Ngày 14.3, tại Hà Nội, Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam phối hợp với Ủy ban Quốc gia UNESCO Việt Nam (NATCOM) tổ chức Hội thảo quốc tế “Hướng tới một nền giáo dục có chất lượng dưới góc nhìn từ lập kế hoạch chiến lược giáo dục và đảm bảo công bằng trong giáo dục”.
Nội dung thảo luận các vấn đề liên quan đến: Công bằng giáo dục - vai trò của các bên liên quan trong quá trình thực hiện; các bước xây dựng kế hoạch chiến lược giáo dục hướng tới công bằng giáo dục; vai trò của kế hoạch chiến lược giáo dục và thực hiện chính sách công bằng nhằm đảm bảo chất lượng giáo dục; kinh nghiệm, thực tiễn về công bằng trong hoạch định chính sách giáo dục; kế hoạch chiến lược giáo dục ở các nước và bài học kinh nghiệm cho Việt Nam.
"Không để ai bị bỏ lại phía sau"...
Phát biểu khai mạc, Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Văn Phúc nhận định, nhìn lại chặng đường đã qua, Việt Nam có thể tự hào về các thành tựu đạt được. Về công bằng và chất lượng giáo dục, Việt Nam đều thành công so với các quốc gia khác với cùng mức thu nhập.
Bên cạnh những kết quả ấn tượng về phổ cập giáo dục, nền giáo dục Việt Nam cũng được thế giới ghi nhận cả về giáo dục đại trà và giáo dục mũi nhọn. Thứ trưởng Nguyễn Văn Phúc chia sẻ 5 “cột mốc” giáo dục Việt Nam đạt được. Trong đó, đầu tiên là hệ thống giáo dục quốc dân cơ bản được hoàn thiện theo hướng mở, liên thông giữa các cấp học, trình độ và giữa các phương thức giáo dục, đào tạo.
Thứ hai là, ban hành và tổ chức triển khai Chương trình GDPT 2018, chuyển nặng từ truyền thụ kiến thức sang phát triển toàn diện phẩm chất, năng lực học sinh.
Thứ ba là, chất lượng giáo dục nghề nghiệp có chuyển biến tốt hơn. Thứ tư là, đổi mới thi, kiểm tra, đánh giá, đặc biệt là thi tốt nghiệp THPT và tuyển sinh đại học, cao đẳng sư phạm, giáo dục nghề nghiệp ngày càng thực chất, hiệu quả hơn. Thứ năm là, đội ngũ nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục cơ bản được chuẩn hóa, từng bước bảo đảm số lượng.
Bên cạnh đó, trong dự thảo Chiến lược phát triển giáo dục giai đoạn đến năm 2030 và tầm nhìn 2045, yếu tố công bằng giáo dục luôn được nhấn mạnh, góp phần thể hiện cam kết mạnh mẽ của Việt Nam về một nền giáo dục công bằng cho tất cả mọi người và không để ai bị bỏ lại phía sau.
Thứ trưởng Nguyễn Văn Phúc cũng chia sẻ thêm về những thách thức gặp phải trong thực thi các chính sách công bằng trong giáo dục, như: Việc tiếp cận chất lượng giáo dục tốt của trẻ em gặp hoàn cảnh khó khăn, vùng sâu vùng xa; những trẻ em không được hỗ trợ từ gia đình và nhà trường cũng dễ trở thành nạn nhân “bị bỏ lại phía sau” trong một môi trường sống đầy biến động.
Đồng quan điểm và cho rằng, thế giới có sự chuyển biến nhanh chóng, phức tạp và bất ổn gia tăng với rất nhiều những cơ hội và thách thức mới của toàn cầu hóa, của hội nhập liên kết, tùy thuộc lẫn nhau, bà Lê Thị Hồng Vân, Quyền Vụ trưởng, Vụ Ngoại giao Văn hóa và UNESCO, Tổng Thư ký Ủy ban Quốc gia UNESCO Việt Nam khẳng định: Kết quả Hội thảo sẽ là đóng góp quan trọng của Việt Nam đối với nỗ lực chung của UNESCO trong thúc đẩy chuyển hướng giáo dục, trong bảo đảm nền giáo dục công bằng, chất lượng, "không để ai bị bỏ lại phía sau và đóng góp vào tương lai phát triển hòa bình, bền vững”, bà Lê Thị Hồng Vân nhận định.
Thúc đẩy sự công bằng và hòa nhập trong giáo dục
Công bằng và hòa nhập là những trụ cột quan trọng trong các hoạt động hướng tới Hội nghị thượng đỉnh về Chuyển đổi giáo dục, được Tổng thư ký Liên Hợp Quốc António Guterres, triệu tập vào tháng 9.2022.
Trưởng Đại diện UNESCO tại Việt Nam, ông Jonathan Baker, cho biết: Ở cấp độ toàn cầu, UNESCO có sứ mệnh chủ trì và điều phối các hoạt động và chương trình xoay quanh Mục tiêu phát triển bền vững 4 và Chương trình nghị sự Giáo dục 2030.
“Mọi hệ thống giáo dục cần phải phấn đấu vì sự công bằng, hòa nhập và chất lượng”. Nhấn mạnh điều này, ông Jonathan Baker cho rằng, thúc đẩy sự công bằng và hòa nhập trong giáo dục đòi hỏi phải loại bỏ tất cả các hình thức loại trừ, sự chênh lệch và bất bình đẳng trong tiếp cận, tham gia cũng như trong kết quả học tập. Điều này đòi hỏi phải có những thay đổi cần thiết, táo bạo trong chính sách giáo dục và tập trung nỗ lực vào những đối tượng thiệt thòi nhất để bảo đảm không ai bị bỏ lại phía sau.
Với sự hỗ trợ tài chính từ Đối tác Toàn cầu về Giáo dục (GPE), UNESCO Việt Nam đã phối hợp với Bộ GD-ĐT và Viện Khoa học giáo dục Việt Nam, cùng đội ngũ chuyên gia của Viện Quy hoạch Giáo dục Quốc tế (IIEP) của UNESCO cung cấp hỗ trợ kỹ thuật, phương pháp xây dựng Chiến lược Phát triển Giáo dục 2021 -2030 và tầm nhìn 2045 của Việt Nam. Chiến lược này đặt công bằng, hòa nhập là các trụ cột xuyên suốt ở tất cả các cấp học, trình độ đào tạo, cả trong giáo dục chính quy lẫn không chính quy.
Theo Trưởng Đại diện UNESCO tại Việt Nam, mặc dù có những thành tựu đáng khích lệ nhưng vẫn còn nhiều việc phải làm để bảo đảm một nền giáo dục công bằng và hòa nhập. Việt Nam cũng không phải ngoại lệ.
“Chúng tôi rất vui mừng vì Việt Nam đã thể hiện thiện chí chính trị trong chuyển biến giáo dục thông qua quá trình tham vấn để đưa ra tuyên bố cam kết quốc gia. Những cam kết được đưa ra vào năm 2022 chính là tiền đề cho công tác lập kế hoạch chiến lược tiếp theo, bao gồm cả các cuộc thảo luận của chúng ta ngày hôm nay”.
Do đó, ông Jonathan Baker khẳng định, chủ đề của Hội nghị hôm nay rất kịp thời. "Chúng tôi mong muốn được nghe ý tưởng của không chỉ các chuyên gia mà còn của những người làm thực tiễn về công tác lập kế hoạch chiến lược vì sự công bằng, hòa nhập trong giáo dục với cách tiếp cận đồng tham gia và dựa trên quyền của người thụ hưởng”, ông Jonathan Baker nói.
