Tại hội nghị, thay mặt Thường trực HĐND thành phố Hà Nội, đồng chí Nguyễn Ngọc Tuấn, Phó Bí thư Thành uỷ, Chủ tịch HĐND Thành phố đã phát biểu tham luận với chủ đề “Kinh nghiệm và giải pháp nâng cao chất lượng, hiệu lực, hiệu quả giám sát, tái giám sát của HĐND các cấp”.

Nhấn mạnh Hà Nội là Thủ đô, là trung tâm chính trị - hành chính quốc gia, trung tâm lớn về văn hóa, giáo dục, khoa học và công nghệ, kinh tế và giao dịch quốc tế của cả nước với quy mô, khối lượng công việc rất lớn, nhiều việc khó, phức tạp nảy sinh, đối với hoạt động giám sát - là một chức năng quan trọng trong hoạt động của HĐND các cấp, Chủ tịch HĐND Thành phố Nguyễn Ngọc Tuấn khẳng định, Thường trực HĐND Thành phố đã thường xuyên nghiên cứu, tiếp thu các kinh nghiệm, cách làm hay, hiệu quả của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội; tham khảo cách làm của một số tỉnh, thành phố để xây dựng các đề án, kế hoạch, giải pháp để tiếp tục đổi mới, cải tiến hoạt động giám sát theo hướng bản lĩnh, thẳng thắn, thực chất, khoa học, hiệu quả, bám sát các quy định của Luật và tình hình thực tiễn của Thành phố để giải quyết các vấn đề.

Giám sát, chất vấn nhiều vấn đề tồn tại nhiều năm

 Năm 2022 vừa qua, Thành phố đã tổ chức 02 phiên chất vấn, 02 phiên giải trình, 41 cuộc giám sát, khảo sát của HĐND, Thường trực HĐND, các Ban, Tổ đại biểu HĐND Thành phố với những kết quả thiết thực. Ngoài ra, Thường trực HĐND Thành phố phối hợp chặt chẽ với Đoàn ĐBQH Thành phố tổ chức giám sát các nội dung, lĩnh vực theo chỉ đạo của Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Các nội dung giám sát được lựa chọn đều là những vấn đề lớn, quan trọng, cấp thiết, được dư luận và cử tri quan tâm như: giám sát về công tác quy hoạch; về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí; về quản lý, sử dụng tài sản công; các dự án chậm triển khai; xử lý nước thải, thoát nước và thu gom, xử lý rác thải; việc đầu tư các thiết chế văn hoá; hệ thống hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội tại các khu đô thị không đồng bộ...

Kết quả cho thấy nhiều nội dung, vấn đề đã tồn tại nhiều năm, thậm chí đã được giám sát nhưng chậm chuyển biến, được thẳng thắn chỉ ra và tái giám sát để làm rõ nguyên nhân, trách nhiệm, giải pháp, lộ trình cụ thể để khắc phục hiệu quả. Có nhiều vấn đề lớn, quan trọng được chuyển hoá thành các nội dung chất vấn, giải trình và toàn bộ nội dung đều được phản ánh, cung cấp bằng phim tư liệu đảm bảo sinh động và chân xác nhất, đồng thời theo dõi, đôn đốc cho đến khi thực hiện xử lý dứt điểm vấn đề đặt ra.

Chú trọng vai trò lãnh đạo của Quốc hội và cấp uỷ

Theo Chủ tịch HĐND Thành phố Nguyễn Ngọc Tuấn, những nội dung quan trọng trong hoạt động giám sát được nghiên cứu - tổ chức thực hiện hiệu quả trong thực tiễn hoạt động của HĐND Thành phố Hà Nội thời gian qua thể hiện ở hai nội dung.

Thứ nhất, hoạt động của HĐND các cấp, trong đó có hoạt động giám sát cần nghiên cứu, bám sát tình hình thực tiễn tại địa phương và các chỉ đạo của Trung ương, đặc biệt là vai trò, sự lãnh đạo của các cấp uỷ Đảng.

Cụ thể hoá nội dung này, ngay từ đầu nhiệm kỳ 2021-2026, Đảng đoàn, Thường trực HĐND Thành phố đã chủ động tham mưu để Ban Thường vụ Thành ủy Hà Nội ban hành Đề án số 15/ĐA-TU ngày 12/5/2022 về “Nâng cao năng lực, hiệu lực, hiệu quả hoạt động của Hội đồng nhân dân các cấp thành phố Hà Nội giai đoạn 2021-2026 gắn với thực hiện thí điểm tổ chức mô hình chính quyền đô thị và củng cố chính quyền nông thôn tại thành phố Hà Nội”. Đây là cơ sở chính trị quan trọng để tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, nâng cao vị thế, vai trò, hiệu lực, hiệu quả hoạt động của HĐND các cấp Thành phố trong giai đoạn mới. Trong đó xác định đầy đủ quan điểm chỉ đạo, mục tiêu, chỉ tiêu, đặc biệt là các nhiệm vụ, giải pháp để HĐND các cấp Thành phố có điều kiện hoạt động hiệu quả hơn, ví dụ như: tăng cường số lượng đại biểu hoạt động chuyên trách, tăng cường bố trí cấp uỷ trong cơ cấu đại biểu chuyên trách. (Nhiệm kỳ này, Quốc hội đã rất quan tâm, ban hành Nghị quyết 160 thí điểm bố trí đại biểu chuyên trách của HĐND Thành phố, theo đó số lượng chuyên trách là 19 người, cao nhất từ trước đến nay (trước đây dự kiến có 10 đại biểu). Đối với các quận, huyện, thị xã, Ban Thường vụ Thành uỷ chỉ đạo bố trí từ 5 đến 6 đại biểu chuyên trách đảm bảo theo quy định của Luật, trước đây là 2-3 đại biểu); Hay quy định các chế tài trong thực hiện kết luận giám sát; xem xét chuyển các cơ quan chức năng (Uỷ ban kiểm tra, Thanh tra, cơ quan điều tra…) xem xét, xử lý đối với các vi phạm nghiêm trọng. Việc thực hiện các kết luận giám sát cũng là tiêu chí để cơ quan tổ chức xem xét, đánh giá cán bộ và xét thi đua, khen thưởng…

Thứ hai là bám sát và thực hiện hiệu quả các quy định của Luật và hướng dẫn của Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Vừa qua, Quốc hội đã ban hành Nghị quyết số 594/NQ-UBTVQH15 ngày 12/9/2022 hướng dẫn hoạt động giám sát của HĐND các cấp. Đây là cơ sở pháp lý rất quan trọng, thiết thực nhằm tạo chuyển biến, chuẩn hoá, theo hướng đồng bộ, hiệu quả hoạt động giám sát của các cơ quan dân cử từ Trung ương đến các địa phương. Hà Nội là địa phương đầu tiên tổ chức Hội nghị quán triệt, triển khai nghiêm túc, sâu rộng đến HĐND các quận, huyện, thị xã và các xã, thị trấn trên địa bàn toàn Thành phố với gần 12.000 đại biểu tại các điểm cầu. Kết quả cho thấy, sau khi có Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, hoạt động giám sát, tái giám sát của HĐND các cấp đã ngày càng bài bản, thống nhất, lan toả và có những chuyển biến rõ nét,  chuẩn hoá trong lựa chọn nội dung, vấn đề, xây dựng chương trình, kế hoạch giám sát và tổ chức thực hiện.

Tại các phiên chất vấn, giải trình của HĐND, Thường trực HĐND Thành phố, ngoài Chủ tịch UBND Thành phố, các Phó Chủ tịch, thành viên UBND Thành phố tham dự và trực tiếp trả lời chất vấn, giải trình, còn có Chủ tịch UBND các quận, huyện, thị xã và các cơ quan, tổ chức, cá nhân khác có liên quan tham dự và trả lời về các vấn đề thuộc thẩm quyền, trách nhiệm, tạo sự liên thông, đầy đủ và xem xét vấn đề rõ ràng và triệt để hơn. Tại phiên chất vấn, HĐND Thành phố đã ban hành Nghị quyết chất vấn, điểm mới là nhiều nội dung trong đó có phụ lục các cam kết tiến độ, mốc thời gian hoàn thành giao UBND và phân công các Ban HĐND chịu trách nhiệm theo dõi, đôn đốc, giám sát đến khi ra kết quả cuối cùng.

Để tăng cường thêm năng lực, hiệu lực và hiệu quả hoạt động HĐND các cấp trong thời gian tới, Chủ tịch HĐND Thành phố Nguyễn Ngọc Tuấn đề nghị Bộ Chính trị, Quốc hội, Chính phủ, các cơ quan Trung ương quan tâm, chỉ đạo để thành phố Hà Nội sớm hoàn thiện dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi) trình Quốc hội thông qua, trong đó quan tâm, nghiên cứu: tăng số lượng đại biểu HĐND chuyên trách, bổ sung thẩm quyền của HĐND, Thường trực HĐND Thủ đô. Đồng thời đề nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội nghiên cứu, quy định đưa việc thực hiện hiệu quả cam kết, lời hứa trong chất vấn, trong giám sát của HĐND là tiêu chí đánh giá cán bộ trong việc lấy phiếu tín nhiệm đối với các chức danh do HĐND bầu.

Khẳng định hoạt động của HĐND các cấp Thành phố Hà Nội được Đảng đoàn Quốc hội, lãnh đạo Quốc hội đánh giá là “điểm sáng” trong hoạt động của các cơ quan dân cử cả nước, Chủ tịch HĐND Thành phố Nguyễn Ngọc Tuấn cho biết sẽ tiếp tục tinh thần lan toả sự đổi mới, thiết thực, khoa học và hiệu quả của Quốc hội và hệ thống các cơ quan dân cử của cả nước để HĐND các cấp Thành phố tiếp tục đổi mới, hoạt động hiệu lực, hiệu quả, xứng đáng với niềm tin, sự kỳ vọng của của cử tri và Nhân dân.