Tại Tổ thảo luận, Đại biểu Nguyễn Xuân Thắng (Quảng Ninh) đánh giá, dự án Luật Tổ chức Chính phủ (sửa đổi) bám sát quan điểm chỉ đạo của Trung ương, Bộ Chính trị và của đồng chí Tổng Bí thư, đó là thay đổi tư duy đổi mới xây dựng pháp luật; đẩy mạnh phân cấp, ủy quyền; đồng thời, xác định rất rõ mối quan hệ giữa Chính phủ với Thủ tướng Chính phủ; tăng vai trò của chính quyền địa phương trong mọi mặt công tác, để tránh việc gì cũng xin - cho.
Với quan điểm đó, đại biểu cho rằng, nhiều khái niệm trong Dự thảo Luật cần được làm rõ như khái niệm phân cấp, phân quyền với ủy quyền. Cấp thì có cấp trên, cấp dưới, nhưng phân quyền thì có khi là ngay cả trong cùng cấp. Do vậy, quyền và nội dung nào được ủy quyền cũng phải được phân định một cách rõ ràng…
Ủng hộ việc phân cấp, phân quyền song đại biểu Vũ Hồng Thanh (Quảng Ninh) nhấn mạnh: phân cấp, phân quyền phải bảo đảm hiệu lực, hiệu quả, bảo đảm tính khả thi trong quá trình tổ chức thực hiện. “Với quy định như thế này, kể cả trách nhiệm của người phân cấp, trách nhiệm của người được phân cấp cũng chưa thật sự rõ ràng. Điều kiện để phân cấp gắn với phân quyền, gắn với giao nguồn lực để tổ chức thực hiện nhưng nguồn lực ở đây cũng chưa rõ ràng; người nhận phân cấp phải chịu trách nhiệm hoàn toàn về những việc đó trong khi chưa được phân cấp, chưa được giao thêm những cái năng lực tổ chức thực hiện như tiền, con người và các điều kiện cần thiết khác”, đại biểu nhận xét.
Liên quan đến chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của Chính phủ, Dự thảo Luật liệt kê rất nhiều nội dung, trong đó có những nhiệm vụ Chính phủ phải trình ra Ủy ban Thường vụ Quốc hội theo quy định của Hiến pháp. Đối với những nội dung Chính phủ phải trình ra Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội theo pháp luật chuyên ngành, đại biểu Vũ Hồng Thanh đề nghị, quy định theo hướng bao quát, không nên quy định theo kiểu liệt kê dẫn đến chồng chéo, mâu thuẫn và có thể bỏ sót nhiệm vụ.
Đại biểu Đặng Bích Ngọc (Hòa Bình) cho rằng, việc sửa đổi Luật Tổ chức Chính phủ là cần thiết nhằm thực hiện chủ trương đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy hành chính nhà nước, tinh, gọn, mạnh, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả; hoàn thiện các quy định về tổ chức và hoạt động của Chính phủ, khắc phục nhiều vướng mắc, bất cập và đáp ứng yêu cầu đổi mới quản trị quốc gia.
Theo đại biểu Đặng Bích Ngọc, quy định về phân cấp (Điều 8), ủy quyền (Điều 9) Dự thảo Luật là điểm mới so với Luật Tổ chức Chính phủ hiện hành, với phương châm địa phương quyết, địa phương bàn, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm.
Đại biểu đề nghị cần xác định rõ cơ chế để phân cấp, ủy quyền với mục tiêu là tăng cường tính tự chủ, chủ động, sáng tạo, tự chịu trách nhiệm của các cơ quan, đơn vị, địa phương gắn với trách nhiệm của người đứng đầu.
“Điều kiện để phân cấp, phân quyền, các tiêu chí cũng như nội dung phân cấp, phân quyền trong Luật này phải quy định hết sức chặt chẽ, cụ thể. Nếu không quy định rõ thì rất khó khăn trong tổ chức thực hiện và ở địa phương, nếu không có một cơ chế đảm bảo thì dù có phân cấp địa phương cũng không dám làm” - đại biểu Ngọc nói và đề nghị Ban soạn thảo rà soát kỹ về nội dung, điều kiện phân cấp, đảm bảo tính thống nhất trong tổ chức thực hiện cũng như bảo đảm thống nhất giữa Luật Tổ chức Chính phủ và Luật Tổ chức chính quyền địa phương.
Quan tâm đến quy định về phân cấp, phân quyền giữa Chính phủ và chính quyền địa phương, các đại biểu cũng đề nghị cần quy định rõ để bảo đảm hiệu lực, hiệu quả của cơ chế phân cấp, phân quyền.
Đại biểu Vũ Đại Thắng (Quảng Ninh) đề nghị, cần nêu rõ chính quyền địa phương ở đây là cấp nào? “Chắc chắn là chỉ có cấp tỉnh thôi, nên đề nghị ghi rõ là phân cấp, phần quyền giữa thành viên Chính phủ với chính quyền cấp tỉnh, không thể ghi chung chung là chính quyền địa phương, bởi không thể phân cấp xuống cấp huyện, cấp xã được”, đại biểu Vũ Đại Thắng nói.
Về phân cấp phân quyền của Luật Tổ chức Chính quyền địa phương (Điều 12, Điều 13) thì đã thực hiện rất lâu rồi, đại biểu đề nghị có đánh giá việc thực hiện cơ chế này trong Luật Tổ chức chính quyền địa phương, từ đó nhân rộng sang Luật Tổ chức Chính phủ để bảo đảm sự đồng bộ giữa hai Luật này.
Góp ý về Dự thảo Luật Tổ chức chính quyền địa phương, đại biểu Đặng Bích Ngọc bày tỏ thống nhất với quy định tại khoản 1 Điều 2 về thực hiện mô hình chính quyền địa phương gồm có HĐND và UBND như Luật hiện hành và theo quy định của Hiến pháp. Tuy nhiên, dự kiến sắp tới sẽ có điều chỉnh về mô hình chính quyền địa phương, có thể có những nơi không thực hiện mô hình HĐND nữa. Vì vậy, đại biểu đề nghị Trung ương chỉ đạo để tổng kết, đánh giá về mô hình thí điểm tại TP. Hà Nội, Đà Nẵng, Hải Phòng; từ đó, sửa đổi các quy định cho phù hợp để triển khai thực hiện thống nhất trong cả nước.
Liên quan đến quy định về phân cấp cho chính quyền địa phương, đại biểu Đặng Bích Ngọc cho biết: khoản 1, Điều 14 Dự thảo Luật quy định “HĐND được phân cấp cho UBND cùng cấp hoặc HĐND cấp dưới…” và đề nghị xem xét, làm rõ mối quan hệ giữa HĐND cấp trên và cấp dưới
“HĐND cùng cấp thì phân quyền cho UBND cùng cấp là đương nhiên nhưng HĐND cấp tỉnh phân cấp cho HĐND huyện để thực hiện một số các chức năng, nhiệm vụ như vậy thì có đúng không? Bởi theo quy định của Luật Tổ chức chính quyền địa phương và Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật thì mỗi cấp có những thẩm quyền. Vì vậy, nếu thực hiện phân cấp cho chính quyền địa phương mà nó không đảm bảo được đúng theo quy định thì sẽ rất khó khăn”, đại biểu Đặng Bích Ngọc băn khoăn và đề nghị cân nhắc nội dung này để bảo đảm phù hợp.
Đại biểu cũng tán thành với quy định tại Khoản 4 là cơ quan, tổ chức, đơn vị, cá nhân được phân cấp không được phân cấp tiếp nhiệm vụ, quyền hạn của mình khi được phân cấp, để đảm bảo tính nguyên tắc, trách nhiệm giữa chủ thể phân cấp và chủ thể nhận phân cấp.
Đại biểu cũng đề nghị xem xét để các luật, nghị quyết được Quốc hội xem xét lần này được thông qua sẽ có hiệu lực ngay để làm cơ sở ban hành các văn bản liên quan đến Trung ương, các tỉnh ban hành văn bản thực hiện tinh gọn, sắp xếp tổ chức bộ máy; đảm bảo liên thông, không có khoảng trống; đồng thời, các cơ quan thành lập mới sẽ có căn cứ để thực hiện nhiệm vụ ngay.
Cho ý kiến thảo luận đối với dự án Luật này, Đại biểu Nguyễn Xuân Thắng đề nghị, cần làm rõ quy định UBND thực hiện theo cơ chế thủ trưởng là như thế nào? Theo đại biểu, khi thực hiện theo cơ chế thủ trưởng thì tính quyết định của Chủ tịch UBND rất lớn, nhất là khi phân cấp phân quyền rất lớn, khi không còn Ban cán sự Đảng, Đảng ủy cơ quan cũng rất quan trọng thì xử lý như thế nào mối quan hệ của UBND để tránh tình trạng độc đoán, chuyên quyền...
