1.
Chị dừng lại ở một ngã sáu, mệt mỏi và thoáng chút hốt hoảng. Chiếc thánh giá bằng đồng đen trên đỉnh chóp ngôi nhà thờ ở cuối con đường thẳng xa tắp, vẫn còn hiển hiện lừng lững sau nền trời trong xanh không gợn một chút mây, như một cánh tay đưa lên vẫy chào. Chị sững sờ nhận ra là nơi hiện đang đứng không xa mấy nơi chị vừa rời bỏ sáng nay.
Chị đứng thờ ơ nhìn cảnh náo nhiệt của cuộc sống đang vào đỉnh điểm trong ngày, như hội tụ vào một điểm rồi tỏa ra nhiều hướng hình nan quạt. Mặt trời tháng tư hùng hổ đổ lửa xuống những khoảng trống trên mặt đường và ngóc ngách trong những con hẻm xung quanh. Một nhóm xe ôm hờ hững đọc báo hoặc nằm dài trên yên xe, mũ úp mặt tránh nắng trưa chói chang. Một bên má chị bỏng rát, hằn dấu năm ngón tay tàn bạo của chồng tối hôm qua. Chị mím môi, hai tay nắm lại, thêm cương quyết, tiến gần đến một người đứng tuổi trong nhóm, giở nón, nhỏ nhẹ:
“Xin bác vui lòng chỉ cho cháu con đường nào xa nhất…”
Người đàn ông ngẩng đầu lên nhìn chị, hơi bực mình, nhưng khi thấy dáng vẻ đứng đắn và sự thành thật trong mắt chị, ra dấu cho chị theo mình ra mép đường. Ông đưa tay chỉ về phía trước, giọng pha chút đùa cợt:
 Minh họa của Vũ Xuân Hoàn |
Khi thấy chị còn ngơ ngác, ông đổi giọng, trấn an:
“Con cứ nhớ số 10 là đủ. Đó là con đường xa nhứt, theo như bác biết”.
Người chạy xe ôm đứng tần ngần một lúc lâu ở góc đường cho đến khi bóng chị khuất sau dãy nhà cao, rồi yên tâm trở về dựa mình vào thân chiếc xe máy đã rệu rã vì tuổi già như ông. Ông nhắm mắt mường tượng những bước chân của chị đi vào nơi xa lạ.
Chị bước tới phía trước, theo đúng lời chỉ dẫn của người đàn ông đứng tuổi, văng vẳng bên tai lời nhạo báng lẫn đôi chút thương hại của cô bạn đồng nghiệp, một lần khi nghe chị trải lòng tâm sự: “Cái cô này, như người đi trong mây!” Thật ra, chị không có cách nào khác. Chị không thể dừng lại, quay trở về mà chỉ có thể bước tới. Chị không muốn đã tách ra rồi trở lại nhập vào cái bóng của chính mình.
Người chạy xe ôm đã cố ý chỉ cho chị đi tránh con đường thẳng dẫn ra trung tâm thành phố, nơi không ít cuộc đời ngây thơ đã rẽ vào những con hẻm cụt có những kết cục buồn thảm. Con đường ông đề nghị sẽ tiếp tục đưa chị về phía trước, sẽ rẽ ngang rẽ dọc như một mê-thất-sống, cho đến khi chị sẽ phải dừng lại một nơi nào đó như một điểm cuối cùng trên lộ trình. Nơi đến là một khu sinh sống dọc ngang như bàn cờ, tập trung đủ loại thành phần ở phần đáy của xã hội, nhưng cư dân ở đấy nghèo (mà không hèn), thành thật và thường có lòng nhân ái. Ông âm thầm cầu mong cho người phụ - nữ - trẻ - không - quen - biết ấy một lúc nào đó sẽ phải dừng lại vì kiệt sức, được ai đó cưu mang tạm thời, nghỉ ngơi một thời gian cho lòng lắng xuống và cuối cùng sẽ quyết định trở về, theo con đường cũ đã từng đi, như những cuộc đời bình thường khác. Ông cũng đã từng ra đi nhiều lần trong đời, rồi chỉ trở về đứng ở đây, mỗi ngày thờ ơ nhìn một cảnh quan như chưa từng thay đổi. Nhưng đó là một đời người, một sát na đã được đặt định riêng cho ông, chi li từ điểm khởi đầu cho đến điểm chấm dứt. Ông thản nhiên chấp nhận sống và đi cho hết cuộc đời đó.
2.
Nơi chị dừng lại không phải là căn nhà mang số 10 như chị đã tính nhẩm trong đầu theo lời dặn dò của người chạy xe ôm. Đúng ra là khi chị còn đang loay hoay trong cái mê-thất-sống ngang dọc phức tạp đó thì mặt trời đã khuất sau con hẻm cụt trước mặt. Mồ hôi tươm ra ướt cả vạt áo sau lưng chị. Một cơn lạnh tê buốt thình lình truyền qua sống lưng lên tới đỉnh đầu, rồi một màn đen chụp xuống đầu, khiến chị mất thăng bằng, chỉ kịp với tay nắm cái thanh cài hàng rào trước một căn nhà, rồi quỵ xuống vì kiệt lực, đói và tuyệt vọng.
Khi chị tỉnh lại, nắng đã vào đến tận nơi chị đang nằm. Căn nhà thật vắng lặng, ngoài tiếng chim hót chào nhau buổi sáng, thỉnh thoảng vẳng lại từ những căn nhà bên cạnh. Tiếng động hiếm hoi của ngôn ngữ loài người là do chính chị thảng thốt phát ra khi chợt thấy mình đang nằm trên một chiếc giường xa lạ. Lúc đưa tay kéo tấm mền mỏng khỏi người để đứng lên, chị càng hốt hoảng với một bộ áo quần ngủ trên người không phải của mình.
Chị đảo mắt nhìn một vòng quanh phòng. Bên cạnh giường là một chiếc bàn nhỏ, có sẵn một chiếc ly cao, một hộp sữa đặc đã khui, một chiếc bình thủy đựng nước sôi và một chiếc dĩa nhỏ với vài trái cam vàng. Chị tò mò nhìn vào căn phòng mở rộng cửa trước mặt, một thân thể teo choắt nằm bất động trên chiếc giường gỗ tạp cũ. Chị xuống giường, đi chân đất vào phòng, cố ý tạo một tiếng động rõ rệt, nhưng không thấy người nằm trên giường phản ứng. Đó là một người đàn bà rất già, hình như đã ngoài tám mươi, hai khoanh mắt tím bầm, sâu hoắm, dưới một khuôn mặt đầy vết nhăn nheo. Ở đầu giường lòng thòng một sợi dây luồn qua song cửa sổ với mục đích gì đó chị không nghĩ ra. Chị ngồi ngắm người bệnh già, đôi mắt lạc thần như không còn của mình, hơi thở yếu như những lời than thở bị giữ nghẹn trong cổ họng, không đủ để tạo thành một âm thanh vọng động sự vắng lặng của căn nhà.
Căn nhà yên vắng như thế cho đến lúc người đàn ông xuất hiện vào giữa trưa với chồng sách trên một tay và một chiếc giỏ trên một tay khác. Lúc ấy chị đang ngồi ở cái bàn làm việc của anh, giở một vài trang sách đọc cho qua giờ, sau khi đã tự pha cho mình một ly sữa và cảm thấy đã hồi phục đôi chút. Anh lấy ra từ trong chiếc giỏ mấy chiếc bánh bao, một phần phở nóng đựng trong hộp nhựa, một gói cháo dinh dưỡng và vài hộp sữa chua, mời chị. Khi chị đưa tay chọn một chiếc bánh bao, anh đẩy phần phở và sữa chua về phía chị, chỉ giữ lại phần bánh bao cho mình. Nếu anh không nói kèm “Chị dùng đi” thì chị đã nghĩ là người đàn ông bị khiếm âm.
Cả hai ngồi ăn hết phần trưa của mình trong im lặng. Rồi không đợi chị, anh đứng dậy thu dọn những gì còn lại trên bàn đem vào bếp. Chị thật sự lúng túng vì trong suốt thời gian đó hai người không trao đổi một lời nào, như hai nhân vật diễn câm trên sân khấu, phần đối thoại đã có một người nhắc tiếng phát âm từ một nơi nào đó trước hay sau tấm màn. Một lúc sau chị nghe tiếng anh đi vào phòng của bà cụ, rồi tiếng xe máy nổ ở sân, nhỏ dần ra đến dầu hẻm. Chị thẫn thờ tự trách mình đã chưa nói được lời cám ơn và tệ hơn nữa, chưa biết được cả tên của ân nhân.
3.
Khoảng nửa giờ sau khi anh rời nhà, người đàn bà láng giềng sang. Chị Tư, như tự giới thiệu, kể là từ hai năm nay người bệnh già đã mất trí nhớ, nằm liệt trên giường như một thân cây khô vô hồn, không còn khả năng nhận biết và thể hiện nhu cầu, nên tiếng chuông kêu báo động qua sợi dây treo đầu giường bà không một lần vang lên, cho đến chiều hôm qua.
Lúc chị đặt tay lên cổng hàng rào là lúc anh tình cờ đang đứng trước hiên nhà nhìn những đám mây xám dồn dập kéo về trên đầu xóm, dọa đổ xuống một cơn mưa lớn. Anh chỉ kịp đỡ người chị, trước khi chị ngã xuống, mê man. Láng giềng xung quang, kể cả chị Tư không kịp mục kích khoảnh khắc đó. Rồi cơn mưa hối hả ập xuống, rầm rập trên mái tôn, ngập úng cả con hẻm, xóa đi tất cả dấu vết của những gì đã xảy ra trong một chớp nhoáng và bắt đầu ghi nhận những hình ảnh mới. Trong ánh chớp của những tia sấm sét, anh đã lặng lẽ đỡ chị lên, bồng chị vào nhà, đặt chị xuống chiếc giường trống trong phòng và kéo dây chuông báo động cho chị Tư sang giúp thay quần áo (mượn tạm), thu xếp chỗ nằm, thu xếp những gì cần thiết riêng tư cho phụ nữ, trong lúc chị vẫn triền miên ngủ.
Hằng ngày chị Tư vẫn sang chăm sóc người bệnh già và đảm trách những công việc hằng ngày khác cho căn nhà từ lâu đã thiếu vắng một người nội trợ. Chị có chìa khóa riêng để vào nhà khi cần, nhưng hai cánh cửa chính và cửa sổ căn nhà luôn luôn mở toang. Từ nhà mình, chị Tư có thể nhìn thấy toàn cảnh của căn nhà trước mặt luôn vắng bóng và tiếng người đã hơn hai chục năm nay. Chị Tư khoảng gần năm mươi, có lẽ là người duy nhất trong cái hẻm cụt này biết rõ từng ô vuông trong căn nhà và thỉnh thoảng có trao đổi ngôn ngữ với người đàn ông chủ nhà, nhất là sau khi bà cụ không còn khả năng nhận biết nữa.
Thật ra người đàn ông cũng có khuyết tật, nhưng không phải là anh không nói được. Vẫn theo lời kể lại của chị Tư: vào những giờ phút cuối cùng của một trận chiến, một viên đạn vô tình bắn từ phía trước đã xuyên qua bụng, luồn theo sống lưng, rồi dừng lại, nằm im ở một đốt xương sống như đạt đích tới tiền định. Khi anh được đồng đội đưa về bệnh viện dã chiến gần nhất ở vùng biên giới, viên đạn được lấy ra, anh không mất đi mạng sống, nhưng đã vĩnh viễn mất đi cái khả năng duy sinh và sự dũng mãnh giống đực của mình. Anh giải ngũ về với người mẹ đơn chiếc ở căn nhà yên vắng này. Nỗi vui mừng thoát chết đã không có cơ hội vỡ òa trong niềm vui đoàn tụ và cũng chưa bao giờ đánh lùi được nỗi chua xót của một cuộc đời không còn ý nghĩa và nguồn sống, dù anh và mẹ chưa bao giờ chạm đến điều này và chưa bao giờ nghi ngờ về tình yêu mẫu tử. Họ trở thành hai chiếc bóng vờn nhau trong một vở múa rối sau màn phông vải bạc màu. Anh hầu như không tiếp xúc với ai nữa và ít khi mở lời, ngoại trừ với chị Tư, trong những lần nhờ vả bất thường, như sự xuất hiện đầy kịch tính của chị chiều hôm qua.
4.
Chị nằm trên giường, hít thở mùi chăn chiếu lạ lẫm, miên man nghĩ đến người đàn ông đang nằm bên kia (đã ngủ hay đang trằn trọc như mình?), người đàn bà láng giềng, người bệnh già liệt mất trí nhớ, và cả người đàn ông chạy xe ôm; những mảnh đời được tình cờ (và kỳ diệu) nối kết như những nốt thắt trên cùng một mạng nhện phức tạp.
Những lúc chị Tư láng giềng chưa sang, chị thường nằm mường tượng nơi mình vừa rời bỏ. Ngôi nhà (gia đình) chị đang ở giống như đã được “treo bán” từ lâu nhưng chưa có ai ngó ngàng tới. Chị đã đi ra/đi vào, ăn uống, ngủ ngáy, sinh hoạt hằng ngày (kể cả trao đổi tình dục) với chồng, như một người khách lạ. Chị không thấy thân quen, gần gũi với hơi hướm, màu sắc và vị trí của những đồ vật bao quanh, chỉ một khoảng thời gian ngắn sau khi chị lấy chồng. Chị cũng đã từng yêu (hay cái gì đại loại như thế) và ước muốn được thành hôn và trở thành người vợ của người đàn ông đó, nên chẳng thể trách móc ai được, nhất là nghi ngờ cảm giác và sự chọn lựa của chính mình. Nơi đã treo bảng “nhà bán” từ mấy năm nay đó đáng lý ra phải là chốn ẩn thân vĩnh viễn của chị, nhưng chị vẫn tiếp tục sống lơ lửng như một cái bóng trong đó, bồng bềnh trong mây, vì chị không có bất cứ một địa chỉ nào khác. Người chồng và nơi chị đang trú là địa chỉ duy nhất trong thành phố mênh mông và náo nhiệt này, kể từ khi chị rời cha mẹ ở miền Trung vào đây mưu sinh một mình.
Chị không đẹp lồ lộ mãn khai, nhưng chứa chất một nguồn duyên dáng tiềm ẩn, một thân thể đầy đặn, khỏe mạnh đủ để chu toàn bổn phận duy sinh của một người đàn bà theo nghĩa hạnh phúc bình thường. Nhưng chị có hai điểm yếu mà người chồng không chấp nhận được: chị muốn và thèm một đứa con đến sốt ruột và chị không chịu được (chẳng phải ghen tuông) cái mùi thói thời tổng hợp của bia rượu, thuốc lá và nước hoa rẻ tiền vương vấn trên áo, trên cổ, trên tóc và có khi cả trên môi người chồng khi trở về giữa đêm khuya. Chị không thể nhớ nổi đã bao nhiêu lần đứng tựa cửa trông ngóng chồng từ sau buổi cơm chiều nguội lạnh, một mình.
Thật ra chị không cần sự dũng mãnh, hào phóng ban phát của người đàn ông. Chị chỉ cần một chút tích lũy loăng quăng nhưng lành mạnh, đủ sức bứt phá, gạt lại đằng sau đám lau nhau cùng trang lứa, nhanh tay chụp lấy một trong những vật tròn tỏa ánh sáng lung linh, há hốc miệng chờ đợi ở cuối đường hầm đang rung lên rầm rập, để hội nhập, hòa tan, rồi kết tụ lại, khởi tạo một mầm sống mới. Chị đã thử tất cả những phương cách được cho là hiệu quả nhất để tạo cho được cái mầm sống linh thiêng đó, kể cả bỏ công việc ở nhà giữ trẻ để mỗi ngày không còn phải ôm những thân thể bé bỏng ngạt ngào mùi sữa không phải của mình, mà mơ tưởng hão huyền.
Chị đã kiên nhẫn dò tìm những thời điểm thích hợp, tạo dáng khiêu khích gợi tình, rướn mình đáp ứng trong những lần gần gũi với chồng. Chị cũng nhắm mắt, khép chân cố giữ lấy chút nhòe nhoẹt trơn tru lạnh lẽo giữa hai đùi, cố chịu đựng sự vùi dập phả xuống hơi thở nặng mùi bia rượu chị chưa thể quen được, cố nhắm mắt mơ màng nghĩ đến một chút gì rất bé bỏng đang bắt đầu cựa quậy trong thâm sâu tử cung mình. Nhưng những cuộc vui sau giờ làm việc của người chồng đã làm khô queo sinh lực và niềm hy vọng (luôn luôn như lửa rực cháy) của chị, mặc dù chị đã dồn hết sức lực và tâm trí vào đó, trong suốt nhiều năm trời, đến mỏi mòn.
(Số sau đăng hết)
