GS.TS. Từ Thị Loan, Chủ tịch Hội đồng khoa học, Viện Văn hóa nghệ thuật Quốc gia Việt Nam góp ý, những giải pháp đồng bộ, chính sách kịp thời sẽ giúp bảo tồn và phát huy tốt hơn giá trị của di sản Thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ, tránh sa vào trạng thái cực đoan: hoặc cấm đoán, quản lý quá cứng nhắc; hoặc buông lỏng, để tự do phát triển, bóp méo bản chất của di sản.
Cùng với đẩy mạnh tuyên truyền, giáo dục, nâng cao nhận thức về thực hành di sản, giúp cộng đồng hiểu đúng, đầy đủ hơn về Thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ, cần rà soát, hoàn thiện văn bản pháp luật, tăng cường hiệu quả quản lý. Theo đó, tiếp tục hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật, bổ sung những quy định mới phù hợp với tình hình thực tiễn, ngăn chặn những biểu hiện bóp méo bản chất của di sản, sân khấu hóa di sản, thương mại hóa di sản... Đây là mảng quản lý đang có nhiều vấn đề còn bỏ ngỏ, trong khi lại là nơi diễn ra những biểu hiện phức tạp, khó kiểm soát.
Cụ thể, cần có cách thức, biện pháp, chế tài đủ mạnh để xử lý các vi phạm trong thực hành tín ngưỡng. Hiện nay, việc xử lý chủ yếu dựa vào Nghị định số 158/2013/NĐ-CP về xử phạt hành chính trong lĩnh vực văn hóa, thể thao, du lịch và quảng cáo; Nghị định số 110/2018/NĐ-CP quy định về quản lý và tổ chức lễ hội, nên các điều khoản còn chung chung, chưa trực tiếp gắn với những biểu hiện cụ thể trong Thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu.
Cùng với đó, cần có các hướng dẫn cụ thể hơn nhằm chấn chỉnh các biểu hiện phản cảm, sai lệch với bản chất của thực hành tín ngưỡng như: không được tổ chức hầu đồng ở nơi công cộng, xa rời không gian linh thiêng; không được lợi dụng niềm tin tâm linh để trục lợi, kiếm tiền, gây chia rẽ các thủ nhang, đồng đền, bản hội và làm ảnh hưởng đến đời sống tâm linh, tinh thần của cộng đồng tín đồ…
Đặc biệt, cần phát huy vai trò, trách nhiệm, uy tín của các thanh đồng, thủ nhang, đồng đền, đồng điện. Họ chính là những hạt nhân, khuôn thước, hình mẫu để cộng đồng tín ngưỡng noi theo. Họ cũng phải là những người đi đầu trong việc đấu tranh, phê phán những biểu hiện làm sai lệch, xuyên tạc, biến tướng giá trị tốt đẹp của di sản. Khuyến khích các thủ nhang, đồng thầy biên soạn, ghi chép lại cách thức thực hành tín ngưỡng theo đúng chuẩn mực của cha ông, tạo thành quy chuẩn trong các bước hành lễ để các thế hệ sau có căn cứ noi theo, từ đó bảo lưu những giá trị tốt đẹp của tín ngưỡng thờ Mẫu truyền thống.
Thành lập hội, đoàn hoặc tổ chức giáo hội của những người thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu, tiến tới hoàn thiện cơ cấu tổ chức trong cộng đồng tín ngưỡng như đối với các tôn giáo khác, tránh tình trạng mâu thuẫn, mất đoàn kết giữa các bản đền, bản hội…
Cơ quan chủ quản: Văn phòng Quốc hội
