Thế hệ Harry Potter và thập kỷ văn học dành cho giới trẻ

Thập kỷ đầu tiên của thế kỷ XXI đánh dấu sự nở rộ của thể loại văn học dành cho thanh niên, thiếu niên, giờ đã trở thành lứa độc giả con cưng của các nhà xuất bản. Chưa bao giờ, các xuất bản phẩm dành cho thanh niên, thiếu niên lại được chú trọng và thịnh vượng đến như vậy, với những tác phẩm đạt doanh số hàng chục triệu bản cùng sự cuồng nhiệt của một lớp độc giả mới, được gọi là “thế hệ Harry Potter”.

Công đầu đánh dấu sự hồi sinh của thể loại văn học này phải kể đến bộ tiểu thuyết Harry Potter của J.K.Rowling, khi gợi lại hứng thú và niềm say mê dành cho văn học thiếu nhi và văn hóa đọc của thế hệ trẻ. Những đứa trẻ bắt đầu đọc bộ tiểu thuyết 7 cuốn này từ quyển đầu tiên năm 1997 đến nay đều đã ngoài 20 tuổi. Dù thích hay không thích Harry Potter, chúng ta cũng phải công nhận cậu bé phù thủy đã mang đến một thế giới kỳ lạ trước đó chưa từng có (hay chưa từng được khắc họa sâu sắc đến thế trong dòng văn học thiếu nhi): thế giới kỳ diệu của phù thủy. Không ai có thể nói trước cho J.K.Rowling cũng như Stephenie Meyer (tác giả của Chạng vạng) về hiện tượng văn học toàn cầu mà tiểu thuyết của họ khơi gợi lên. Nhưng không thể phủ nhận thực tế sau đó, đã có hàng loạt tác phẩm ra đời, ăn theo dòng phủ thủy, rồng và ma cà rồng như Nhà giả kim, Học viện pháp thuật, Eragon...

Những tác phẩm bán chạy nhất cho thấy sự huyền diệu và một chút ly kỳ, mộng ảo luôn có sức hấp dẫn độc giả trẻ tuổi và họ thích những tác phẩm mang màu sắc siêu tâm linh như câu chuyện về Zorro thời hiện dại, cậu bé nửa người nửa thần Percy Jacksson, bộ tiểu thuyết của Rick Riordan lấy cảm hứng từ thần thoại Hy Lạp được đưa vào thế giới hiện đại. Những học sinh trung học mê đắm loại tiểu thuyết của Orwell và Bradbury, miêu tả tương lai qua thế giới tưởng tượng bị đe dọa bởi chiến tranh, thảm họa sinh thái và chế độ cực quyền. Theo Natacha Derevitsky, NXB Pocket Jeunesse: “Cách nhìn có phần u tối về thế giới có mối liên hệ với xã hội hiện nay. Ý nghĩ bị đe dọa đi vào sự vô ý thức của tập thể. Giới trẻ dễ thẩm thấu, tiếp nhận điều đó. Nhưng trong những cuốn sách dành cho giới trẻ, các tác giả kết thúc câu chuyện bằng cách thoát ra điều đó”.

Sức ảnh hưởng của các trang web

Thời mà những đứa trẻ trốn trong phòng, đọc sách ngấu nghiến đã qua từ lâu. Ngày nay, mọi thứ đều được chia sẻ, đặc biệt là trên blog, khi giới trẻ bộc lộ sự yêu thích của mình qua các mạng xã hội. Các nhà xuất bản dĩ nhiên không bỏ qua kênh quảng bá hữu hiệu này bằng cách nhờ độc giả quảng cáo giúp các tác phẩm qua internet. “Chúng tôi có khoảng 15 cộng tác viên, chúng tôi gửi sách cho họ và yêu cầu họ quảng bá sách trên các trang xã hội của mình. Chúng tôi không giữ vai trò giám sát. Nếu họ không thích cuốn sách, họ cũng sẽ nói điều đó”, Tibo Bérard, nhà xuất bản Sarbacane cho biết.

Sức nặng của makerting

Độc giả sẽ không biết đến một món ăn ngon nếu chúng ta không khoác cho nó một tấm bìa đẹp. Hình ảnh quả táo màu đỏ trên nền bìa đen của cuốn Chạng vạng của Stephanie Meyer rõ ràng đã kích thích trí tò mò của độc giả. Như Elsa Lafon, NXB Michel Lafon tiết lộ: “Dạng văn học này có loại mật mã riêng. Chúng ta có thể biết một cuốn sách như thế nào nếu nhìn vào bìa của nó. Và bìa cuốn sách có thể làm nên sự khác biệt trong lĩnh vực mà các văn bản được tiêu chuẩn hóa”. Tác phẩm của các tác giả Anh có nhiều nét giống nhau. Chính vì thế các nhà xuất bản thường tìm đến các tác phẩm khác có hơi hướng hay đề tài lạ hơn, như ở Pháp, với các tác phẩm của Elssa Lafon. Laetitia Durouxx của nhà sách Lyon cho rằng: “Bí quyết là phải lắng nghe độc giả trẻ và đưa đến cho họ những tiểu thuyết mới chất lượng hơn”.

Sự thừa nhận của các tên tuổi lớn

Thành công của dòng văn học mới này khiến các tác giả lão làng của dòng văn học chính thống cũng không thể làm ngơ. John Grisham đã xuất bản cuốn đầu tiên Theodore Boone, với nhân vật chính 13 tuổi. Harlan Coben và Elizabeth George cũng chuẩn bị cho ra đời những tác phẩm dành cho thiếu niên vào. Tại Anh, tác giả của tiểu thuyết trinh thám John Connolly dự định ra tác phẩm thứ 2 dành cho thiếu niên.

Rõ ràng, các tác phẩm dành cho hế hệ mới có sức thu hút khổng lồ.

Văn hóa

Nhân dân Sài Gòn - Gia Định kéo về Dinh Độc Lập chào mừng Quân giải phóng
Văn hóa - Thể thao

Nghệ thuật tạo và chớp thời cơ

Nghệ thuật tạo thời cơ, chớp thời cơ là một trong những yếu tố quyết định thắng lợi của cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân 1975; thay vì 2 năm như kế hoạch đã đề ra, chúng ta chỉ mất 55 ngày đêm thu non sông về một mối.

Ký họa sống động những ngày tiến về Sài Gòn
Văn hóa - Thể thao

Ký họa sống động những ngày tiến về Sài Gòn

Chứng kiến sự gian khổ của bộ đội ta trong những ngày kháng chiến và cả niềm hân hoan của ngày thống nhất, ông Trần Mạnh Tuấn, một họa sĩ không chuyên, nguyên phóng viên báo Pháp luật Việt Nam, đã thực hiện các bức ký họa bằng bút sắt sinh động ghi lại lịch sử không thể nào quên của dân tộc.

“Cho con là người Việt Nam” - Khi âm nhạc cất lên niềm tự hào dân tộc
Văn hóa

“Cho con là người Việt Nam” - Khi âm nhạc cất lên niềm tự hào dân tộc

Nhân dịp kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (30.4.1975 - 30.4.2025) và 80 năm Quốc khánh nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (2.9.1945 - 2.9.2025), MV "Cho con là người Việt Nam" của Tùng Dương chính thức được ra mắt như một lời tri ân sâu sắc tới lịch sử hào hùng của dân tộc và gửi gắm khát vọng vươn lên của thế hệ trẻ Việt Nam.

Để lá cờ Tổ quốc không ngừng bay ở vĩ tuyến 17
Văn hóa

Để cờ Tổ quốc tung bay ở vĩ tuyến 17

Trong những năm tháng khốc liệt của chiến tranh chống Mỹ, hình ảnh lá cờ Tổ quốc ở vĩ tuyến 17 là niềm tin, hy vọng của Nhân dân về một ngày đất nước thống nhất. Và để bảo vệ lá cờ không ngừng bay giữa mưa bom, bão đạn, nhiều chiến sĩ đã cống hiến thanh xuân của mình.

50 năm văn học, nghệ thuật đồng hành với đất nước
Văn hóa - Thể thao

50 năm văn học, nghệ thuật đồng hành với đất nước

Có lẽ trong mọi điều sâu thẳm và bền bỉ nhất mà một quốc gia có thể gìn giữ suốt hành trình phát triển là văn học, nghệ thuật. Nhìn lại 50 năm đất nước thống nhất, văn học nghệ thuật đã không chỉ song hành, mà còn là lực đẩy tinh thần đặc biệt, nâng bước dân tộc qua những năm tháng đầy biến động.

Kết nối ký ức hào hùng
Văn hóa - Thể thao

Kết nối ký ức hào hùng

Nửa thế kỷ sau ngày đất nước thống nhất, những thước phim truyện khắc họa cuộc kháng chiến cứu nước của quân và dân ta vẫn vẹn nguyên giá trị lịch sử và nghệ thuật, là di sản tinh thần vô giá của dân tộc. Làm tốt công tác bảo tồn, khơi dậy sức sống mạnh mẽ cho di sản này sẽ góp phần lan tỏa những câu chuyện hào hùng đến các thế hệ sau.

Nhà hát Tuổi trẻ hợp tác quốc tế phát triển nhạc kịch
Văn hóa

Nhà hát Tuổi trẻ hợp tác quốc tế phát triển nhạc kịch

Mới đây, tại Nhà hát Nghệ thuật thành phố Guri - Hàn Quốc đã diễn ra buổi diễn đọc kịch bản vở nhạc kịch "Giấc mơ của em" (My dream), kết quả giai đoạn đầu tiên của dự án hợp tác nghệ thuật giữa Nhà hát Tuổi trẻ và Nhà hát Sangsangmaru kéo dài trong hai năm 2025 - 2026.