Nhiều ca ngộ độc thực phẩm
Theo thông tin từ Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế), bánh trôi ngô là món ăn truyền thống lâu đời của đồng bào dân tộc Mông. Tuy nhiên, từ trước năm 2015, năm nào cũng xảy ra ngộ độc thực phẩm do ăn bánh trôi ngô, gây hậu quả rất nặng nề về tính mạng, sức khỏe. Cụ thể, từ năm 2007 - 2014, tại Hà Giang, đã xảy ra 18 vụ ngộ độc thực phẩm do ăn bánh trôi ngô với 94 người mắc, trong đó tử vong là 35 người. Trong năm 2012, xảy ra 4 vụ với 14 người mắc và đã gây tử vong 11 người.
 Tìm giải pháp phòng, chống ngộ độc thực phẩm do bánh trôi ngô |
| Nguồn: ITN |
Cũng theo Cục An toàn thực phẩm, ngộ độc thực phẩm do ăn bánh trôi ngô tại tỉnh Hà Giang xảy ra chủ yếu ở vùng đồng bào dân tộc, vùng sâu, vùng xa, dẫn đến việc mẫu thực phẩm nghi ngờ gây ngộ độc không còn để điều tra, đánh giá; giả thuyết tác nhân gây ngộ độc thực phẩm được đưa ra nhưng kiểm nghiệm lại không kết luận được. Dù được các cơ quan chức năng tích cực triển khai nhiều biện pháp nhưng vẫn không xác định được nguyên nhân, các yếu tố nguy cơ, để từ đó đề xuất các biện pháp phòng, chống ngộ độc thực phẩm.
Trước thực trạng này, ngộ độc thực phẩm do ăn bánh trôi ngô được xác định là vấn đề bức xúc, thuộc trách nhiệm của ngành y tế nói chung và của Sở Y tế Hà Giang nói riêng. Đến năm 2012, Cục An toàn thực phẩm đã phối hợp với Trung tâm phòng chống nhiễm độc, Học viện Quân y và Sở Y tế tỉnh Hà Giang triển khai nghiên cứu đánh giá nguy cơ, tổ chức triển khai áp dụng giải pháp quản lý nguy cơ đối với ngộ độc thực phẩm do ăn bánh trôi ngô tại tỉnh Hà Giang dựa trên kết quả nghiên cứu đánh giá nguy cơ này. Kết quả cho thấy, năm 2013, 2014 vẫn xảy ra 1 - 2 vụ ngộ độc thực phẩm với 3 - 4 người chết do ăn bánh trôi ngô, nhưng từ năm 2015 đến nay đã không ghi nhận vụ ngộ độc thực phẩm nào do ăn bánh trôi ngô.
Giải pháp then chốt
Đại diện Cục An toàn thực phẩm cho biết, sau hơn 1 năm triển khai tích cực, nghiêm túc, kịp thời kế hoạch, đề cương nghiên cứu ngộ độc thực phẩm do ăn bánh trôi ngô tại Hà Giang (từ tháng 7.2012), các cơ quan quản lý và đơn vị chuyên môn đã hoàn thành các mục tiêu đề ra. Theo đó, đã có bằng chứng khoa học trong đánh giá nguy cơ, từ đó đề xuất “giải pháp vàng” trong phòng chống ngộ độc thực phẩm.
Kết quả nghiên cứu đã mô tả triệu chứng ngộ độc, thử nghiệm xác định triệu chứng lâm sàng, đánh giá tổn thương giải phẫu bệnh, thử nghiệm xác định liều gây chết của mẫu bánh trôi ngô qua đường tiêu hóa. Việc phát hiện yếu tố nguy cơ gây ô nhiễm vi nấm, độc tố vi nấm trong bánh trôi ngô cũng có ý nghĩa rất quan trọng.
Đại diện Cục An toàn thực phẩm, Bộ Y tế cho hay, quy trình chế biến bánh trôi ngô của đồng bào dân tộc Mông tại Hà Giang tuần tự là ngô nếp hạt (nguyên liệu), xay vỡ (thành 3 - 4 mảnh), ngâm nước 15 ngày, xay ngô đã ngâm thành bột nước; làm ráo nước bột, chế biến thành bánh trôi ngô. Từ kết quả thử nghiệm, các nhà khoa học đã phát hiện loại độc tố có mặt trong mẫu bánh trôi ngô gây ngộ độc thực phẩm là Ochratoxin A, chủng nấm mốc là Aspergillus và Penicilline; đồng thời việc sử dụng bột ngô ráo nước để chế biến bánh trôi ngô cũng là yếu tố gây ô nhiễm và độc tố vi nấm.
Trên cơ sở các kết quả nghiên cứu, Cục An toàn thực phẩm đã đề xuất giải pháp then chốt là tuyệt đối không sử dụng bột ngô ráo nước để lâu ngày, không sử dụng phần bột còn dư bị mốc để chế biến bánh trôi ngô đối với tất cả các dạng chế biến. Đồng thời, Cục An toàn thực phẩm đã chỉ đạo, hướng dẫn Sở Y tế tỉnh Hà Giang phối hợp với các ngành chức năng của địa phương triển khai công tác thông tin, tuyên truyền, giáo dục đến từng hộ gia đình bằng nhiều hình thức phong phú để chuyển tải thông điệp về những tác động nghiêm trọng đến sức khỏe, kinh tế - xã hội, các nguy cơ xảy ra và biện pháp phòng, chống ngộ độc thực phẩm do ăn bánh trôi ngô.
