Cân bằng quyền, nghĩa vụ của người tiêu dùng và tổ chức, cá nhân kinh doanh
Báo cáo một số vấn đề lớn về việc giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng (sửa đổi), Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Lê Quang Huy cho biết, về việc bảo đảm cân bằng giữa quyền, nghĩa vụ của người tiêu dùng với quyền, nghĩa vụ của tổ chức, cá nhân kinh doanh, một số ý kiến đề nghị rà soát bảo đảm cân bằng giữa quyền, nghĩa vụ của người tiêu dùng với quyền, nghĩa vụ của tổ chức, cá nhân kinh doanh, không làm phát sinh gánh nặng bất hợp lý đối với tổ chức, cá nhân kinh doanh.
Trên cơ sở ý kiến đại biểu Quốc hội và kết luận của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Thường trực Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường thống nhất với cơ quan soạn thảo đã chỉnh lý, hoàn thiện một số quy định trong dự thảo Luật nhằm bảo đảm phù hợp và cân bằng quyền lợi, nghĩa vụ của tổ chức, cá nhân kinh doanh trong mối quan hệ với người tiêu dùng, không làm phát sinh gánh nặng bất hợp lý đối với tổ chức, cá nhân kinh doanh.
Cụ thể, thay đổi từ “trách nhiệm” thành “nghĩa vụ” tại Điều 5, rà soát điều chỉnh tương ứng trong các điều, khoản liên quan (Điều 1). Đồng thời, dự thảo Luật đã hoàn thiện Điều 5 theo hướng phân tách rõ ràng 6 nghĩa vụ của người tiêu dùng; bổ sung một khoản quy định người tiêu dùng phải chịu trách nhiệm trước pháp luật về thông tin mà mình đưa ra, có trách nhiệm bồi thường cho cá nhân, tổ chức kinh doanh nếu có thiệt hại xảy ra từ việc đưa thông tin sai sự thật.
Chỉnh lý khoản 2 Điều 39 về trách nhiệm của tổ chức, cá nhân kinh doanh với người tiêu dùng trong các giao dịch trên không gian mạng theo hướng không quy định lại trách nhiệm chung mà các đối tượng là tổ chức, cá nhân kinh doanh đều phải tuân thủ, chỉ quy định về trách nhiệm gắn liền với bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng trong các giao dịch đặc thù. Theo đó, khoản 2 Điều 39 được chỉnh lý như sau “Tổ chức, cá nhân kinh doanh trên không gian mạng có trách nhiệm thực hiện quy định tại Điều 37, Điều 38 của Luật này và Mục 2 Chương III trong trường hợp cung cấp dịch vụ liên tục”. Chỉnh lý một số điểm tại khoản 3 Điều 39 để phù hợp với thực tiễn kinh doanh, không làm phát sinh trách nhiệm, chi phí bất hợp lý đối với tổ chức, cá nhân kinh doanh.
Ngoài các vấn đề nêu trên, Thường trực Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường đã phối hợp với cơ quan soạn thảo và các cơ quan hữu quan rà soát giải trình, tiếp thu các ý kiến của các đại biểu Quốc hội; thể hiện lại văn phong pháp lý, sắp xếp bố cục dự thảo Luật cho khoa học và hợp lý hơn. Dự thảo Luật sau khi tiếp thu, chỉnh lý gồm 7 Chương, 79 Điều.
Cân nhắc quy định thủ tục rút gọn trong các vụ án dân sự về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng
Cơ bản thống nhất với các nội dung của dự thảo Luật và báo cáo giải trình, tiếp thu, ĐBQH Dương Khắc Mai (Đắk Nông) đề nghị Điều 10 trong dự thảo Luật nên bổ sung quy định cấm hành vi cung cấp, chia sẻ thông tin của người tiêu dùng cho bên thứ ba khi chưa được sự đồng ý của người tiêu dùng, trừ các trường hợp tổ chức, cá nhân kinh doanh chuyển giao thông tin được thu thập phù hợp với quy định của luật này và pháp luật có liên quan cho bên thứ ba lưu trữ, hoặc phân tích nhằm phục vụ hoạt động kinh doanh của bên chuyển giao và hai bên đã thỏa thuận bằng văn bản về việc bên thứ ba có trách nhiệm bảo vệ thông tin người tiêu dùng theo quy định của luật này.
Về quy định các vụ án dân sự về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, các đại biểu nhận thấy, còn có sự mâu thuẫn với các quy định khác trong hệ thống pháp luật. ĐBQH Nguyễn Thị Việt Nga (Hải Dương) cho rằng, các quy định về thủ tục rút gọn giải quyết vụ án dân sự bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng đang ở trạng thái “vừa thừa, vừa thiếu”, không bảo đảm thống nhất với các quy định về thủ tục tố tụng trong hệ thống pháp luật, chưa sát với tình hình xử lý trong thực tiễn.
Do đó, đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga kiến nghị, cần tiếp tục rà soát, tổng kết từ các vụ việc thực tiễn, từ công tác xét xử các vụ án liên quan đến bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng để có quy định khả thi, sát với thực tế, hạn chế các trường hợp bỏ sót tình tiết, gây ảnh hưởng đến quyền lợi của các bên liên quan.
Theo ĐBQH Điểu Huỳnh Sang (Bình Phước), các quy định về vụ án dân sự về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng như trong dự thảo Luật không thống nhất với các Điều 100, Điều 317 của Bộ luật Tố tụng dân sự, dẫn đến khó khăn trong quá trình áp dụng và ảnh hưởng đến việc bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng. Vì vậy, đại biểu đề nghị không quy định thủ tục rút gọn trong các vụ án dân sự về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng trong dự thảo Luật để bảo đảm tính thống nhất, tránh mâu thuẫn, chồng chéo trong hệ thống pháp luật.
