Gia Lai là địa phương trồng được nhiều loại cây công nghiệp lâu năm và mang tính chủ lực của Việt Nam như cà phê, cao su, hồ tiêu trong đó nổi bật có cây điều. Hạt điều nơi đây mang lại hiệu quả kinh tế cao, có giá trị xuất khẩu lớn. Ngoài những doanh nghiệp địa phương cũng như các hợp tác xã canh tác, sản xuất hạt điều, Gia Lai cũng là nơi quy tụ khá nhiều doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài trong việc chế biến hạt điều thô.
Hạt điều Gia Lai có sản lượng tương đối lớn với hơn 20.000ha, mỗi năm có thể cung cấp cho thị trường đến hơn 10 ngàn tấn hạt điều thành phẩm. Loại cây này được trồng nhiều tại các huyện như Đức Cơ, Ia Grai, Kong Chro, Krong Pa. Ngoài mang lại chất lượng, giá trị dinh dưỡng cho người dùng, hạt điều Gia Lai cũng là yếu tố giúp bà con nông dân phát triển kinh tế, nâng cao thu nhập và cải thiện đời sống.
Nhằm phát huy thế mạnh của hạt điều Gia Lai, lãnh đạo tỉnh và Hội Nông dân Gia lai đã đã có sự quan tâm đúng mức, quy hoạch khu vực trồng với quy mô lớn để tạo điều kiện phát huy hết giá trị mà cây điều mang lại. Ngoài ra, các doanh nghiệp chuyên sản xuất, chế biến hạt điều cũng liên kết chặt chẽ hơn với bà con nông dân, áp dụng khoa học kỹ thuật vào cả việc canh tác và chế biến, bao tiêu sản lượng thu hoạch thông qua thương mại, sản xuất.
Phó Chánh Văn phòng Điều phối nông thôn mới tỉnh Gia Lai Phạm Ngọc Huyền cho biết, sau nhiều năm thực hiện Chương trình OCOP, đến nay, Gia Lai có nhiều doanh nghiệp sản xuất hạt điều chiếm lĩnh được thị trường trong nước và quốc tế, điển hình như ản phẩm hạt điều rang củi của Công ty Cổ phần Hạt điều Hải Bình Gia Lai đủ tiềm năng phát triển thành sản phẩm OCCOP cấp quốc gia. “Chúng tôi khuyến khích một số chủ thể có sản phẩm đã được công nhận 4 sao tiếp tục đầu tư hoàn thiện để tham gia đánh giá, phân hạng sản phẩm OCOP 5 sao trong những năm tới’’, ông Huyền chia sẻ.
Tham gia Chương trình OCOP, bộ sản phẩm hạt điều rang củi Hải Bình Gia Lai đã được công nhận 4 sao cấp tỉnh với 90 điểm. Đây là điểm số cao nhất trong tổng số 311 sản phẩm đạt 3 - 4 sao cấp tỉnh. Đặc biệt, bộ sản phẩm hạt điều rang củi Hải Bình Gia Lai đã tiệm cận các tiêu chí sản phẩm OCOP 5 sao như: hệ thống quản lý chất lượng sản phẩm, vệ sinh an toàn thực phẩm, sử dụng nguồn lao động địa phương, vùng nguyên liệu tại chỗ, mạng lưới tiêu thụ rộng, các chứng nhận sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu của tỉnh và khu vực…Mỗi năm, công ty cung cấp ra thị trường 180 - 200 tấn sản phẩm cho thị trường nội địa và xuất khẩu.
Đại diện Công ty cổ phần Hạt điều Hải Bình Gia Lai cho hay, cùng với sự quan tâm, hỗ trợ của các cấp, các ngành, Công ty không ngừng đầu tư hệ thống máy móc, thiết bị hiện đại phục vụ chế biến, đóng gói, thiết kế bao bì mẫu mã sản phẩm; đồng thời xây dựng vùng nguyên liệu chất lượng cao tại huyện Đức Cơ. Công ty dành nhiều tâm huyết để tạo ra bộ sản phẩm này nhằm giới thiệu, quảng bá đến người tiêu dùng trong và ngoài nước.
Ngoài ra, sản phẩm hạt điều của Công ty chế biến hạt điều Gia Lai - Jrai Farm cũng để lại ấn tượng với người tiêu dùng trong và ngoài nước bởi những sản phẩm nông nghiệp sạch, an toàn và bổ dưỡng. Sản phẩm của Jrai Farm được tuyển chọn từ hạt điều loại 1 phát triển tại vùng đất đầy nắng và gió Gia Lai với kỹ thuật rang điêu luyện. “Nhờ sự kết hợp giữa thổ nhưỡng, thiết bị hiện đại cùng đôi bàn tay khéo léo của thợ rang, hạt điều Gia Lai ấn tượng bởi giữ trọn hương vị núi rừng Tây Nguyên thơm, béo, đậm, hấp dẫn, khó phai ngay từ lần đầu thưởng thức”, chị Hà Thị Yến, đại diện một doanh nghiệp xuất khẩu nông sản đến từ TP. Hồ Chí Minh nhận xét.
Theo Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công thương), ước tính, xuất khẩu hạt điều của Việt Nam trong tháng 11.2023 đạt 65 nghìn tấn, giá xuất khẩu đạt mức 5.512 USD/tấn, thu về trị giá khoảng 358 triệu USD. Tính chung 11 tháng năm 2023 đạt 582 nghìn tấn, trị giá 3,31 tỷ USD, tăng hơn 23% so với cùng kỳ, thu về 3,31 tỷ USD. Dự báo, trong tháng cuối năm 2023, xuất khẩu hạt điều của Việt Nam có khả năng sẽ tiếp tục tăng nhờ yếu tố chu kỳ và nhu cầu nhập khẩu từ Mỹ và châu Âu tăng nhằm phục vụ tiêu dùng các dịp lễ cuối năm. Đây là những thông tin rất thuận lợi để xuất khẩu hạt điều của Gia Lai có cơ hội tăng trưởng.
Tuy nhiên theo các chuyên gia, xuất khẩu điều thô hiện nay đang phải cạnh tranh ngày càng gay gắt với các quốc gia khác. Bởi vậy, ngành điều cần chú trọng hơn đến phát triển công nghệ, chất lượng chế biến và đa dạng sản phẩm chế biến để tăng lợi thế cạnh tranh. Các doanh nghiệp sản xuất hạt điều của Gia Lai đang đặt mục tiêu ngày có có nhiều sản phẩm chế biến chất lượng cao hơn là hoàn toàn đúng hướng phát triển bền vững.
