16 triệu người tham gia BHXH bắt buộc
Tại điểm cầu TP. Hồ Chí Minh, công nhân Nguyễn Thị Thúy Hà, Hợp tác xã Mây Tre Lá Ba Nhất, quận Bình Thạnh, TP. Hồ Chí Minh nêu thực trạng: hiện nay, Luật Bảo hiểm xã hội còn nhiều bất cập, nhất là thời gian đóng rất dài mới được hưởng lương hưu, trong khi nhiều doanh nghiệp tìm mọi cách chấm dứt hợp đồng lao động với công nhân khi công nhân mới 40-45 tuổi. “Chúng cháu đều biết rút bảo hiểm thì khi về già không có lương hưu nhưng nhiều anh, chị, em khó khăn quá và thời gian đóng dài nên vẫn rút” – chị Hà nói.
Từ thực trạng này, chị Hà đề nghị Chính phủ sửa đổi pháp luật để bảo đảm quyền lợi của công nhân lao động, hạn chế tình trạng công nhân rút bảo hiểm xã hội 1 lần.
Làm rõ hơn vấn đề này, Bộ trưởng Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội Đào Ngọc Dung cho biết, trong những năm qua, Bộ và Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam ngày càng gắn kết chặt chẽ, những công việc liên quan đến công nhân được xác định là nhiệm vụ trọng tâm của hai cơ quan.
“Như Thủ tướng vừa thông báo, để sáng nay Chính phủ ban hành Nghị định về tăng lương tối thiểu vùng, ngày hôm qua (thứ bảy) các thành viên Chính phủ đã bỏ phiếu thống nhất; việc này thể hiện thái độ, trách nhiệm làm việc không quản ngày đêm” – Bộ trưởng Đào Ngọc Dung nhấn mạnh.
Bộ trưởng Đào Ngọc Dung cũng cho biết, hiện có 55 triệu lao động, trong đó khoảng 20 triệu người có giao kết hợp đồng lao động, nhưng chỉ có 16 triệu người tham gia BHXH bắt buộc, đây là một tỉ lệ thấp. “Nhưng với 15 năm phát triển bảo hiểm, đây là thành tích đáng nể của nước ta” – Bộ trưởng Đào Ngọc Dung nói.
Trong quý I, II.2022, có tình trạng một tỉ lệ nhất định người lao động rút BHXH 1 lần. Theo Bộ trưởng, đây là điều không tốt, gây hệ luỵ lâu dài cho người lao động khi nghỉ hưu. Vì vậy, việc đầu tiên phải nâng cao đời sống, phúc lợi cho công nhân, người lao động, nhất là đối với công nhân khu công nghiệp, khu chế xuất. Vấn đề này chúng ta đã rất tập trung trong và sau đợt dịch.
Công bằng theo nguyên tắc đóng - hưởng
Đề cập đến việc sửa đổi Luật Bảo hiểm xã hội, Bộ trưởng cho biết, Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội chủ trì soạn thảo, hiện đã hoàn tất xong hồ sơ thủ tục với 11 nhóm chính sách cải cách bảo hiểm và sẽ trình Quốc hội trong năm 2023. Theo đó, chúng ta sẽ giảm dần thời gian đóng BHXH. Trước đây, chúng ta quy định 20 năm nhưng dự thảo Luật rút dần xuống 15 năm và tiến tới có thể 10 năm, với tinh thần đóng nhiều hưởng nhiều, đóng ít hưởng ít trên tinh thần công bằng, chia sẻ.
Bên cạnh đó, dự thảo Luật tăng thêm sự liên kết giữa các nhóm BHXH với nhau, bảo đảm quyền lợi cho người lao động. Cùng với đó, sẽ xử lý một vấn đề quan trọng trong bảo hiểm hiện nay là chia sẻ giữa người đóng bảo hiểm nhiều với người đóng ít, người đóng dài, người đóng ngắn. Thời gian qua, chúng ta chưa làm được điều này.
Tiếp đến, dự thảo Luật có đưa ra cơ chế, chính sách để khuyến khích người lao động tham gia bảo hiểm dài hơn. Chẳng hạn, hiện nay chúng ta đang khuyến khích người lao động theo hộ nghèo là 30%, cận nghèo là 25%, đối tượng bình thường là 10%. Theo thông lệ quốc tế, tỉ lệ này tương ứng là 50%, 20% và 30%. Chúng ta sẽ tiến tới áp dụng thông lệ này.
Ngoài ra, Luật sẽ có quy định xử lý nghiêm những trường hợp khó khăn của người công nhân để ép công nhân mua bán, chuyển đổi sổ bảo hiểm qua nhiều hình thức trá hình. Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội cùng với Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, VCCI và Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa đang hướng dẫn các chủ sử dụng lao động và người lao động về vấn đề này. Qua đó, tình trạng rút BHXH 1 lần hiện đã giảm đi so với quý I.2022 – Bộ trưởng Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội Đào Ngọc Dung thông tin thêm.
Chia sẻ với công nhân về vấn đề này, Thủ tướng Chính phủ cho rằng, các cơ chế, chính sách không thể bao phủ hết được các góc cạnh của cuộc sống. Trên cơ sở đó, Thủ tướng yêu cầu, phải luôn bám sát thực tiễn, xuất phát từ thực tiễn, tôn trọng thực tiễn, lấy thực tiễn làm thước đo để xây dựng và hoàn thiện chính sách.
Thủ tướng chỉ rõ, thời gian qua pháp luật về bảo hiểm xã hội có những điểm chưa phù hợp với thực tiễn. Các cơ quan đã lắng nghe ý kiến công nhân lao động, tập hợp, đề xuất Chính phủ, trình Quốc hội đưa nội dung sửa đổi pháp luật về bảo hiểm xã hội vào chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2023, nhằm giải quyết những vấn đề mà thực tiễn đặt ra. Các chủ thể liên quan đều có trách nhiệm với nhau, đặt lợi ích quốc gia, dân tộc lên trên hết, trước hết, thực hiện nghiêm túc các quy định hiện hành của luật pháp, trên cơ sở đó, nếu các quy định còn sơ hở, chưa phù hợp thì sửa đổi, bảo đảm quyền và lợi ích chính đáng của người lao động, hài hòa với lợi ích của nhà nước và người sử dụng lao động, tránh cực đoan; phù hợp điều kiện hoàn cảnh của đất nước và tình hình thực tế.
Cùng với đó, chúng ta phải tuyên truyền, vận động các chủ thể thực hiện đúng quy định, kể cả những quy định chưa phù hợp thì chúng ta tổng kết thực tiễn, sửa đổi, bổ sung, mở rộng dần – Thủ tướng lưu ý.
