Theo báo cáo của Cục Hàng hải Việt Nam, hiện có khoảng 38 hãng tàu nước ngoài cung cấp dịch vụ vận tải container, đảm nhận trên 90% sản lượng hàng hóa xuất nhập khẩu, đối với tuyến vận tải đi châu Mỹ, châu Âu do 10 hãng tàu lớn đảm nhận. Hầu hết các hãng tàu nước ngoài vào hoạt động tại Việt Nam đều có đại diện dưới hình thức doanh nghiệp, vốn 100% nước ngoài, thay mặt cho hãng tàu thực hiện hoạt động kinh doanh và làm đại lý theo hợp đồng.
Từ đầu năm 2024, nhiều hãng tàu đã tăng giá phụ thu đối với hàng hóa container xuất nhập khẩu vận tải bằng đường biển, nổi bật là phụ thu bốc dỡ hàng hóa tại bến cảng (THC). Cụ thể, mức tăng giá dịch vụ THC trung bình từ 3-22%, mức giá trung bình dao động từ 120-155 USD/cont20’ và 180-270 USD/cont 40’. Mức thu giá cao nhất là Hãng tàu Pancon: 3,4 triệu/cont20’ và 6,57 triệu/cont40’, tương ứng 140 USD và 270 USD.
Ngoài ra, một số phụ thu khác cũng tăng như: Phí vệ sinh container của hãng TS Lines tăng 40% từ 1.2.2024 (từ 150.000 lên 210.000 VNĐ đối với container 20’, từ 300.000 lên 420.000 đối với container 40’); Phụ thu DOC và DOF (phụ thu chứng từ) của hãng MSC tăng 12,5% từ 1.2.2024 (Từ 800.000 tăng lên 900.000 VNĐ). Trong khi đó, theo quy định tại Thông tư số 39/2023 của Bộ Giao thông Vận tải, khung giá dịch vụ bốc dỡ container tại cảng điều chỉnh tăng 10% tại khu vực I, III và khu vực cảng nước sâu, mức tăng từ 3,3-5 USD/cont20’, và 5-7 USD/cont40’. Tuy nhiên, hãng tàu đã điều chỉnh giá dịch vụ THC hãng tàu tăng từ 3-22%, tương ứng với mức tăng từ 4-26 USD/cont.
Đại diện các hiệp hội chủ hàng Việt Nam cho rằng, sự tăng giá này có nhiều điểm bất hợp lý, các loại phí, phụ phí của các hãng tàu đang bị "thả nổi", để hãng tàu tự quyết định mức giá. Do đó, kiến nghị Nhà nước cần xem xét, điều chỉnh các quy định pháp lý liên quan, trong đó cần có cơ chế quản lý chặt chẽ hơn các loại phí, phụ phí của các hãng tàu. Đại diện Bộ Tài chính đề nghị Bộ Giao thông Vận tải đánh giá sự cần thiết của việc bổ sung các phụ phí vào danh mục hàng hóa phải kê khai giá, cũng như đánh giá sự phù hợp với quy định của pháp luật hàng hải và pháp luật quốc tế. Đồng thời, đánh giá tác động và xin ý kiến các bên liên quan và nghiên cứu thêm thông tin để đánh thuế tiêu thụ đặc biệt.
Kết luận cuộc làm việc, Cục trưởng Cục Hàng hải Việt Nam Lê Văn Mười cho rằng, trong khi Chính phủ đang tìm các phương án để giảm giá thành chi phí logistics thì các hãng tàu tăng phụ phí một cách vô lý là điều khó chấp nhận. Cục trưởng Lê Văn Mười đề nghị các hãng tàu sớm có những điều chỉnh để cân bằng, phù hợp, đặc biệt khuyến khích các hãng tàu có giải pháp giảm phụ phí tối đa nhất, để đảm bảo hài hòa lợi nhuận của hãng tàu và chủ hàng.
“Các hãng tàu và doanh nghiệp, chủ hàng cần trao đổi, đàm phán để đưa ra các giải pháp hài hòa nhất khi cơ quan quản lý chưa có chế tài và hành lang pháp lý để quản lý. Trong thời gian tới sẽ tổ chức các đoàn thanh tra, kiểm tra, kiểm soát chặt chẽ các công ty môi giới, đại lý bằng những cơ chế, hành lang pháp lý”, Cục trưởng Cục Hàng hải Việt Nam Lê Văn Mười nhấn mạnh.
