Số phận của cậu bé phù thủy Potter sẽ được tiết lộ ngay khi Harry Potter and Deathly Hallows (Harry Potter và Thần chết) ra mắt khán giả toàn cầu. Đây là tập 7 “thiên trường ca giả tưởng” về cậu bé Harry Potter của nữ văn sỹ người Anh J.K. Rowling. 325 triệu bản là con số kỷ lục của 6 tập Harry Potter đã phát hành. Còn với Deathly Hallows, chỉ riêng tại Mỹ, lần xuất bản đầu tiên đã là 12 triệu bản.
Cũng như Star Wars và Star Trek, Harry Potter đã gây ảnh hưởng tới một lượng lớn khán giả và vô tình tự tạo ra một thế giới cho riêng mình. Những tác phẩm như vậy được nâng lên như những hình mẫu, được định giá trên thị trường, được phân tích, được làm cho trở thành bất tử bởi chính người hâm mộ chứ không phải các nhà marketing. Lúc đầu, việc tìm một nhà xuất bản cho Harry Potter dường như quá khó đối với Rowling. Một vài nhà xuất bản Anh từ chối bà bởi họ nghĩ Harry Potter quá dài và quá chậm. Mãi đến năm 1996, hãng Bloomsbury mới ký hợp đồng với Rowling trị giá 4.000USD nhưng cũng chẳng hy vọng sẽ “bội thu” trên những cuốn sách cho thiếu nhi. Tuy nhiên, nhà xuất bản Mỹ Scholastic đã phát hiện ra “mỏ quặng” Harry Potter và mua bản quyền với giá… 105.000USD. Giám đốc NXB Scholastic, Arthur A. Levine cho biết: “Tôi vẫn nhớ rất rõ là mình đã đọc và nghĩ về bản thảo Harry Potter như thế nào. Tôi đã liên tưởng đến Roald Dahl, tác giả của những trang viết hài hước, sắc sảo và vô cùng hấp dẫn. Mặc dù vậy, thực sự tôi cũng chẳng dám mơ đến một ngày chúng tôi có thể cho in 12 triệu bản cho đợt phát hành đầu tiên một tập sách của Harry Potter (Deathly Hallows)”. Đối với giới truyền thông, lúc đầu chính tình cảnh của Rowling mới là những thông tin đáng giá nhất. Một người mẹ độc thân, không việc làm. Bà bắt được ý tưởng cho chuỗi câu chuyện giả tưởng này khi bị mắc kẹt trên chuyến tàu từ Manchester đến London và hoàn thành bản thảo viết tay trong một quán cà phê ở Edinburgh, Scotland…
Đợt phát hành đầu tiên của Philosopher’s Stone (Hòn đá phù thủy) tại Anh với số lượng khiêm tốn. Bloomsbury đề nghị Rowling dùng họ, không dùng tên trên bìa sách, bởi họ sợ các cậu nhóc sẽ không đọc sách của một nhà văn nữ. Tuy nhiên, Philosopher’s Stone nhanh chóng trở thành một hiện tượng thương mại và đối tượng thú vị của giới phê bình. Tháng 7.1998, tờ The Guardian của Anh tuyên bố: “Harry Potter đã trở thành một hiện tượng”. Ở thời điểm đó, Philosopher’s Stone đã bán được 70.000 bản.
Tập sách đầu tiên xuất hiện ở Mỹ vào tháng 9.1998, đổi tên thành Harry Potter and Sorcerer’s Stone, hướng tới là giới trẻ Mỹ và được lăngxê với khẩu hiệu “Meet Harry Potter” (Gặp gỡ Harry Potter). Tháng 11.1998, hãng AP đã mời Rowling đến phỏng vấn để giới thiệu Harry Potter khi bà đang trong chiến dịch giới thiệu Harry Potter tại 5 thành phố của Mỹ. Một tháng sau, Harry Potter xuất hiện trên tờ New York Times và được coi như một món ăn tinh thần mới, đầy thú vị của kỳ nghỉ đông. Quản lý của nhà sách Bank Street Bookstore ở New York, Beth Puffer kể lại: “Khi những bản in đầu tiên của Harry Potter ra lò, mặc dù tất cả chúng tôi đều đọc và yêu thích nhưng thực sự không ai tưởng tượng sẽ bán được hàng triệu bản”.
Tháng 1.1999, hãng tin AP gọi Potter là một hiện tượng xúc động và nhấn mạnh: “Joanne Rowling đã từ một bà mẹ độc thân nhọc nhằn thành một hiện tượng văn học”. Tháng 7.1999, chữ “P” (Potter), xuất hiện trong nhiều bài báo của Los Angeles Times, Publishers Weekly và Times. Năm 2000, Harry trở thành người bạn thân thiết, thành cuốn sách gối đầu của hàng triệu độc giả khắp hành tinh. Đã có lúc cả ba tập đầu tiên của Harry Potter đứng đầu danh sách truyện giả tưởng bán chạy nhất theo bình chọn của The Times. Harry Potter đã thu phục độc giả ở mọi lứa tuổi. Harry Potter đã làm nên một sự khác biệt lớn, khiến mọi người nhận ra có một dòng văn học rất mới lạ đang thu hút độc giả dưới 19 tuổi và nó cũng khiến mọi người phải thừa nhận: một tác phẩm văn học cho thiếu nhi hoàn toàn có thể hấp dẫn người lớn. Giờ đây không chỉ thanh thiếu niên bị hút hồn vào khu vực sách dành cho mình mỗi khi vào nhà sách mà ngay cả các bậc phụ huynh cũng không thể cưỡng lại sức hấp dẫn của nó.
Cơn sốt Harry Potter lên đến đỉnh điểm khi bộ phim chuyển thể từ tập đầu tiên của Harry Potter ra mắt vào năm 2001, khiến nó không đơn thuần là một hiện tượng xuất bản mà đã trở thành một hiện tượng văn hóa. Melissa Anelli - chủ nhân của một trong hai trang web lớn nhất dành cho người hâm mộ Potter, cho biết: “Rất nhiều thông điệp, thư điện tử và blog về Harry Potter được gửi đến chúng tôi. Kết quả là bây giờ chúng tôi có rất nhiều câu lạc bộ người hâm mộ Harry Potter. Sự hâm mộ lan tỏa từ những trang web đến cả các hiệu sách”. Cũng giống như Star Wars hay Star Trek, những sản phẩm “ăn theo” Harry Potter không chỉ dừng lại ở chiếc cốc thủy tinh mà cả những cuốn sách mang tính thương mại như If Harry Potter Ran General Electric của Tom Morris, The Psychology of Harry Potter của Neil Mulholland hay Looking for God in Harry Potter của John Granger. Theo Jennifer Heddle, Tổng biên tập Trung tâm phát hành sách Pocket Books, nơi xuất bản hơn 100 đầu sách ăn theo Star Trek: “Các tác giả này quyết định viết về tác phẩm của J.K. Rowling và người đọc mua chúng là vì tất cả họ đều hâm mộ Harry Potter và những trang sáng tác của Rowling dường như không đủ thỏa mãn họ. Tương tự như Star Wars hay Star Trek, Harry Potter là một thế giới giả tưởng sinh động, ly kỳ đến hoàn hảo. Tâm hồn, trí tưởng tưởng của độc giả được mặc sức ngụp lặn, vùng vẫy trong đó”. Một video game về Harry Potter sẽ được sản xuất trong thời gian tới, đây là một hiện tượng hiếm đối với cả ngành xuất bản và ngành sản xuất video game. Đặc biệt, năm 2010, sẽ có một công viên giải trí Potter đặt tại Orlando.
Sự hâm mộ nhất thời sẽ nhanh chóng tan biến cùng thời gian nhưng đã là hiện tượng thì sẽ ngự trị vĩnh viễn bên những người hâm mộ, những người luôn giữ cho nó vẻ hấp dẫn, cuốn hút như ngày đầu xuất hiện.
Minh Hạnh (Theo AP)
