Tham dự Phiên họp có đại diện Thường trực Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội; đại diện lãnh đạo Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Giao thông Vận tải; các thành viên Ủy ban Kinh tế; đại diện UBND một số tỉnh, thành phố…
Theo Tờ trình của Chính phủ, dự thảo Nghị quyết được xây dựng để thí điểm áp dụng một số cơ chế, chính sách tháo gỡ vướng mắc quy định tại một số Luật liên quan tới đầu tư xây dựng công trình giao thông đường bộ. Qua đó, góp phần đa dạng hóa, huy động tối đa các nguồn lực hợp pháp (Nhà nước, tư nhân, Trung ương, địa phương), tháo gỡ nút thắt trong đầu tư, tạo đột phá trong đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng, từng bước hoàn thiện mạng lưới giao thông đường bộ theo chủ trương của Đảng, Nhà nước.
Cũng theo Tờ trình của Chính phủ, dự thảo Nghị quyết gồm 10 điều, quy định về phạm vi điều chỉnh (kèm theo danh mục dự án áp dụng); đối tượng áp dụng; tỷ lệ vốn Nhà nước tham gia dự án đầu tư theo phương thức đối tác công tư (dự án PPP); thẩm quyền đầu tư dự án quốc lộ, cao tốc qua các địa phương; các dự án giao thông đường bộ qua nhiều địa phương; cơ chế đặc thù trong khai thác mỏ khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường; cơ chế đăc thù áp dụng đối với các dự án sử dụng nguồn tăng thu ngân sách Trung ương năm 2022; tổ chức thực hiện; điều khoản chuyển tiếp; và, hiệu lực thi hành. Tờ trình của Chính phủ cũng nêu rõ, các cơ chế, chính sách trong dự thảo Nghị quyết sẽ được áp dụng cho danh mục các dự án giao thông đường bộ trình kèm theo Nghị quyết.
Tại Phiên họp, các đại biểu đã thảo luận về hồ sơ dự thảo Nghị quyết; phạm vi điều chỉnh và đối tượng áp dụng; tỷ lệ vốn nhà nước tham gia dự án PPP; thẩm quyền đầu tư dự án quốc lộ, cao tốc đi qua các địa phương; cơ chế đặc thù trong khai thác mỏ khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường; hiệu lực thi hành và tổ chức thực hiện…
Các đại biểu cũng tán thành với việc Chính phủ tổng kết các hạn chế, khó khăn, vướng mắc trong thực hiện quy định tại một số Luật liên quan tới đầu tư xây dựng công trình giao thông đường bộ, và có Tờ trình về dự thảo Nghị quyết này. Bởi, nếu chờ sửa các Luật liên quan trong thời điểm hiện nay sẽ không đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội, đặc biệt là yêu cầu từng bước hoàn thiện mạng lưới giao thông đường bộ.
Nhiều ý kiến cho rằng, việc nâng tỷ lệ tham gia của Nhà nước trong những dự án này thông qua việc không tính chi phí giải phóng mặt bằng, hỗ trợ tái định cư sẽ có tác dụng tạo động lực cho việc thu hút, huy động vốn đầu tư của xã hội tham gia các dự án giao thông đường bộ, giảm gánh nặng ngân sách Nhà nước, tiết kiệm nguồn lực, bộ máy quản lý Nhà nước, mở rộng không gian phát triển kinh tế - xã hội cho các địa phương trên địa bàn khó khăn, đặc biệt khó khăn. Tuy nhiên, những ý kiến này cũng đề nghị, Chính phủ cần làm rõ: nguồn vốn sử dụng cho công tác giải phóng mặt bằng, hỗ trợ tái định cư trong những dự án này sẽ lấy từ đâu? Có gây tăng chi ngân sách Nhà nước hay không? Ngoài ra, những dự án giao thông đi qua nhiều địa phương hay dự án sử dụng ngân sách địa phương này hỗ trợ cho địa phương khác thì sẽ thực hiện quyết toán theo những quy định pháp luật nào?
Về cơ chế đặc thù trong khai thác mỏ khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường (Điều 6 dự thảo Nghị quyết), các đại biểu lưu ý, nội dung này tại dự thảo Nghị quyết tương tự như quy định tại khoản 2 Điều 5 của Nghị quyết số 43/2022/QH15 về chính sách tài khóa, tiền tệ hỗ trợ Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội, nhằm tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc và đẩy nhanh tiến độ thi công của các dự án giao thông. Tuy nhiên, thực tế thời gian qua cho thấy, tình trạng thiếu nguyên vật liệu thời gian qua vẫn chưa được khắc phục, vậy quy định này liệu có khắc phục được những khó khăn, vướng mắc trong triển khai thực hiện hay cần phải có giải pháp khác?
Phát biểu kết luận, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cho rằng, hồ sơ dự thảo Nghị quyết đã đáp ứng các quy định tại Điều 64 của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật; song, đề nghị, Chính phủ cần tiếp tục rà soát, báo cáo cụ thể về những “tác dụng phụ” hay chi phí thực hiện những cơ chế, chính sách được đề xuất thí điểm áp dụng lần này...
