Từ ngày 21 - 24.11, Ngày Di sản văn hóa Việt Nam lần thứ VIII - Ngày về nguồn 23.11 chủ đề Khám phá văn minh sông Hồng, sẽ diễn ra tại Trung tâm Triển lãm Văn hóa Nghệ thuật Việt Nam, Hà Nội. Chương trình do Bộ VH, TT và DL, Bộ GD - ĐT chỉ đạo tổ chức, với sự tham dự của các tỉnh, thành phố: Hà Nội, Hải Phòng, Phú Thọ, Ninh Bình và Bắc Ninh, nhằm quảng bá các giá trị văn hóa vật thể và phi vật thể đặc sắc, từ đó thu hút khách du lịch trong và ngoài nước đến các tỉnh khu vực đồng bằng sông Hồng.
Văn minh sông Hồng, từ Đông Sơn đến Đại Việt
Châu thổ sông Hồng là nơi hội tụ, kết tinh của nhiều yếu tố văn hóa để tạo ra đỉnh cao của văn minh Đông Sơn. Trong thời đại Đông Sơn, cư dân Việt cổ đã có nhiều phát minh, sáng tạo mang tính cách mạng trong kỹ thuật luyện kim và nông nghiệp trồng lúa nước. Vì vậy, các thành tựu văn hóa vật chất và tinh thần, đặc biệt là sự phát triển đột biến của ngành luyện kim, sẽ được giới thiệu qua trưng bày Văn minh sông Hồng từ Đông Sơn đến Đại Việt, với các hiện vật: trống đồng, sưu tập công cụ lao động, vũ khí, đồ trang sức, nhạc khí...; cùng bản đồ các di tích văn hóa Đông Sơn lưu vực sông Hồng, ảnh đền Cổ Loa, bản vẽ hoa văn trống đồng thể hiện đời sống vật chất, tinh thần của cư dân Đông Sơn... Trưng bày cũng giới thiệu những thành tựu của quốc gia Đại Việt với kinh đô Thăng Long trong các triều đại Lý - Trần - Lê sơ, giai đoạn phát triển đỉnh cao của nhà nước phong kiến trung ương tập quyền ở Việt Nam, trong đó tập trung vào các thành tựu trong công nghệ sản xuất gốm sứ và các tài liệu khoa học phụ như: bản trích Chiếu dời đô của Lý Công Uẩn, bản đồ Thăng Long thời Lê sơ, bản ảnh khu di tích Khảo cổ Hoàng thành Thăng Long, bản ảnh thềm rồng điện Kính Thiên trong thành cổ Hà Nội, bản ảnh đền Đồng Cổ...
Ban tổ chức cũng dành không gian tôn vinh những nét văn hóa dân gian đặc sắc của đồng bằng sông Hồng, gồm: Tranh dân gian Việt Nam, với các dòng tranh tiêu biểu: Hàng Trống, Kim Hoàng (Hà Nội), Đông Hồ (Bắc Ninh) và tranh thờ Vũ Di (Vĩnh Phúc); Những cánh diều sáo vùng đồng bằng sông Hồng, gồm gần 50 bộ diều sáo, trong đó có diều Chú Tễu đạt kỷ lục Guiness với chiều cao 8m, của 13 nghệ nhân thuộc 10 CLB Diều đến từ 7 tỉnh đồng bằng sông Hồng. Tinh hoa thủ công mỹ nghệ các tỉnh đồng bằng sông Hồng sẽ được thể hiện qua các sản phẩm thủ công truyền thống và thao tác tay nghề của nghệ nhân các làng nghề: thêu Quất Động (Hà Nội), gốm Chu Đậu (Hải Dương), đồng Đại Bái (Bắc Ninh), thêu móc (Hải Phòng), gỗ La Xuyên (Nam Định), đồng xâm (Thái Bình)...
Cầu Long Biên - chứng nhân lịch sử của Thủ đô cũng sẽ được tái hiện qua triển lãm Huyền thoại cầu Long Biên, với phim, tranh, ảnh về cầu Long Biên xưa và nay, cuốn sách Cây cầu và Thành phố của Daniel Biau, phương án bảo tồn cầu Long Biên...
Hướng tới Năm Du lịch Quốc gia 2013
Ngày Di sản Văn hóa Việt Nam lần thứ VIII là hoạt động mở đầu trong công tác tuyên truyền, quảng bá chuỗi hoạt động được tổ chức xuyên suốt trong năm 2013 tại khu vực đồng bằng sông Hồng. Đây là dịp để các tỉnh trong khu vực giới thiệu những di tích, danh lam thắng cảnh nổi tiếng, trong đó đặc biệt nhấn mạnh các di sản văn hóa đã được UNESCO công nhận.
 Một số tác phẩm tiêu biểu về cầu Long Biên |
Ngoài 4 di sản đã được UNESCO công nhận: Hoàng thành Thăng Long, bia tiến sỹ Văn Miếu - Quốc Tử Giám, ca trù và hội Gióng, Hà Nội còn lựa chọn giới thiệu các sản phẩm văn hóa, du lịch, ẩm thực tiêu biểu. TP Hải Phòng tập trung quảng bá hình ảnh quần đảo Cát Bà - di tích danh thắng đang hoàn thiện hồ sơ trình UNESCO công nhận là Di sản Thiên nhiên thế giới, cùng nhiều di tích danh thắng khác; giới thiệu về làng nghề Hải Phòng gắn liền với nền văn minh sông Hồng: trồng lúa nước, tạc tượng, thêu ren, gốm sứ và nghệ thuật ca trù; quảng bá các hoạt động của Năm Du lịch Quốc gia 2013. Ninh Bình giới thiệu quần thể danh thắng Tràng An, đang trình UNESCO công nhận là Di sản Thiên nhiên thế giới. Di sản văn hóa phi vật thể quan họ Bắc Ninh, hát xoan Phú Thọ... cũng được giới thiệu.
Trong khuôn khổ Ngày Di sản văn hóa Việt Nam lần thứ VIII còn có hội thảo Phát huy di sản văn hóa dân gian - thực trạng và nhu cầu phát triển; Lễ mừng thọ cựu chiến binh tham gia trận Điện Biên Phủ trên không năm 1972; chương trình Tuổi trẻ với Di sản văn hóa vùng đồng bằng sông Hồng và Ngày về nguồn 23.11. Trong suốt thời gian diễn ra Ngày Di sản văn hóa Việt Nam 2012 sẽ có chương trình nghệ thuật truyền thống vùng đồng bằng sông Hồng với các loại hình nghệ thuật đặc thù: ca trù, quan họ, chầu văn, hát xoan, chèo, rối nước...
