Hỏi: Ông H, sinh năm 1965 và bà C, sinh năm 1967, hiện thường trú tại thành phố Hà Nội, đã tổ chức lễ cưới và chung sống với nhau như vợ chồng từ ngày 25.12.1983 đến nay. Do cần sử dụng Giấy chứng nhận kết hôn để thực hiện các giao dịch về tài sản, thừa kế, nên ông H và bà C có nguyện vọng đăng ký kết hôn.
Theo quy định tại Khoản 2, Điều 44, Nghị định số 123/2015/NĐ-CP thì “Quan hệ hôn nhân được công nhận kể từ ngày các bên xác lập quan hệ chung sống với nhau như vợ chồng”. Tuy nhiên, vào thời điểm các bên chung sống (ngày 25.12.1983) thì cả hai người đều không đủ tuổi kết hôn theo quy định của Luật Hôn nhân và gia đình. Vậy trường hợp này, khi đăng ký kết hôn thì xác định thời điểm xác lập quan hệ hôn nhân như thế nào?
Trả lời:
Về thời điểm công nhận hôn nhân có hiệu lực đối với trường hợp nam - nữ chung sống như vợ chồng trước ngày 3.1.1987, tại Khoản 2, Điều 44, Nghị định số 123/2015/ NĐ-CP quy định: “Đối với các trường hợp nam, nữ chung sống với nhau như vợ chồng trước ngày 03 tháng 01 năm 1987 mà chưa đăng ký kết hôn thì được khuyến khích và tạo điều kiện để đăng ký kết hôn. Quan hệ hôn nhân được công nhận kể từ ngày các bên xác lập quan hệ chung sống với nhau như vợ chồng”.
Tuy nhiên, việc chung sống giữa ông H và bà C phải thỏa mãn một trong các điều kiện quy định tại điểm d mục 2 Thông tư liên tịch số 01/2001/TTLT-TANDTC-VKSNDTC-BTP ngày 3.1.2001 của Tòa án Nhân dân Tối cao, Viện Kiểm sát Nhân dân Tối cao, Bộ Tư pháp hướng dẫn thi hành Nghị quyết số 35/2000/QH10 ngày 9.6.2000 của Quốc hội “về việc thi hành luật hôn nhân và gia đình”, thì ông H và bà C mới được xác định là chung sống với nhau như vợ chồng.
Do ông H và bà C chung sống với nhau từ ngày tổ chức lễ cưới (25.12.1983) khi cả hai người chưa đủ tuổi kết hôn theo Luật Hôn nhân và gia đình năm 1959 (con gái từ 18 tuổi trở lên, con trai từ 20 tuổi trở lên mới được kết hôn), nên quan hệ hôn nhân của ông H và bà C không được công nhận từ thời điểm chung sống, mà chỉ được công nhận kể từ thời điểm ông H và bà C đáp ứng đủ điều kiện kết hôn theo quy định của Luật Hôn nhân và gia đình (khi ông H đủ 20 tuổi và bà C đủ 18 tuổi).
(Chuyên mục được thực hiện với sự hỗ trợ kỹ thuật của Bộ Tư pháp, UNFPA và Vital Strategies)
