Mục tiêu của tọa đàm là cập nhật thực trạng và tồn tại của khu vực đồ uống có cồn bất hợp pháp; đánh giá các tác động tiêu cực mà đồ uống có cồn bất hợp pháp gây ra về mặt kinh tế xã hội; đồng thời đề xuất và kiến nghị những giải pháp phù hợp dựa trên thông lệ quốc tế.
Phát biểu tại tọa đàm, Chủ tịch VBA Nguyễn Văn Việt cho biết: Đồ uống có cồn phi chính thức và bất hợp pháp luôn là vấn đề nhức nhối, ở Việt Nam lượng rượu phi chính thức nằm ngoài sự quản lý của nhà nước chiếm tới 63% tổng khối lượng lít cồn nguyên chất được tiêu thụ tại Việt Nam. Không chỉ tại Việt Nam, khu vực ASEAN cũng được dự báo là khu vực có mức tiêu thụ rượu bia không kiểm soát tăng cao vào năm 2025. Với xu hướng tiêu thụ vô cùng lớn như vậy, các sản phẩm phi chính thức sẽ gây ra nhiều tổn thất đáng kể về kinh tế- xã hội đối với người tiêu dùng, doanh nghiệp, và cả ngân sách nhà nước. Trong khi đó, các chính sách chưa hướng tới giải quyết vấn đề gốc rễ này, chưa có giải pháp toàn diện. Doanh nghiệp mong muốn các công cụ quản lý nhà nước, đặc biệt chính sách quản lý thị trường hay chính sách thuế đạt được các tiêu chí phù hợp, hiệu quả, công bằng, tạo điều kiện để doanh nghiệp chân chính phát triển bền vững.
Theo ông Việt, đồ uống có cồn bất hợp pháp là sản phẩm được sản xuất và tiêu thụ không tuân thủ các quy định của pháp luật, nằm ngoài tầm kiểm soát của cơ quan quản lý, bao gồm: Sản phẩm được mang vào một quốc gia bất hợp pháp (buôn lậu); Sản phẩm giả, nhái; Sản phẩm trốn thuế và sản phẩm sản xuất thủ công nhằm mục đích thương mại nhưng không đăng ký. Các sản phẩm đồ uống có cồn bất hợp pháp không đảm bảo những tiêu chuẩn về chất lượng, vệ sinh an toàn thực phẩm, đạo đức kinh doanh... là mối đe dọa với sức khỏe người tiêu dùng, gây thất thu lớn ngân sách nhà nước và nhiều hệ lụy khác cho xã hội và môi trường kinh doanh. Tình trạng đó cản trở tiến trình đạt được Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2025, cũng như các Mục tiêu Phát triển Bền vững của Liên Hợp Quốc vào năm 2030 hướng tới sự thịnh vượng và phát triển kinh tế xã hội.
Chia sẻ tại buổi Tọa đàm, đại diện Cục Nghiệp vụ - Tổng Cục Quản lý thị trường và Cục Công nghiệp (Bộ Công Thương) cho biết, trong thời gian qua, các hoạt động sản xuất, đăng ký, kinh doanh rượu trên cả nước đã được tổ chức ổn định; công tác kiểm tra, hậu kiểu, kết hợp với công tác tuyên truyền, giáo dục được thực hiện tốt đã góp phần chuyển biến tích cực về ý thức chấp hành pháp luật của các tổ chức, cá nhân kinh doanh. Tuy vậy, tình trạng rượu nhập lậu, rượu giả, rượu không đảm bảo chất lượng lưu thông trên thị trường vẫn chưa được ngăn chặn triệt để, do đó gây thất thu thuế cho nhà nước, tạo nên sự cạnh tranh không lành mạnh, ảnh hưởng đến các doanh nghiệp chân chính và đồng thời ảnh hưởng đến sức khỏe người tiêu dùng.
Để giải quyết hiệu quả những tồn tại, hạn chế trên, các đại diện từ phía Bộ Công thương đề xuất một số giải pháp, bao gồm hoàn thiện hệ thống pháp luật liên quan đến sản xuất, kinh doanh rượu, bia, đặc biệt là các quy định quản lý đối với rượu sản xuất thủ công; tăng cường nguồn lực và phối hợp chặt chẽ, thường xuyên giữa các cơ quan quản lý nhà nước, chú trọng vai trò, trách nhiệm của cơ quan quản lý địa phương; đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật.
Cũng tại tọa đàm, Phó Cục trưởng Cục Nghiệp vụ, Tổng cục Quản lý thị trường Nguyễn Đức Lê cho biết trong thời gian qua đơn vị đã tích cực phối hợp cùng với các hiệp hội, nhất là Hiệp hội Bia – Rượu – nước giải khát trong việc tìm kiếm các thông tin về những phương thức, thủ đoạn, dấu hiệu của tổ chức, cá nhân có hành vi sản xuất, hoặc kinh doanh nhập khẩu sản phẩm rượu… để kịp thời phát hiện xử lý các sản phẩm rượu bia nhập lậu, rượu giả. Đồng thời, phối hợp với các cơ quan chức năng ở trên từng địa bàn để tuyên truyền, vận động người dân sử dụng sản phẩm rượu có ý thức và lựa chọn những sản phẩm đảm bảo về an toàn thực phẩm. Trong năm 2022, đơn vị đã xử phạt gần 4,3 tỷ đồng với gần 65.000 chai rượu nhập lậu, 13.000 chai không rõ nguồn gôc. Đối với bia, đã xử phạt gần 1.1 tỷ đồng với gần 300.000 chai bia nhập lậu và hơn 39.300 chai không rõ nguồn gốc.
Tại tọa đàm, nhiều đại biểu cho rằng, các tổ chức, cá nhân tham gia sản xuất và kinh doanh thực phẩm phải tuân thủ điều kiện để đảm bảo an toàn thực phẩm, chịu trách nhiệm trước sản phẩm, chế độ an toàn về sản phẩm do mình sản xuất ra. Đồng thời phải công bố thông tin đầy đủ, chính xác về sản phẩm trên nhãn hàng, bao bì theo đúng quy định của pháp luật về nhãn hàng hóa. Đặc biệt phải chịu trách nhiệm thu hồi, xử lý sản phẩm không đảm bảo an toàn nếu có đối với sản phẩm của mình. Đồng thời, người tiêu dùng việc nâng cao nhận thức trong lựa chọn và sử dụng sản phẩm rượu cần phải trở thành một nét văn hóa. Mọi người dân, người tiêu dùng phải chấp hành đầy đủ quy định của pháp luật về việc sử dụng rượu, sản phẩm đồ uống có cồn khác…
