Bệnh nhân nam 16 tuổi, được chuyển tuyến BHYT ở Bệnh viện Bạch Mai từ một bệnh viện tỉnh miền Trung với chẩn đoán: viêm lợi tối cấp hoại tử. Tiền sử Bệnh nhân khoẻ mạnh, chưa từng mắc một bệnh nội khoa nào khác.

Qua thăm khám, bệnh nhân cho biết, gần đây, bệnh nhân đột ngột khởi phát sưng lợi toàn bộ 2 hàm. Tổn thương tiến triển nhanh, người mệt mỏi, kèm theo sốt nhẹ 38 độ C. Bệnh nhân được nhập viện tỉnh điều trị, nhưng sau 5 ngày bệnh tình càng trầm trọng nên đã chuyển tuyến trung ương.

PGS. TS. Nguyễn Xuân Thực, Khoa Răng Hàm Mặt, Bệnh viện Bạch Mai cho biết, khi khám bệnh nhân tỉnh, mệt mỏi, da xanh niêm mạc nhợt, sốt 38,5 độ C. Tại chỗ có hình thái thương tổn vô cùng đặc biệt: miệng ngậm không kín, hở cửa, chỉ có 2 răng hàm chạm nhau, lợi 2 hàm thâm nhiễm cực nặng, răng toàn bộ 2 hàm lung lay độ 2, 3.

X.quang panorama cũng cho thấy hình ảnh đặc biệt: toàn bộ nhóm răng hàm trên + dưới 2 bên bị đẩy chồi khỏi huyệt ổ răng (đây cũng là lí do hiện tại BN bị hở cửa, chỉ có 2 răng hàm trong cùng chạm nhau).

Khi nhìn thấy dạng thương tổn thâm nhiễm lợi nặng này, PGS. TS. Nguyễn Xuân Thực, cho biết, đã nghĩ ngay tới một bệnh cảnh máu ác tính, phù hợp với hội chứng thứ 4 (hội chứng thâm nhiễm) của bệnh leucemie cấp.

Ngay lập tức, bệnh nhân được xét nghiệm công thức máu cấp, kết quả BC là 140.000 G/l. Sau khi mời hội chẩn Huyết học, bằng các xét nghiệm chuyên sâu, BN được chẩn đoán leucemie cấp và được chuyển điều trị theo đúng chuyên khoa.

Lâm sàng rất đa dạng. Các biểu hiện bệnh lí trong khoang miệng cũng vô cùng phong phú. Nó có thể là các biểu hiện của bệnh lí đơn thuần tại chỗ, nhưng cũng có thể là dấu hiệu chỉ điểm để chẩn đoán các bệnh lí toàn thân khác. Những người làm lâm sàng cần hết sức lưu ý để không bị bỏ sót tổn thương, đồng thời sớm có định hướng chẩn đoán phù hợp và khoa học nhất. 

Theo PGS. TS. Nguyễn Xuân Thực, các thương tổn trong khoang miệng vô cùng phong phú đa dạng, nhiều khi chúng là các biểu hiện của một bệnh lí toàn thân nào đó, chứ không đơn thuần chỉ là các bệnh của chuyên khoa Răng Hàm Mặt.

Như vậy, đứng trước các thương tổn trong khoang miệng chúng ta cần hết sức tỉnh táo, suy xét kĩ để có những quyết định đúng đắn, kịp thời.

Bệnh viêm lợi, những thông tin cần biết

BSCKII. Lê Bảo Trâm, Khoa Răng Hàm Mặt, BV Bạch Mai cho biết, viêm lợi là bệnh thường gặp nhất trong các bệnh nha chu (> 80% dân số) và có thể xảy ra ở bất kỳ người nào, bất kỳ độ tuổi nào. Viêm lợi là tình trạng viêm chỉ khu trú ở mô nha chu bề mặt bao gồm lớp biểu mô bên ngoài và lớp mô liên kết kế cận.

Các mô khác như xương ổ răng, dây chằng nha chu, màng nha chu hay xi măng không bị ảnh hưởng. Viêm lợi là sự đáp ứng bình thường có tính cách bảo vệ của mô nha chu trước một loạt kích thích tại chỗ là vi khuẩn. Viêm lợi là bệnh có thể chữa khỏi được hoàn toàn.

Nguyên nhân: Chủ yếu do vi khuẩn ở mảng bám răng lợi thường là các loại cầu khuẩn và trực khuẩn, vi khuẩn sợi, do virus, do sang trấn và các tác nhân lý học và hóa học, do mọc răng, do sâu răng không được chữa.

Triệu chứng của viêm lợi: Hôi miệng; Đau vùng lợi khi chải răng; Chảy máu lợi khi xỉa răng, đánh răng, mút chíp hoặc chảy máu tự nhiên. Triệu chứng thực thể bao gồm: Lợi đỏ nhẹ hay đỏ rực; Lợi tự do sưng nề cả mặt trong và mặt ngoài, có thể có túi lợi giả; Lợi nề kém săn chắc; Chảy máu lợi khi thăm khám hoặc chảy máu tự nhiên; Cao răng, mảng bám; Khám thấy các bất thường về cung răng, khớp cắn, miếng trám và các nguyên nhân khác.

Các bệnh viêm lợi do mảng bám răng gồm: Bệnh viêm lợi mảng bám đơn thuần:  Có các yếu tố thuận lợi tại chỗ; Không có yếu tố thuận lợi tại chỗ

Viêm lợi mảng bám kết hợp bệnh toàn thân: Viêm lợi tuổi dậy thì. Viêm lợi liên quan kinh nguyệt. Viêm lợi liên quan thai nghén. Viêm lợi liên quan tiểu đường,  các bệnh bạch cầu.

Viêm lợi mảng bám liên quan thuốc: thuốc làm phì đại lợi, thuốc tránh thai, thuốc khác.

Viêm lợi mảng bám liên quan dinh dưỡng: thiếu vitamin C, thiếu các chất khác.

Các bệnh viêm lợi không do mảng bám răng gồm:

Viêm lợi do vi khuẩn đặc hiệu: do  Streptococcal, Neisseria gonorrhoeae. Do các vi khuẩn đặc hiệu khác.

Viêm lợi do virut: Virut họ Herpes: Viêm lợi miệng herpes tiên phát, tái phát, viêm lợi miệng do Varicella - zoster virut.

Viêm lợi do nấm: do nấm Candida, nấm Histoplasmosis, do các nấm khác.

Viêm lợi do nguyên nhân di truyền: Viêm lợi xơ di truyền.

Viêm lợi do bệnh toàn thân  

Viêm lợi do rối loạn da, biểu mô: Pemphigoid, Lichen planus, Pemphigus vulgaris.

Do dị ứng: Dị ứng với vật liệu phục hồi răng: thủy ngân, nickel, acrylic;  Dị ứng thuốc đánh răng, nước súc miệng, kẹo cao su; Dị ứng thức ăn, chất gây nghiện.

BSCKII. Lê Bảo Trâm chia sẻ cách  vệ sinh răng miệng đúng cách như sau: 

Đánh răng sau ăn 1 giờ, chọn thuốc đánh răng không chứa thành phần kích thích. Chải răng đúng kỹ thuật. Dùng các biện pháp cơ học khác để làm sạch bề mặt răng, nhất là vùng khe giữa hai răng như chỉ tơ nha khoa và tăm nước. Duy trì chế độ dinh dưỡng đầy đủ, hợp lý để tăng sức đề kháng.

Khám định kỳ 6 tháng/ 1 lần để kịp thời phát hiện các tổn thương và loại trừ cao răng mảng bám.