Bộ trưởng Trần Hồng Hà cho biết, vấn đề tài chính và định giá đất chiếm 1/3 số ý kiến của đại biểu Quốc hội tại Hội trường. Về tài chính đất đai, Bộ trưởng nêu rõ, đây là một vấn đề hết sức quan trọng. Bên cạnh quy hoạch thì tài chính đất đai là một trong 2 công cụ mà Nhà nước thực hiện quyền quản lý nhà nước và quyền đại diện cho chủ sở hữu toàn dân về đất đai. Trong đó, việc phân bổ lại nguồn lực đất đai, phát huy giá trị đất đai và đưa nguồn lực này để vào phát triển cho kinh tế - xã hội và giải quyết hài hòa các mối quan hệ. Quan hệ về mặt giá trị tài chính hoặc áp dụng các công cụ về mặt kinh tế như thuế, các phí, chi phí... là những công cụ rất rộng và định giá đất là then chốt của mọi vấn đề.
Bộ trưởng Trần Hồng Hà nêu rõ, trên cơ sở thu thập đầy đủ cơ sở dữ liệu về giá đất, dùng phương pháp toán học, phương pháp thống kê tính toán, cùng với phương pháp để xác định vùng đất chuẩn, thửa đất chuẩn, số lượng thửa đất… thì có thể xác định được giá đất. Điều này sẽ giải quyết được những bất cập hiện nay. Từ giá đất sẽ thực hiện rất nhiều công việc để bảo đảm ổn định, trách nhiệm đóng góp về mặt tài chính của người sử dụng đất cũng như sẽ tính được giá đất cụ thể, công khai giá đất cụ thể và người dân có thể hoàn toàn tiếp cận thông qua hệ thống cơ sở dữ liệu về bản đồ địa chính, số hóa đất đai.
Về thu hồi đất và bồi thường, Bộ trưởng cho biết, dự thảo Luật đã quy định rõ tiêu chí giao đất không phải đấu thầu, đấu giá. Về vấn đề đất đai cần phải đấu thầu, đấu giá có 2 hình thức. Một là, đấu thầu, đấu giá, tức là Nhà nước sẽ thu hồi; hai là, Nhà nước không thu hồi và thỏa thuận. Bộ trưởng nhấn mạnh, quan trọng nhất là làm sao hài hòa lợi ích của người dân và lợi ích của Nhà nước và lợi ích doanh nghiệp. Tuy nhiên, khó khăn nhất là làm sao xác định được điều kiện, tiêu chí. Hiện nay vẫn đang tiếp tục triển khai Nghị quyết 18-NQ/TW, sắp tới sẽ nghiên cứu và mong các đại biểu Quốc hội, chuyên gia, khoa học tiếp tục tham gia góp ý lượng hóa, cụ thể, Bộ trưởng nêu rõ.
Về vấn đề quy hoạch, Bộ trưởng Trần Hồng Hà khẳng định, quy hoạch đất đai sẽ gắn với quy hoạch giao thông. Đất đai có phát triển, có gia tăng giá trị hay không phụ thuộc vào hạ tầng giao thông, phụ thuộc vào ý tưởng quy hoạch. Như vậy, để quản lý đất đai theo không gian, quản lý đến thửa đất phải dựa vào quy hoạch xây dựng, bao gồm xây dựng đô thị nông thôn, hiện đã đạt 96%. Hiện nay mới chỉ quản lý về chỉ tiêu phân bổ đất đai để làm sao quản lý, sử dụng một cách hiệu quả, khai thác bền vững, kèm theo các tiêu chí. Không kỳ vọng quy hoạch đất đai thay thế tất cả mà quy hoạch đất đai sẽ đưa ra một khung, tức là sẽ quản lý những đối tượng cần bảo vệ, bảo tồn, đó là đất di sản thiên nhiên, văn hóa, lịch sử, thậm chí đất về lúa 2 vụ cũng phải quản lý, hạ tầng giao thông cứng và các khu vực phát triển xã hội đã hình thành. Đó là khu vực tĩnh. Còn khu vực động là khu đô thị, thương mại, dịch vụ thì chúng ta cố gắng tận dụng để phát triển. “Như vậy, có nhiều vấn đề hiện nay đang đặt ra là làm sao tạo ra được khu đất vùng phụ cận. Nói là phụ cận nhưng thực chất đây là một quỹ đất được tạo ra do chúng ta phát triển giao thông, do tầm nhìn quy hoạch làm tốt. Điều này sẽ giúp cho việc phát huy được nguồn lực”, Bộ trưởng nói.
Bộ trưởng cũng cho biết, chúng ta không đấu thầu, đấu giá khi chưa có những ý tưởng, kế hoạch tốt nhất, khi chưa có những quy hoạch chi tiết, chưa có cái nhìn về không gian và khai thác, sử dụng, kể cả công trình ngầm. Nếu kết hợp các mục đích này, hoàn toàn có thể đưa được giá trị đất đai cao hơn và sử dụng đất đai là nguồn lực để đầu tư phát triển hạ tầng.
Như vậy, vấn đề kế hoạch rất quan trọng để bảo đảm phân bổ chỉ tiêu sử dụng, bởi vì không thể phân bổ một lúc. Mặc dù kế hoạch xây dựng, các quy hoạch về tỉnh đặt ra 30 năm nhưng không thể sử dụng ngay trong một năm. Do đó, cần phải xem xét về phát triển dân cư, lực lượng sản xuất, nguồn vốn đầu tư, công nghệ,… thì mới đầu tư. “Chính vì vậy, quy hoạch, kế hoạch cộng với tài chính đất đai và định giá đất là những công cụ để thể hiện quyền năng của nhà nước về quản lý”, Bộ trưởng nhấn mạnh.
