Khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao đầu tiên vẫn là một cánh đồng
Theo Bộ trưởng Lê Minh Hoan, nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao là vấn đề được các địa phương rất quan tâm, trăn trở. Hiện, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt 6 khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao. Khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao đầu tiên tại Hậu Giang được phê duyệt năm 2012, cách đây 11 năm, với 5.200 ha, đến bây giờ vẫn là một cánh đồng. 5 khu nông nghiệp công nghệ cao còn lại có tổng quy mô khoảng 7.000 ha.
Cho rằng, cần có cách hiểu thống nhất khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao và thế nào là công nghệ cao, Bộ trưởng nêu rõ, chúng ta đang nhầm lẫn giữa hai khái niệm, cứ quy hoạch, kêu gọi doanh nghiệp đầu tư nhà màn, nhà lưới, tưới nhỏ giọt cộng thêm một chút tự động hóa. "Khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao phải là khu nghiên cứu, thực nghiệm và lan tỏa những thành tựu mới nhất trong lĩnh vực nông nghiệp, chứ không phải là nơi sản xuất. Sản xuất chỉ là phụ. Từ thành quả nghiên cứu, thực nghiệm, kết quả rồi mới đưa ra khu nông nghiệp cao, hoặc chuyển giao cho bà con nông dân theo từng mức độ. Chúng ta không nhầm lẫn giống như công nghiệp là kêu gọi người ta đến sản xuất", Bộ trưởng Lê Minh Hoan nói.
Bên cạnh đó, theo Bộ trưởng, cũng cần hiểu rõ thế nào là cao? Các nước không dùng từ công nghệ cao, mà là nền nông nghiệp công nghệ. Tức là bất kỳ một công nghệ nào phù hợp với trình độ sản xuất, năng lực sản xuất, tạo ra giá trị, chất lượng, đạt được kết quả tối ưu nhất trên sản phẩm nông nghiệp, cạnh tranh được trên thị trường, tạo ra thu nhập cho nông dân, tăng năng suất cạnh tranh thì các nước xem đó là nông nghiệp công nghệ cao. Chúng ta không thể lấy nông nghiệp công nghệ cao của các tập đoàn lớn như TH - True Milk, Vinamilk… để ứng dụng nông nghiệp công nghệ cao cho từng hộ nông dân trồng lúa ở đồng bằng sông Cửu Long được, kể cả trong lĩnh vực thủy sản, chăn nuôi…
Viện, trường là lõi của nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao
Trong thời gian sắp tới, Bộ trưởng Lê Minh Hoan cho rằng, cần bình tĩnh một chút, chúng ta phải định vị lại nó là cái gì, phương thức đầu tư như thế nào, hợp tác công tư như thế nào, quản trị ra sao. Nhiều địa phương đề nghị Chính phủ phải có vốn đầu tư hạ tầng, nếu không có kinh phí đầu tư hạ tầng nên doanh nghiệp không giàu. Như vậy là hiểu sai. Chỉ có khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao thành công nhất, đúng bản chất là khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao TP. Hồ Chí Minh, đó là nơi nghiên cứu, thực nghiệm, lan tỏa và đào tạo, huấn luyện cho những đối tượng tiếp nhận thành quả nghiên cứu từ các viện, trường nằm trong khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao.
Bộ trưởng nhấn mạnh, cái lõi của khu nông nghiệp công nghệ cao là từ các viện, trường, bên cạnh đó là các doanh nghiệp sẵn sàng đón nhận kết quả nghiên cứu của các viện, trường để nhân ra và chuyển giao cho một hệ sinh thái của những người nông dân cùng hợp tác với doanh nghiệp.
Vậy con đường nào để đưa nền nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao vào nền nông nghiệp của chúng ta hiện nay với đặc thù là manh mún và nhỏ lẻ? Trả lời câu hỏi này, Bộ trưởng đề xuất, phải chia ra nhiều cấp độ. Thủ tướng Chính phủ cũng đã phê duyệt chiến lược khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo trong nông nghiệp.
"Chúng tôi đã bắt đầu hành trình tìm kiếm con đường từ viện, trường đến các tổ chức khuyến nông, đưa đến cộng đồng người dân thông qua mô hình chuyển giao trực tiếp cho người dân. Bất kỳ nghiên cứu nào cũng có giá trị nếu tạo ra giá trị cho nền kinh tế, chuyển đến được với người nông dân. Rõ ràng, viện, trường cũng là đơn vị khuyến nông, thông qua bộ phận quan hệ với người nông dân, quan hệ công chúng để chuyển giao khoa học công nghệ. Và viện, trường cũng phải mở ra, chứ không phải khép kín lại chỉ nghiên cứu và cứ để tại đó".
Nhấn mạnh như vậy, Bộ trưởng Lê Minh Hoan cũng khẳng định, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cùng với Bộ Khoa học và Công nghệ sẵn sàng kích hoạt thị trường, sau khi kết quả nghiên cứu khả thi thì đưa vào đời sống. "Chúng tôi mong muốn làm ở cấp độ vừa phải, phù hợp với nguồn lực của đất nước. Chúng ta đang trong quá trình mày mò con đường đi. Chúng ta nên có cấp độ nghiên cứu từ trung ương, nghiên cứu tới địa phương đến cộng đồng, kéo dài chuỗi nghiên cứu. Kết hợp với nghiên cứu các đơn vị sự nghiệp công lập với các doanh nghiệp, như thế sức mạnh mới tăng thêm và doanh nghiệp sẵn sàng thương mại hóa tất cả sản phẩm nghiên cứu và đưa đến với người nông dân. Vai trò Nhà nước là người kết nối", Bộ trưởng cho biết.
Cũng theo Bộ trưởng Lê Minh Hoan, có nhiều hướng đi tiếp cận nền nông nghiệp giá trị. "Chúng ta cũng thống nhất là chuyển từ tư duy sản xuất nông nghiệp sang tư duy kinh tế nông nghiệp, công nghệ góp phần rất lớn, bên cạnh đó có nghiên cứu của nông dân – những "nhà khoa học chân đất", kết hợp với nghiên cứu viện, trường sẽ giải được bài toán phủ tri thức, phủ khoa học công nghệ trên những cánh đồng, trên những bờ ao của bà con nông dân”.
