Bổ sung, điều chỉnh các nội dung về chính sách thành 8 điều quy định riêng
Trình bày Báo cáo một số vấn đề lớn của dự án Luật Hợp tác xã (sửa đổi), Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh nêu rõ, dự thảo Luật trình tại Hội nghị gồm 12 chương với 115 điều, tăng 4 điều so với dự thảo Luật do Chính phủ trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ Tư.
Về việc thể chế hóa nội dung 8 chính sách tại Nghị quyết số 20-NQ/TW (Chương II), Thường trực Ủy ban Kinh tế tiếp thu nhiều ý kiến đại biểu Quốc hội, rà soát và chỉnh lý quy định về nguyên tắc, tiêu chí và nguồn vốn thực hiện chính sách. Trong đó, khẳng định một trong những nguyên tắc thực hiện chính sách là thống nhất triển khai theo Chương trình tổng thể về phát triển kinh tế tập thể, phù hợp với khả năng cân đối nguồn lực của Nhà nước ở từng thời kỳ, không thấp hơn chính sách hỗ trợ đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa. Bổ sung, điều chỉnh các nội dung về 8 chính sách từ 1 điều tại dự thảo Luật do Chính phủ trình Quốc hội thành 8 điều quy định riêng, bảo đảm phù hợp và thể chế hóa chủ trương tại Nghị quyết số 20-NQ/TW...
Về thành viên hợp tác xã (HTX), liên hiệp HTX (Chương III), một số ý kiến đề nghị giữ nguyên số lượng thành viên HTX là 7 thành viên để bảo đảm năng lực sản xuất, kinh doanh cũng như khả năng cạnh tranh dựa vào lợi thế số thành viên đông. Thường trực Ủy ban Kinh tế cho rằng, dự thảo Luật đưa ra các quy định về điều kiện, quyền và nghĩa vụ tương ứng đối với 3 loại thành viên gồm thành viên chính thức, thành viên liên kết góp vốn và thành viên liên kết không góp vốn. Đây là điểm mới so với Luật Hợp tác xã năm 2012 khi không có sự phân biệt về các loại thành viên.
Việc dự thảo Luật quy định HTX phải do ít nhất 5 thành viên chính thức, liên hiệp HTX do ít nhất 3 HTX là thành viên chính thức tự nguyện thành lập, nhằm tạo điều kiện khuyến khích, thuận lợi trong việc thành lập HTX, liên hiệp HTX, nhất là ở vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số và cũng phù hợp với HTX, liên hiệp HTX hoạt động theo tổ chức quản trị rút gọn. Và việc giảm số lượng thành viên tối thiểu khi đăng ký thành lập HTX, liên hiệp HTX không mâu thuẫn với chủ trương phát triển thành viên trong quá trình hoạt động.
Điều kiện trở thành thành viên HTX chưa rõ ràng
Đa số đại biểu Quốc hội đánh giá cao tinh thần làm việc, trách nhiệm của cơ quan chủ trì thẩm tra, cơ quan chủ trì soạn thảo và các cơ quan hữu quan, sự chỉ đạo sâu sát của Chủ tịch Quốc hội, Ủy ban thường vụ Quốc hội để tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Hợp tác xã (sửa đổi). Nhiều ý kiến phát biểu nhất trí với nhiều nội dung đã được tiếp thu, chỉnh lý và đóng góp thêm nhiều ý kiến để hoàn thiện dự thảo Luật như: Cụ thể hóa, thể chế hóa 8 chính sách tại Nghị quyết số 20-NQ/TW; quyền hạn và trách nhiệm của các cơ quan, đơn vị phải hoàn thiện thêm các quy định về tổ hợp tác; tổ chức đại diện, hệ thống liên minh hợp tác xã; quy định về thành viên hợp tác xã, tổ chức quản trị tài chính, tài sản, quỹ trung không chia điều lệ và nguyên tắc hoạt động của hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã hoạt động tín dụng nội bộ, góp vốn, mua cổ phần, thành lập doanh nghiệp của hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã, kế toán, kiểm toán hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã...
Về thành viên HTX, một số đại biểu đề nghị cân nhắc việc giữ mô hình thành viên HTX như hiện nay là ít nhất 7 thành viên tự nguyện thành lập. Nếu quy mô 5 thành viên là hơi ít, nhất là sau này khi liên quan đến góp vốn, đến hoạt động thì không phải ai cũng có khả năng góp vốn cao. Trong khi quy định hạn chế tỷ lệ góp vốn mà số thành viên ít thì sẽ gây khó khăn cho các HTX ban đầu hoạt động.
Đối với điều kiện trở thành thành viên HTX, nhiều đại biểu cho rằng, đây là nội dung rất quan trọng để lựa chọn những thành viên thực sự gắn bó, thực sự trách nhiệm. Tuy nhiên, ĐBQH Mai Văn Hải (Thanh Hóa) cho rằng, quy định như dự thảo Luật là chưa rõ ràng, còn lẫn lộn giữa thành viên chính thức, thành viên liên kết góp vốn và thành viên liên kết không góp vốn. Do đó, đại biểu Mai Văn Hải đề nghị, nên thiết kế lại quy định thành viên chính thức, thành viên liên kết góp vốn, thành viên liên kết không góp vốn rõ ràng hơn.
Liên quan đến nội dung này, ĐBQH Hoàng Đức Thắng (Quảng Trị) lưu ý, cần phải có quy định cụ thể với một số đối tượng không được tham gia làm thành viên HTX để hoạt động của HTX tránh gặp phải những rủi ro về pháp lý và phù hợp hơn với các quy định pháp luật khác. Ví dụ như là quy định đối với người đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự, đang chấp hành hình phạt tù, đang chấp hành các biện pháp xử lý hành chính tại cơ sở cai nghiện bắt buộc, cơ sở giáo dục bắt buộc hoặc đang bị Tòa án cấm đảm nhiệm chức vụ... thì không được góp vốn và trở thành thành viên hợp tác xã.
Phát biểu kết luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải nêu rõ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ phối hợp với Chính phủ chỉ đạo cơ quan chủ trì thẩm tra, cơ quan soạn thảo và cơ quan có liên quan nghiêm túc tiếp thu ý kiến của các đại biểu Quốc hội thảo luận và các ý kiến của các Đoàn đại biểu Quốc hội, các cơ quan, tổ chức hữu quan để tiếp thu, hoàn chỉnh dự thảo Luật và các tài liệu theo đúng quy định của pháp luật, báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến để trình Quốc hội thảo luận, xem xét thông qua tại Kỳ họp thứ Năm tới đây.
