Triệt để phân cấp, phân quyền
Bằng những cơ chế điều hành linh hoạt; phân cấp, phân quyền triệt để, nguồn thu NSNN trên địa bàn tỉnh từ đầu nhiệm kỳ thực hiện Nghị quyết Đại hội XV của Đảng bộ tỉnh Quảng Ninh đến nay không ngừng được cải thiện và tăng theo từng năm. Đánh giá của địa phương cho thấy, nguồn lực từ ngân sách đã thực sự trở thành động lực quan trọng để tỉnh đầu tư hoàn thiện hệ thống hạ tầng kỹ thuật và bảo đảm an sinh, phúc lợi xã hội trên địa bàn. Đặc biệt, là trong vài năm trở lại đây, khi Quảng Ninh liên tục thực hiện các chủ đề năm có liên quan đến tăng trưởng và nâng cao chất lượng cuộc sống, hạnh phúc của Nhân dân.
Để bảo đảm chất lượng nguồn tăng thu hàng năm theo quy định của Trung ương, HĐND tỉnh Quảng Ninh đã ban hành nhiều nghị quyết quan trọng liên quan đến phân cấp nguồn thu, nhiệm vụ chi và tỷ lệ phần trăm (%) phân chia các khoản thu giữa ngân sách các cấp chính quyền địa phương, định mức phân bổ dự toán chi thường xuyên ngân sách địa phương; dự toán thu NSNN, chi ngân sách địa phương, phương án phân bổ ngân sách cấp tỉnh và cơ chế biện pháp điều hành ngân sách hàng năm; kế hoạch tài chính – NSNN theo phân kỳ và cho cả giai đoạn 5 năm…
Đáng chú ý, các quyết sách từ cơ quan quyền lực Nhà nước ở địa phương đều hướng đến nguyên tắc ngân sách tỉnh giữ vai trò chủ đạo từ các khoản thu tập trung, khoản thu được hình thành từ các dự án do tỉnh đầu tư để có nguồn lực giải quyết các nhiệm vụ trọng tâm, các yêu cầu cân đối lớn của tỉnh. Qua đó, tạo sự chủ động trong quản lý, điều hành ngân sách địa phương.
Một điểm nhấn khác trong công tác điều hành NSNN của Quảng Ninh là tỉnh đã thực hiện hiệu quả việc phân cấp, giao quyền cho cấp huyện khai thác tốt nguồn thu ngân sách của địa phương; chủ động nhiệm vụ thuộc thẩm quyền địa phương; bảo đảm kinh phí hoạt động thường xuyên của cấp cơ sở xã, phường, thị trấn là nơi trực tiếp thực hiện các chính sách của Nhà nước đến người dân.
Theo Sở Tài chính Quảng Ninh, trên cơ sở bám sát các mục tiêu nghị quyết HĐND tỉnh đã đề ra, ngay từ đầu các năm, ngành tài chính đã chủ động tham mưu UBND tỉnh ban hành các quyết định giao nhiệm vụ thu, chi cho các cơ quan, đơn vị sử dụng ngân sách. Qua đó, tạo cơ sở để các cơ quan, đơn vị xây dựng kế hoạch điều hành phù hợp, trên tinh thần bảo đảm nguồn tăng thu, tiết kiệm chi, dành nguồn lực chi đầu tư phát triển và chi cho yếu tố con người.
Cùng với ngành Tài chính, Cục Thuế tỉnh, các cấp, ngành, đơn vị địa phương cũng thể hiện sự linh hoạt trong công tác quản lý, điều hành, cải cách hành chính. Sự vào cuộc quyết tâm, với những cách làm hiệu quả, tổng thu NSNN trên địa bàn giai đoạn 2021 - 2023 vừa qua đã ghi nhận những kết quả hết sức tích cực. Tổng thu NSNN trong giai đoạn ước đạt 160.476 tỷ đồng; trong đó, thu nội địa ước đạt 122.109 tỷ đồng (chiếm 76,1% tổng thu), tăng bình quân khoảng 4,19%/năm và luôn nằm trong nhóm dẫn đầu cả nước; thu xuất nhập khẩu ước đạt 38.367 tỷ đồng (chiếm 23,9% tổng thu, vượt chỉ tiêu Trung ương giao).
Siết chặt kỷ cương, kỷ luật ngân sách
Những kết quả đáng ghi nhận từ công tác quản lý, điều hành ngân sách đã góp phần quan trọng để Quảng Ninh đạt những thành tựu phát triển vượt trội trong thời gian qua. Đáng chú ý, trong năm 2023 - năm thứ hai của thời kỳ ổn định ngân sách 2022 - 2025 song lại có điều chỉnh thay đổi tỷ lệ (%) điều tiết 5 sắc thuế giữa ngân sách Trung ương và ngân sách địa phương, đã tác động không nhỏ đến thu, chi ngân sách của tỉnh và số thu địa phương. Tuy nhiên, từ sự linh hoạt, hiệu quả trong công tác quản lý, điều hành, hiệu quả thu - chi NSNN đã giúp Quảng Ninh vượt qua nhiều khó khăn, thách thức chưa từng có. Trong đó, có những tác động cực đoan của biến đổi khí hậu; ngành than gặp nhiều khó khăn; giá vật tư, nguyên, nhiên liệu đầu vào tăng đã tác động trực tiếp đến phát triển kinh tế - xã hội và đời sống của Nhân dân.
Bằng sự chỉ đạo, điều hành quyết liệt, có trọng tâm, trọng điểm, huy động sức mạnh của cả hệ thống chính trị, Quảng Ninh đã tiếp tục đổi mới mạnh mẽ tư duy phát triển bền vững, tăng trưởng xanh, bao trùm, thực hiện tái cơ cấu kinh tế, đặc biệt là lĩnh vực công nghiệp, dịch vụ, du lịch, đầu tư công… Quảng Ninh đã hoàn thành và vượt 12/12 chỉ tiêu, mục tiêu, nhiệm vụ đề ra trong năm. Trong đó, nguồn lực từ NSNN đã góp phần hết sức quan trọng vào những thành tựu Quảng Ninh đã đạt được.
Nhìn lại công tác điều hành NSNN trong năm 2023 vừa qua, có thể thấy, Quảng Ninh đã tiếp tục thực hiện hiệu quả công tác cơ cấu lại thu theo hướng bền vững; yêu cầu các cơ quan, đơn vị, địa phương trong quá trình tổ chức thực hiện thu có trách nhiệm tăng thu phần thuế, phí ở mức cao nhất theo tinh thần Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XV.
Tỉnh đã triển khai nhiều giải pháp, như: Thành lập Tổ công tác đôn đốc, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, đẩy mạnh thu NSNN năm 2023; ban hành quy chế làm việc của Ban chỉ đạo tăng cường điều hành NSNN tỉnh và tổ chức họp Ban chỉ đạo điều hành thu, chi ngân sách hàng quý để đánh giá kết quả hoạt động, đề xuất những giải pháp để tổ chức, triển khai thực hiện; tập trung tháo gỡ khó khăn, vướng mắc với các doanh nghiệp trọng điểm (than, điện, xi măng, xăng, dầu, vận tải...). Đồng thời, thường xuyên tổ chức họp đánh giá tiến độ thực hiện, đôn đốc các địa phương về đẩy nhanh tiến độ xây dựng giá đất và tổ chức đấu giá đất, chấn chỉnh hoạt động của Hội đồng thẩm định giá đất, nhằm bảo đảm hoàn thành chỉ tiêu pháp lệnh của Trung ương giao.
Về chi ngân sách địa phương, năm 2023 tỉnh đã thực hiện chi 31.961 tỷ đồng; trong đó, chi đầu tư phát triển là 13.200 tỷ đồng; chi thường xuyên là 16.470 tỷ đồng. Theo Nghị quyết số 136/NQ-HĐND ngày 9.12.2022 của HĐND tỉnh, nguồn vốn chi đầu tư phát triển ngân sách tỉnh được phân bổ kế hoạch vốn cho 14 dự án hoàn thành, 50 dự án chuyển tiếp, 9 dự án khởi công mới, hỗ trợ các địa phương theo tiêu chí chấm điểm, hỗ trợ các địa phương thực hiện Chương trình tổng thể phát triển bền vững kinh tế - xã hội, bảo đảm vững chắc quốc phòng - an ninh ở các xã, thôn, bản vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi, biên giới, hải đảo gắn với xây dựng NTM, NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu tỉnh Quảng Ninh giai đoạn 2021 - 2025, kế hoạch vốn chuẩn bị đầu tư.
Để đáp ứng được nhiệm vụ phát triển, công tác chi điều hành ngân sách địa phương được tỉnh triển khai theo hướng tiết kiệm, hiệu quả, công khai, minh bạch, phòng chống tiêu cực, tham nhũng, lãng phí, “lợi ích nhóm” ngay từ khâu xác định nhiệm vụ chi. Tỉnh cũng yêu cầu các địa phương cắt giảm các khoản chi không thật sự cần thiết, tiết kiệm triệt để chi thường xuyên, giảm tối đa kinh phí hội thảo, hội nghị, đi nghiên cứu trong nước và nước ngoài.
Công tác giải ngân cũng đã gắn trách nhiệm của người đứng đầu và kiểm soát chặt chẽ các khoản chi theo dự toán, bảo đảm đúng chính sách, chế độ, tiêu chuẩn, định mức. Thường xuyên rà soát các khoản chi thường xuyên chưa phân khai, đã phân khai nhưng giải ngân chậm hoặc hết nhiệm vụ chi để tham mưu cắt giảm, điều chỉnh, bổ sung nguồn vốn chi đầu tư phát triển cho các dự án, công trình trọng điểm của tỉnh.
Theo đánh giá của Sở Tài chính Quảng Ninh, trong năm 2023, công tác điều hành được tỉnh đổi mới, hoạt động hiệu lực hiệu quả, có những giải pháp phù hợp quyết liệt trong điều kiện giảm thu gần 1.500 tỷ đồng khi thực hiện các chính sách miễn, giảm, thuế phí của Trung ương đã góp phần bảo đảm nguồn lực để địa phương bảo đảm duy trì tăng trưởng theo đúng các kế hoạch đề ra và bảo đảm các chính sách an sinh trên địa bàn tỉnh.
