHYT. Qua đó, cho thấy vai trò quan trọng của y tế cơ sở trong việc khám chữa bệnh cho người tham gia BHYT ở tuyến đầu, góp phần nâng cao hiệu quả cung ứng dịch vụ y tế.
Trong 15 năm qua, quỹ BHYT đã chi trả gần 1 triệu tỷ đồng cho khám, chữa bệnh BHYT. Năm 2023, số chi khám, chữa bệnh BHYT từ quỹ BHYT khoảng 123 nghìn tỷ đồng, gấp 8 lần so với năm 2009. Quỹ BHYT đã thực sự trở thành nguồn tài chính quan trọng, góp phần chăm lo sức khỏe nhân dân.
Cùng với đó, mức chi trả BHYT và danh mục thuốc, vật tư y tế, dịch vụ kỹ thuật được quỹ BHYT chi trả ngày càng được mở rộng, đáp ứng nhu cầu khám, chữa bệnh của người bệnh BHYT. Nhiều loại thuốc đắt tiền, thuốc điều trị đích để chữa trị bệnh ung thư cũng được được đưa vào danh mục chi trả của BHYT. Các loại vật tư thay thế đắt tiền như khớp háng nhân tạo, stent động mạch… đã được quỹ BHYT chi trả hàng nghìn tỷ đồng mỗi năm.
Về mức chi trả, Luật BHYT sửa đổi năm 2014 đã tăng mức chi BHYT cho người thuộc hộ gia đình nghèo từ 95% lên 100%; người cận nghèo từ 80% lên 95%; nhóm bảo trợ xã hội cũng được quỹ BHYT chi trả 100% chi phí khám, chữa bệnh. Năm 2023, mức chi khám, chữa bệnh BHYT bình quân cho nhóm hưu trí là 6,3 triệu đồng/người; nhóm bảo trợ xã hội là 5 triệu đồng/người. Trong đó, mức đóng BHYT bình quân của các nhóm đối tượng là 1.3 triệu đồng/năm.
Đặc biệt, quy định về thông tuyến khám, chữa bệnh BHYT đã tạo thuận lợi rất lớn cho người tham gia BHYT. Từ năm 2016, người tham gia BHYT có thể đến bất kỳ bệnh viện tuyến huyện nào để khám, chữa bệnh và từ năm 2021, điều trị nội trú tại bất kỳ bệnh viện tuyến tỉnh nào trong cả nước đều được hưởng quyền lợi như đúng tuyến.
Có thể nói, Quỹ BHYT đã thực sự mang ý nghĩa chia sẻ rất lớn, giữa người khoẻ và người có bệnh, giữa người trẻ với người già, giữa người có thu nhập cao với người có thu nhập thấp. Thực tế những năm qua, ngoài việc chi trả chi phí khám, chữa bệnh thông thường, nhiều trường hợp người bệnh hiểm nghèo, bệnh hiếm… đã được Quỹ BHYT chi trả lên tới hàng tỷ đồng/năm.
Gần đây nhất, điển hình như trường hợp của bệnh nhân N.Q.T (19 tuổi, ở Thanh Hóa) mắc căn bệnh đặc biệt hiếm Pemphigus á u, sau hành trình 7 tháng điều trị tại Bệnh viện Bạch Mai được quỹ BHYT chi trả gần 800 triệu đồng, đã trở về với cuộc sống bình thường.
